Электр хавфсизлиги

Хавфлар, яширин ва хақиқий (яққол) хавфлар.
Хавфлар - яширин (потенциал) ва хақиқий бо`лади. Яширин хавфлар амалга ошиши учун аниқ шартлар бо`лиши лозим. Бу шартлар сабаб деб аталади. Хавф ва сабабларни мисолларда (рақамларда) ко`риш мумкин:
1. Со`нгги 30 йил ичида (1969-1990 й.) табиий офатлар икки марта ко`пайган;

2. 
   1909 йилдан 1974 йилгача асабий касалликлар 24 марта ко`пайган;
   

3. Дунёда 500 млн.га яқин ногиронлар бо`либ, уларнинг 1/5 қисми бахциз ҳодиса натижасида бо`лган.
Ҳар қандай фаолият яширин (потенциал) хавфлидир. Шу билан бирга хавф даражасини бошқариш ҳам мумкин. Бу фикр мутлақо хавфсиз фаолият бо`лмаслигига асосланган.
Хавфсизлик - бу айрим ехтимолларга асосланиб пайдо бо`ладиган хавф-хатарларни истисно етилган фаолият ҳолатидир. Хавфсизлик - бу мақсад, ҲФХ бо`лса шу мақсадга еришиш учун қо`лланиладиган воситалар, ё`л-ё`риқ, қо`лланмалар, усуллардир.
ҲФХ - бу хавф-хатарларни о`рганиш ва инсонни ҳимоя қилишни о`рганадиган фандир.


Ҳаётий фаолият хавфсизлигининг
учта о`заро бог`лиқлик масаласи
ҲФХ - учта о`заро бог`лиқ масалани хал етади:
1. Хавфларни бирдай (умумлаштириш) деб ҳисоблаш, яни уларнинг қиёфасига қараб, координати ва миқдорий хусусиятларини ко`рсатиш.
2. Сарф ҳаражатлари ва фойдасини солиштириш асосида хавфлардан ҳимоя қилиш.
3. Пайдо бо`лиши мумкин бо`лган салбий (хавфнинг қолдиқ деформациясидан келиб чиққан) хавфларни ё`қотиш.
ҲФХ масалалари билан қадим замонлардан бери ко`п улуг` алломалар шуг`улланиб келишган. Масалан. Гиппократ ерамиздан аввалги 460-377 йиллар, Аристотел ерамиздан аввалги 384-322 йиллар, немис табиби, олими ва муҳандиси Агрикола 1494-1555 йиллар, Меҳнат муҳофазасидан рисола ёзган италян табиби, Рамацсини (1633 - 1714) тозалик гигиенасига асос солган М.В. Ломоносов (1711-1765) тог` конларида меҳнат муҳофазаси то`г`рисида монография ёзган. ХИХ асрнинг иккинчи ярмидан бошлаб саноатда техника ривожланиши муносабати билан, бир гуруҳ олимлар хавфсизлик муаммоси билан шуг`улланганлар: Кирпичев В.Л. (1855-1913), Пресс А.А. (1857-1930), Николский Д.П. (1855 - 1918), Левицкий В.А. (1867-1936), Скочинский А.А. (1874-1960), Каплун (1897-1943) ва бошқалар.
Улуг` о`збек ҳакими Абу Али Ибн Сино (980-1087) о`з ишлари билан бундан 1000 йил муқаддам гигиена фанига асос солган. Техносфера ва хавфсизлик муаммосининг ривожланишига академик Легасов В.А. о`з илмий ишларини баг`ишлаган.
ҲФХ - о`з назария ва методология усулларига ега. Шунга қарамай ҲФХ –муҳандислик, руҳий ҳолат (псиҳология), инсон физиологияси, меҳнат муҳофазаси, екология, ергономика, иқтисод ва бошқа фанларнинг ютуқларига асосланган. ҲФХ нинг методологик асоси - бу тартибий тахлилдир. Техника ва саноат юқори тараққий етган ҳозирги даврда ҲФХ нинг аҳамияти яна ҳам ошиб кетди. Хавфсизлик масалалари яна ҳам кескинлашиб кетди. СҲунинг учун меҳнат хавфсизлигини чуқур о`рганиш, билиш, ташвиқот қилиш ва одамларни хавф-хатардан ҳимоя қилиш масалалари асосида тарбия қилиш керак. Бу ҲФХ нинг вазифаси ва мақсади. ҲФХ - жамиятимизнинг мустаҳкамланишида халқнинг хавфсизлик фаолияти даражасини ко`таришда муҳим ижтимоий рол о`йнайди. ҲФХ фанини о`рганмай, одамлар умумий инсон ҳуқуқларида айтилган ...ҳаёт, еркинлик, меҳнат, шахсий дахлсизликка ериша олмайди... (Инсон ҳуқуқлари декларацияси, 3-банди).