Issiqlik muvozanati bir nechta jismlar orasida ham yuzaga keladi. - Issiqlik muvozanati bir nechta jismlar orasida ham yuzaga keladi.
- Uchta - A, B va D sistemalar kо‘rilganda tajriba shuni kо‘rsatdiki, A va B sistemalar D sistema bilan muvozanatda bо‘lsa, ular о‘zaro ham issiqlik muvozanatida bо‘ladi.
- Bu emperik fakt termodinamikaning nulinchi qonuni deb yuritiladi.
- «0» qonun termodinamikaning tо‘rtinchi postulati bо‘lib, u XVIII asr о‘rtalarida Shotlandiya olimi Djozef Blek termometrni kashf etgandan sо‘ng ta’riflandi. Bu qonunni termik muvozanat qonuni deb ham yuritiladi.
- Bir-biri bilan issiqlik almashadigan 3ta oddiy sistema:
- f1,2 (P1, V1; P2, V2 ) = 0 f1,3 (P1, V1; P3, V3) = 0
- «0» qonuni bо‘yicha f2,3 (P2, V2; P3, V3) = 0. Chunki, hamma о‘zgaruvchilar bir-biri bilan о‘zaro bog‘liq. Bundan:
- fA (RAVA)= fD (RDVD) va fB (RBVB)= fD (RDVD) bо‘lsa,
- fA (RAVA)= fB (RBVB) bо‘ladi. Bundan:
- fA (RAVA) = fB (RBVB) = fD (RDVD) = t
- bu emperik harorat deyiladi. f(P,V)=0.
- Bu qonun 2ta jism harorati bir xilmi yoki turlichami, bilishga imkon beradi.
- TERMODINAMIKANING BIRINCHI QONUNI
- Issiqlik (Q) va ish (A) sistemaning ichki energiyasini o’zgartirishda ekvivalent yo’llar hisoblanadi.
- Agar sistema atrof-muhitdan izolyatsiya qilingan bo’lsa ichki energiyasida o’zgarish sodir bo’lmasligi tajribada aniqlangan.
- Bu kuzatishlarning yig’indisi hozirda Termodinamikaning birinchi qonuni sifatida quyidagi ko’rinishda ifodalangan:
-
- Termodinamikaning birinchi qonuni: izolyatsiyalangan sistemaning ichki energiyasi o’zgarmasdir.
Bizga oldingi darsimizdan ma’lumki ichki energiya – holat funksiyasidir - Ushbu tenglama issiqlik va ishning ekvivalentligini va izolyatsiyalangan sistemada ichki energiya o’zgarmasligini umumlashtiradi (Q=0 va A=0 uchun).
- Bu tenglama yopiq sistemaning ichki energiyasi uning chegarasi orqali o’tgan issiqlik yoki ish ko’rinishida o’tgan energiyaga teng ekanligini ifodalaydi.
- Izolyatsiyalangan sistemaning U-ichki energiyasini o’zgarishi quyidag i tenglama bilan ifodalanadi:
Do'stlaringiz bilan baham: |