Электр ёйи. Ёй сўндириш камераси

(U_CM) электр майдон кучланганлиги Е ва ёй узунлиги ( l ) нинг кўпайтмасига тенг:

             

Ёй устунидаги электр майдон кучланганлиги ёй ёнаётган ва ёй ўчирувчи муҳитнинг шароитига боғлиқ. 

 3.  Электр ёйини ўчириш омиллари. Агар деионизация жараёни ионизацияга нисбатан жадалроқ кечса ёй сўнади.

Ёйни ўчиришга таъсир этувчи омиллар:

1.     Магнит пуфлаш усули; Электромагнит майдон ёрдамида тирқишги қисиб ўчириш.

2.     Ёйни бир қанча қисқа ёйларга бўлиш; Занжирни бир нечта жойидан узиш йўли билан.

3.     Ёй ҳароратини пасайтириш; Ёйнинг ёй ўчиргич камера деворлари билан иссиқлик алманшинуви.

4.     Ёй ёниб турган муҳит босимини ошириш, натижада газ зичлиги ошади, ва иссиқлик ўтказувчанлик яхшиланиб, ёй соҳаси ҳарорати тез пасаяди;

5.     Ёйни вакуум ёрдамида ўчииш; ёй соҳасига нисбатан уни ўраб турган шароит – вакуумнинг зичлиги анча камлиги учун диффузия кузатилади ва ёй сўнади.

6.     Ёйни трансформатор мойида ўчириш; ёй атрофидаги мой қизиб водороддан иборат қобиқ ҳосил бўлади. Водород – иссиқликни энг яхши ўтказувчи газ. Ёйни тез совутади. Шунингдек мой қизиб, босим ортади, бу хам ёйни ўчиришга ҳизмат қилади.

7.     Элегаздан фойдаланиш (унинг зичлиги ҳаво зичлигидан 5 марта катта, ёйнинг ҳаракат тезлиги 3 марта кичик);

ЭЛЕКТР КОНТАКТЛАР

ЭЛЕКТР КОНТАКТЛАР

ЭЛЕКТР КОНТАКТЛАР Режа 1. Контактларнинг тайёрлаш материаллари 2. Контаткларнинг конструкциялари 3. Контактларни ҳисоблаш Ток чизиқларининг контакт доирасига тортилиши натижасида ток йўли ўзгаради. Ток оқиб ўтаётган қисм юзаси торайиб, қаршилик ошади. Ток линияларининг тортилиши билан характерланадиган, туташиш нуқтаси атрофидаги қаршилик – контактнинг ўтказиш қаршилиги дейилади. Бу қаршилик қуйидаги ифода билан аниқланади:

Бу ерда σ – контакт материалининг вақтинчалик механик эзилиши қаршилиги; ρ – контакт материалининг солиштирма қаршилиги; F – контактни бисиш кучи.

Бир нуқтали контакт одатда кичик токларда қўлланилади. Катта токлар учун кўп нуқтали контактлар қўлланилади. Чунки ток бир нечта параллель нуқталар орқали оқиб ўтганда, уларнинг қаршиликлари параллел қўшилади – яъни камаяди.

 R_п қаршиликнинг қиймати контакт юзасининг ишловига хам боғлиқ. Силлиқлаш натижасида  контакт юзасида фақат катта юзага эга бўлган қия бўртмалар қолади. Бундай бўртмаларни фақат катта босиш кучи ёрдамида эзиш мумкин.  Шунинг учун силлиқланган контактларнинг ўтказиш қаршилиги дағал ишлов берилган контактларникига нисбатан каттароқ бўлади. Шу пайтгача биз ток линиялари оғиши натижасида юзга келувчи ўтиш қаршиликлари билан танишдик. Хақиқатда эса контактларга улар туташгунча ўзи жойлашган мухит гази молекулалари тегиб туради. Кўпинча бу молекулалр контакт материали юзаси билан кимёвий реакцияга киришади ва контакт юзасида жуда ктта солиштирма қаршиликка эга бўлган пленка (қатлам) хосил бўлади(10⁴ Ом*м гача). Агар туташаётган контакт занжирида кучланишнинг қиймати кичик, ёки контактлар босими ўта кичик бўлса, контактлардан ток оқмаслиги мумкин. Янги тозлаб, силиқланган контактга хаво тегиши билан пленка хосил бўлиши жараёни бошланади ва ўтиш қаршилиги минглаб баробар ошиб кетиши мумкин.