- Ўтказгичларнинг қаршилиги шу ўтказгич тайёрланган материалнинг хусусиятига боғлиқ бўлади. Шу материалларни бир бири билан таққослаш, хусусиятларини аниқлаш мақсадида СОЛИШТИРМА ҚАРШИЛИК тушунчаси киритилади ва (РЎ деб ўқилади) билан белгиланади.
- кесимга эга бўлган 1м узунликдаги ўтказгич қаршилиги СОЛИШТИРМА ҚАРШИЛИК деб аталади ва қуйидаги формула орқали ҳисобланади.
- Бу ерда:
- R – ўтказгич қаршилиги, Ом;
- S – ўтказгич кесими, ;
- l - ўтказгич узунлиги, М.
ЎТКАЗГИЧНИНГ РЕЗИСТОР ҚАРШИЛИГИ - Бирор ўтказгич орқали ўтаётган электр токи бир қанча қаршиликларга учрайди, шу сабабли энергия йўқотилади. Одатда энергия йўқотилмайди, фақат бир турдан бошқа турга ўтади, бу холатда ЭЛЕКТР ЭНЕРГИЯСИ ИССИҚЛИК ЭНЕРГИЯСИГА ЎТАДИ. Электр қаршиликка эга бўлган ўтказгич орқали электр токи ўтса шу ўтказгичда ИССИҚЛИК ажралади.
- Электр энергиясини иссиқлик энергиясига айлантириш хусусиятига эга бўлган ўтказгич РЕЗИСТОР ҚАРШИЛИГИ дейлади. Худди шундай хусусиятга эга бўлган элемент РЕЗИСТОР деб аталади.
Электр схемаларда резисторлар қуйидаги расмда кўрсатилгандек белгиланади: - Электр схемаларда резисторлар қуйидаги расмда кўрсатилгандек белгиланади:
- Қаршиликка тескари бўлган физик катталик ЎТКАЗУВЧАНЛИК деб аталади.
- Резисторли занжирларда ўтказувчанлик қуйидаги формула орқали ифодаланади: Ўтказувчанликнинг ўлчов бирлиги немис электротехниги Э. В. Сименс (1816-1892) шарафига Сименс да ўлчанади.
Солиштирма қаршиликка тескари бўлган катталик СОЛИШТИРМА ЎТКАЗУВЧАНЛИК деб аталади ва - Солиштирма қаршиликка тескари бўлган катталик СОЛИШТИРМА ЎТКАЗУВЧАНЛИК деб аталади ва
- формула орқали ифодаланади.
- Солиштирма ўтказувчанликнинг ўлчов бирлиги қуйидаги қиймат билан аниқланади.
-
МАНБАНИНГ ИЧКИ ҚАРШИЛИГИ - Ҳар қандай электр энергияси манбалари ички қаршиликка эга бўладилар ва электр схемаларида қуйидагича белгиланади Ri ёки r.
- Электр манбаларнинг ички қаршиликлари жуда муҳим аҳамиятга эга бўлган катталик ҳисобланади, чунки ички қаршилик орқали манбанинг баъзи хусусиятларини аниқлаш мумкин бўлади.
Do'stlaringiz bilan baham: |
