Ekskursiya va ekskursiya xizmatlari tushunchalarining mohiyati va ahamiyati mundarija: kirish

Ekskursiyaning koʻp variantligi
Yevropada sayoxat antik davrlardan buyon dam olish, kungil ochar uyinlar, kommunikativ alokalarni urnatish shaklida rivojlanadi. Savdo, taʼlim, ziyorat, davolanish boshka regionlarga borish uchun bir sabab edi. Sport safar ekskursiyasi – Olimpiada Kadimiy Yunonistonda dunyoga kelgan. Urta asrlarda sayoxatning diniy omillari – xristian va musulmon ziyoratgoxlariga siginish kuchaydi. Renessans va ilm – maʼrifat davri diniy motivlarni susaytirib, uziga xos xarakter va ilmiy yunalishni kuchaytirdi. Rossiyada Pyotr I ning reformalari uzlarining oldiga bilim va madaniy darajasini oshirishni maksad kilib olgan yosh dvoryanlar uchun majburiy “grand-tur” bulib koldi. Sayoxatlar ong-bilim darajasining kengayishiga yordam beradi, birok ular xarakat vositalarining primitivligi bois elitar edilar. Ekskursion turlarning jushkin rivojlanishi XX asrning ikkinchi yarmida boshlanib, iqtisodiy, transport, ijtimoiy – siyosiy rivojlanish tendensiyalari bilan boglikdir. Sayoxatlarning maksa dva sabablari turli xildir:
 Kurort, dam olish va davolanish maksadlarida;
 Ekskursiya, tabiiy, tarixiy, madaniy yodgorliklar bilan tanishish maksadida;
 Ish bilan alokador – ish yuzasidan buladigan muzokaralarni utkazish;
 Ilmiy – ilmiy, fan yutuklari bilan tanishish.
Eksukrsiyaviy xizmatlar erkin faoliyat bulibgina kolmay, turistik xizmatlar kompleksining bir kismi xamdir.
Turistlar asosiy, kushimcha va taallukli xizmatlarning isteʼmolchilaridir.
Asosiy turistik xizmatlar turistik xizmat kursatish va putevka shartnomasi bilan reglament kilinadi. Bunday xizmatlarga kuyidagilar kiradi: joylashish, ovkatlanish, transport xizmatlari (bunga transfert xam kiradi), ekskursiya xizmatlari.
Kushimcha xizmatlar goyat keng spektrga ega bulib, turizmning rivojlangan infrastrukturasida daromadning umumiy xajmidan 50% ni egallaydi. Bularga: asosiy xizmatlarning ruyxatiga kirmagan kushimcha ekskursiyalar; jismoniy soglomlashtirish xizmatlari; tibbiy xizmatlar; madaniy – tomosha, uyin tadbirlari va boshkalar kiradi.
Taallukli xizmatlar: yodgorlik sovgalari turistik simvolikasi bilan taʼminlash; savdo, valyuta-kredit, axborot va boshka xizmat kursatish; alokaning maxsus turlari xizmatlari, aloxida seyflar bilan taʼminlash va xokazolar kiradi.
“Ekskursiya” termini lotin tilidan kelib chikkan bulib «excursio»- ekskursiya, yurish, safar degan maʼnolarni anglatadi. Ekskursiyalar safarning atrof bilan tanishish, maorif, ilmiy xarakter negizida paydo bulgan. Ekskursiyaviy faoliyat va ekskursiyaviy tashkilot Rossiyada turistik xarakatning goyatda keng rivojlanishiga yordam beradi. Ekskursiya faoliyati rivojlanishi 100-yildan oshik tarixga ega.