Ekonometrika so‘zi nimani anglatadi va u fan sifatida qaysi davrda yuzaga kelgan?

10,,,,,,,,Ekonometrik tadqiqotlar qanday masalalarni o‘z ichiga oladi?
Ekonometrik tadqiqotlar quyidagi masalalarni o’z ichiga oladi:
- iqtisodiy o’zgaruvchilar orasidagi bog’lanishlarni sifat jihatdan tahlil qilish, ya’ni bog’langan ( ) va bog’liq bo’lmagan ( ) o’zgaruvchilarni ajratish;
- ma’lumotlarni tanlash;
- va o’zgaruvchilar orasidagi bog’lanish shaklini aniqlash;
- model parametrlarini aniqlash;
- sohta o’zgaruvchilarni kiritish;
- avtokorrelyatsiyani aniqlash;
- trendlarni, davriy va tasodifiy komponentalarni aniqlash;
- bog’lanish shaklini aniqlash va birpaytli tenglamalar tizimini tuzish;
- identifikatsiya shartlarini tekshirish;
- birpaytli tenglamalar tizimining parametrlarini baholash;
- davriy qatorlar tizimi asosida modellashtirish: statsionarlik va kointegratsiya muammolari;
- integratsiya muammolari va parametrlarni baholash.
Ekonometrik model o’zaro bog’langan o’zgaruvchilarning nazariy jihatlari va ular orasidagi bog’lanish xususiyatlariga asoslanadi.
O’zaro bog’lanishlarni ifodalashda asosan, ularning sifat tomonlarini tahlil qilishga ko’proq e’tibor beriladi.
Shuning uchun ekonometrik tadqiqotlar bosqichlariga quyidagilarni kiritish mumkin.
muammoning qo’yilishi;
ma’lumotlar yig’ish, ularni sifatini tahlil qilish;
model xususiyatini aniqlash;
parametrlarni baholash;
echimlarni tushinish, muhokama qilish va amalga joriy etish.
Bu bosqichlar barcha tadqiqotlar uchun xos bo’lib, qanday ma’lumotlardan foydalanishidan qat’iy nazar va zamonga bog’liq bo’lmagan holda amalga oshiriladi.
11.Model vaiqtisodiy model nima?
Model — bushundaymoddiyyokixayolantasavvurqilinadiganob’ektki, qaysikitadqiqotjarayonidahaqiqiyob’ektningo’rninishundaybosadiki, unibevositao’rganishhaqiqiyob’ekthaqidayangibilimlarberadi. Modellarniqurishdatadqiqqilinayotganhodisanibelgilovchimuhimomillaraniqlanadivaqo’yilganmasalaniechishuchunmuhimbo’lmaganqismlarchiqaribtashlanadi.
Turliiqtisodiyhodisalarnio’rganishuchunularningiqtisodiymodellar deb ataluvchisoddalashtirilgan formal tasvirlaridanfoydalaniladi. Iste’moltanlovimodellari, firmamodellari, iqtisodiyo’sishmodellari, tovarvamoliyabozorlaridagimuvozanatmodellarivaboshqako’pmodellariqtisodiymodellargamisolbo’ladi.
Iqtisodiy model - iqtisodiyob'ektlamingsoddalashtirilgannusxasidir. Bundamodelninghayotiyligi, uningmodellashtiriladiganob'ektgaaynanmoskelishimuhimahamiyatgaegadir. Lekin yagona modeldao'rganilayotganob'ektninghammatomoniniaksettirishmumkinemas. Bundajarayonningengxarakterlivaengmuhimbelgilariaksettiriladi. Demak, modelninghaqiqiyligito'planganma'lumotlarhajmiga, aniqlikdarajasiga, tadqiqotchiningmalakasigavamodellashtirishjarayoniga, aniqlanadiganmasalaningxarakterigabog'liqdir. Shuni ham unutmaslikkerakki, judasoddalashtirilgan model qo'yilgantalablargato'lajavobbermaydivaaksincha, murakkab model esauniechishjarayonigaqiyinchiliklartug'diradi.