Ecologiya MurodovSh lot doc

SO’Z BOSHI 
O’zbekiston Respublikasini siyosiy va iqtisodiy jihatdan 
rivojlantirish, 
uning 
ekologik 
barqarorligini 
ta‘minlash 
davrimizning muhim vazifalaridan biri hisoblanadi.
O’zbekiston Respublikasi Prezidenti I.A.Karimov «O’zbekiston 
XXI asr bo’sag’asida: xavfsizlikka tahdid, barqarorlik shartlari va 
taraqqiyot kafolatlari» kitobida: «Tabiiy va mineral - xom ashyo 
zaxiralaridan vahshiylarcha, ekstensiv usulda, juda katta xarajatlar 
va isrofgarchilik bilan foydalanishga asoslangan sotsialistik 
xo’jalik yuritish tizimining butun mohiyatiga mamlakat 
ixtiyoridagi beqiyos boyliklarga avaylab munosabatda bo’lish 
g’oyasi butunlay yot edi. Aksincha, boyliklardan bunday 
foydalanish ikki tuzumning iqtisodiy musobaqasida mamlakatning 
asosiy dastagi, eksport imkoniyatlarining negizi bo’lib keldi» deb 
ta‘kidlagan edi. Bunday xo’jalik yuritish tabiat va iqtisodga katta 
zarar keltirdi; yashash sharoitlarining noqulay sanitar-gigienik 
holatlarini keltirib chiqardi; ko’pincha ekologik muammolarni, 
jumladan Orol dengizi muammolarini vujudga keltirdi va 
murakkablashtirdi. «Asrlar tutash kelgan pallada butun insoniyat, 
deb ta‘kidlaydi I.A.Karimov, - mamlakatimiz aholisi juda katta 
ekologik xavfga duch kelib qoldi. Buni sezmaslik, qo’l qovushtirib 
o’tirish o’z-o’zini o’limga mahkum etish bilan barobardir». 
Afsuski, hali ko’plar ushbu muammoga beparvolik va 
mas‘uliyatsizlik bilan munosabatda bulmoqdalar va ekologik 
ta‘limning umumiy darajasi hali yetarli emas, aholining ekologik 
madaniyati esa talabga javob bermaydi. 
Muammoli ma‘ruzalar to’plami oliy o’quv yurtlarida
ta‘lim olayotgan talabalar uchun ta‘lim sohasidagi davlat 
standartiga ko’ra tayyorlangan. Muammoli ma‘ruzalar tўplamida 
tabiatdagi dinamik va statik qonuniyatlar; organizm va muhitning 
o’zaro ta‘siri; ekotizim va jamoalar; biosfera va uning rivojlanish 
qonuniyatlari; tabiiy resurslardan oqilona foydalanish va tabiatni 
muhofaza qilishning ekologik negizlari; kelajakda jamiyatni 
barqaror rivojlantirish va bioxilma-xillikni saqlash, tabiatga zarar 
yetkazmaydigan texnologiyalarni yaratish masalalari yoritilgan. 
Na’ruzalar matnini tuzishda dots. Xolboev B.M., Otaqulov O’.X, 
Panjiev U.R. lar qatnashgan. 
Mualliflar
12. Populyatsiyaga ta‘rif bering? 
13. Populyatsiyalarning bo’linishini ayting? 
14. Populyatsiyalarning qanday guruhli xususiyatlarini bilasiz? 
15. Panmiksiya nima? 
16. Gomeostazga ta‘rif bering? 
17. Gomeostaz mexanizmini tushuntiring? 
18. Jamoa deganda nimani tushunasiz? 
19. Qanday jamoalarni biotsenoz deb atash mumkin? 
20. Ekotizimga ta‘rif bering? 
21. Ekotizimda qanday jarayonlar amalga oshiriladi? 
22. Ekotizimlar qanday tasniflanadi? 
23. Biogeotseoz nima? 
24. Biogeotsenoz ekotizimdan nima bilan farq qiladi? 
25. Biogeotsenozning tarkibiy qismlarini sanab o’ting? 
26. Biogeotsenozdagi o’zaro munosabat xususiyatlari qanday? 
27. Ekotizim populyatsiya bo’la oladimi? 
28. Tsenopopulyatsiya va superpopulyatsiyalar nima? 
29. Biomaga ta‘rif bering?
30. Qanday biomalarni bilasiz? 
31. Ekologik makon to’g’risida nima bilasiz? 
32. Adaptatsiya nima? 
33. Siz qanday hayotiy shakllarni bilasiz? 
34. Arealga ta‘rif bering?