Ekologik soliqlarni joriy qilishning ahamiyati

Ayrim tarmoqlarga nomutanosib ta’sir. Ekologik soliqlarning yana bir potensial 
kamchiligi bu ularning ayrim tarmoqlarga nomutanosib ta’sir ko‘rsatish xususiyatidir. 
Atrof-muhit soliqlari ifloslantiruvchi faoliyatga qaratilganligi sababli, asosiy ishlab 
chiqarish faoliyati shunga asoslangan faoliyat tarmoqlari uchun qiyin bo‘lishi mumkin. 
Misol uchun, uglerod solig‘i, ayniqsa, neft va gaz sanoati kabi qazib olinadigan yoqilg‘iga 
tayanadigan tarmoqlar uchun yuk bo‘lishi mumkin. 
Ushbu muammoni hal qilish uchun ba’zi mamlakatlar ekologik soliqlarning ayrim 
tarmoqlarga nomutanosib ta’sir ko‘rsatmasligini ta’minlash choralarini ko‘rdilar. Misol 
uchun, Britaniya Kolumbiyasidagi uglerod solig‘i, ayniqsa, soliqdan ta’sirlanadigan ayrim 
tarmoqlar uchun soliq imtiyozlarini joriy qildi.
Ekologik soliqlarni maksimal samaradorlik uchun loyihalash. Ekologik soliqlarning 
afzalliklarini maksimal darajada oshirish va ularning mumkin bo‘lgan kamchiliklarini 
kamaytirish uchun ularni diqqat bilan loyihalash muhimdir. Atrof-muhit soliqlarini 
loyihalashda asosiy fikrlar quyidagilardan iborat:
• Soliq stavkasini ifloslanishni kamaytirish uchun iqtisodiy rag‘batlantirish uchun 
yetarlicha yuqori darajada belgilash;
• Soliq barcha ifloslantiruvchi faoliyatga, shu jumladan o‘lchash yoki tartibga solish 
qiyin bo‘lgan faoliyatga nisbatan qo‘llanilishini ta’minlash; 
• Jismoniy shaxslar va korxonalar o‘z faoliyati xarajatlarini to‘g‘ri bashorat qilishlari 
va asoslangan qarorlar qabul qilishlari uchun soliqning shaffof va tushunarli bo‘lishini 
ta’minlash; 

---

• Soliqdan olinadigan daromad umumiy davlat xarajatlari uchun emas, balki atrof-
muhitni muhofaza qilish dasturlari va tashabbuslarini moliyalashtirish uchun ishlatilishini 
ta’minlash; 
• Soliqning kam ta’minlangan uy xo‘jaliklari va ayrim tarmoqlarga mumkin bo‘lgan 
ta’sirini yumshatish bo‘yicha chora-tadbirlarni amalga oshirish.
Xulosa 
Atrof-muhit soliqlari barqarorlikni ta’minlash va ifloslanishni kamaytirish uchun 
muhim vosita bo‘lishi mumkin. Ifloslantiruvchi faoliyatiga soliq solish orqali jismoniy 
shaxslar va korxonalarning atrof-muhitga ta’sirini kamaytirishga erishiladi. Bundan 
tashqari, soliqlar innovatsiyalarni rag‘batlantirishi va hukumatlar uchun daromad keltirishi 
mumkin. 
Atrof-muhit soliqlari kam ta’minlangan uy xo‘jaliklari va ayrim sanoat tarmoqlariga 
nomutanosib ta’sir ko‘rsatish kabi ba’zi potensial kamchiliklarga ega bo‘lsa-da, bu 
muammolarni ehtiyotkorlik bilan loyihalash va amalga oshirish orqali hal qilish mumkin.
Iqlim o‘zgarishi va biologik xilma-xillikning yo‘qolishi kabi oshib borayotgan 
ekologik muammolarga duch kelishda davom etar ekanmiz, atrof-muhitga ta’sirni 
kamaytirish uchun choralar ko‘rishimiz tobora muhim ahamiyat kasb etmoqda. Atrof-
muhit soliqlari bizga bu yo‘lda yordam beradigan muhim vositalardan biridir va biz o‘z 
mamlakatimizda ekologik soliqlarni joriy etishni kengroq strategiyaning bir qismi sifatida 
ko‘rib chiqishimiz kerak.