shınıǵıw. Oqıń. Iyelik sepligindegi atlıq sózlerdi tabıń. Ashıq hám jasırın jalǵawların anıqlań.
Men muǵallimniń gápine itibar berip otırdım.
Klass oqıwshıları qızıqlı sorawlar berdi. 3. Ol atamızdıń wásiyatların eslerimizge túsirdi. 4. Soń basshımızdıń usınısın qabılladıq. 5. Bizlerge Berdaq shıǵarmaların oqıwdı tapsırdı.
Iyelik sepligindegi atlıq sóz zattıń iyesin bildirip, kimniń?, neniń? sorawlarına juwap beredi. Mısalı: Meńlimurattıń (kimniń?) kitabı. Búlbúldiń (neniń?) sayrawı.
Iyelik sepligindegi atlıq sózler gápte anıqlawısh xızmetinde qollanıladı. Mısalı: Bizler Ámiwdáryanıń suwın ishemiz.
Bunda Ámiwdáryanıń, kóldiń sózleri neniń? degen sorawǵa juwap berip, anıqlawısh aǵza bolıp tur. Iyelik sepligindegi atlıq sóz tartım jalǵawlı sóz benen dizbeklesip kelgende, iyelik sepliginiń jalǵawı ashıq hám jasırın túrinde jalǵanadı. Mısalı: Xojalıqtıń jeri— xojalıq jeri, Berdaqtıń shıǵar- ması— Berdaq shıǵarması, mekteptiń jayı— mektep jayı.
shınıǵıw. Kóshirip jazıń. Iyelik sepliginde turǵan sózlerdiń astın sızıń. Jalǵawlardıń qalay jalǵanıp turǵanın túsindiriń.
1. Atalar sózi — aqıldıń kózi. 2. El qádirin er biler, zer qádirin zerger biler. 3. Adam kórki— miynet, bala kórki — ziynet. 4. Baylıqtıń anası — jer, atası — miynet.
5. Miynet túbi— ráhát.
shınıǵıw. Berilgen kóp noqattıń ornına iyelik sepligi jalǵawınıń qoyılıw yaki qoyılmaw kerekligin anıqlań.
Miynet... nanı mazalı, miynetsiz pal da ızalı.
Miynet... ziyneti qasında. 3. Miynet... jolı qattı, nanı tatlı. 4. Er... dańqın eńbek shıǵaradı. 5. Kóp... tilegi qabıl. 6. Salı... arqasında, shigin suw ishedi.
7. Muzıka mektebi— balalar... kórkem óner mektebi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
