Электр хавфсизлиги


Download 1.82 Mb.
bet33/56
Sana25.02.2023
Hajmi1.82 Mb.
#1230206
1   ...   29   30   31   32   33   34   35   36   ...   56
Bog'liq
ЭЛЕКТР ХАВФСИЗЛИГИ

Чт 111
7.Электр узатиш тармоFида ерга улагичларни урнатиш 115
8. Синов саволлари 117
16-МАВЗУ. ЭЛЕКТР ХИМОЯ ВОСИТАЛАРИНИНГ ТУРЛАРИ, УЛАРГА КУЙИЛАДИ-ГАН ТАЛАБЛАР ВА ФОЙДАЛАНИШ КОИДАЛАРИ 117
1.Электр химоя воситалари. Умумий талаблар 117
2.Диэлектрик химоя воситалари 118
3.Изоляцияловчи химоя воситалари 120
4.Шахсий экранловчи тупламлар (комплектлар) 121
5.Кучма ерга улагичлар 125
б. Туодк курилмалари. Xавфcизлик плакатлари ва белгилари 127
7.Шахсий химоя воситалари 127
7.Синов саволлари. 133
17-МАВЗУ. ИЗОЛЯЦИЯЛОВЧИ ВА ЕРГА УЛОВЧИ ШТАНГАЛАР. 133
1.Изоляцияловчи оператив штангалар ва ерга улаш штангалари 134
2.110 кВ ва ундан юкори кучланишли х,аво электр узатиш тармокларида ишловчиларни бевосита ток утказувчи кисмларга тегиб ишлаши учун мулжалланган изоляцияловчи курилма ва мосламалар 138
3.Кучланиш курсатгичлари 140
18-МАЪРУЗА. ЭЛЕКТР УСКУНАЛАРИДА ФСЙДАЛЛНИЛАДИГАН ХИМОЯ ВОСИТА-ЛАРИНИ ЦУЛЛАШ, СИНАШ ВА УЛЧАШ, ХДМДА БЕГОНА ТОК МАНБАИДАН ЮЦОРИ КУЧЛАНИШ БЕРИБ СИНАШ 145
1.Синаш ва улчаш. Бегона ток манбаидан юкори кучланиш бериб синаш 145
4.Мегаомметр ва электр улчов асбоблари билан бажариладиган ишлар 155
5.Электр х,имоя воситалари куллаш ва синаш. Электр синов 156
8.Синов саволлари 162

1в ' в
I
бу ерда: Чв - фойдаланиш коэффициенти аникланган киймат.
Х,исоблашларга асосланиб, ерга улаш курилмасининг конфигурацияси аникланади.

  1. Электрстанция ва подстанцияларнинг электр ускуналарида ерга

улагични урнатиш
1000 В кучланишдан юкори электр ускуналарида иш олиб бориш учун ажратилган участкага, кучланиш кайси томондан берилиши мумкин булган барча тарафларидаги ток утказувчи кисмларни хамма фазалари ерга уланиши шарт. Бутунлай учирилиб, битта ерга улагич урнатиш етарли булган умумий шинадаги иш бундан мустасно.
Учирилган тармок айиргичларида иш олиб борилганда, улардаги ерга улагич пичокларини борлигидан катъий назар, айиргичлардан чикиб кетаётган электр узатиш симларига, иш жараёнида айиргичларни учириб-ёкканда шикастланмайдиган килиб кушимча. ерга улагич аппарати урнатилиши шарт.
Электр ускуналарнинг ерга уланган ток утказувчи кисми кучланиш остида колган ток утказувчи кисмидан кузга куринадиган килиб, узилган жой билан ажратилиши шарт.
Урнатилган ерга улагичлар бевосита иш бажарилаётган ток утказувчи кисмлардан учирилган учиргичлар, ажратгичлар, булгичлар, айиргичлар, олиб куйилган саклагичлар, олиб ташланган шина ва симлар оркали ажратилган булиши мумкин.
Агар бошка кучланиш остидаги электр ускуналари электр майдони таъсирида иш жойида кучланиш (потенциал) хосил килиши мумкин булса, бевосита иш жойига кушимча ерга улагич куйилиши шарт. Кучма ерга улагичлар ток утказувчи кисмларнинг буёкларидан тозаланган жойларига куйилиши керак.
1000 В кучланишгача булган электр ускуналарининг умумий шиналари (изоляцияли симлардан килинган шиналардан ташкари), хамда шчитларида иш олиб борилганда, ушбу ускуналардан кучланиш олиниши ва ерга уланиши шарт. Бу таксимловчи электр ускуналарнинг уламаларига уланган электр тармокларига, шчитлар йигимларига ва уларга уланган жихозларига ерга улагични урнатиш кераклигини, хамда мумкинлигини наряд берувчи ёки фармойиш берувчи аниклайди.
Ишни бажариш хусуссияти (изоляция каршилигини улчаш ва хк.) талаб килган такдирдагина, иш жойини тайёрлашда куйилган ерга улагични
вактинчалик олиб куйишга рухсат берилади. Ерга улагични вактинчалик олиш ва кайта уз жойига куйишни навбатчи, тезкор-таъмирлаш ходими ёки наряд берувчи курсатмаси билан ишбоши амалга оширади.
Ерга улагични вактинчалик олишга ва уни иш бажарувчи томонидан амалга оширилишини наряднинг «Ало^ида курсатмалар» сатрига ёзиб, каерда ва нима максадда ерга улагич олиниши кераклиги кайд килиниши шарт.
Электр ускуналарида ерга улагични урнатилиши хавфли ёки урнатишнинг иложи булмаган курилмаларида (масалан, айрим таксимловчи яшикларда, комплект таксимловчи электр ускуналарининг айрим турларида, фазалари вертикал жойлашган таксимловчи шчитларда), иш жойини тайёрлашда ерга улагични куймасдан ажратгич пичокларига диэлектрик кулкоп кийгизиш ёки коммутацион аппаратларининг контактлари орасига изоляцион коплагич (накладка) куйиш мумкин.
1000 В кучланишгача булган электр ускуналарида ерга улагични куйиш ва олиш III гурухга эга булган бир навбатчи ёки тезкор-таъмирлаш ходимига рухсат этилади.
1000 В ва ундан юкори кучланишли электр ускуналарида:

  • кучма ерга улагичларни урнатишни икки киши бажариши шарт: бири IV гурухли (навбатчи ёки тезкор-таъмирлаш ходимларидан) ва бошкаси III гурухли;

  • III гурухли ишчи таъмирлаш ходимларидан булиши мумкин, истеъмолчилар уламасига ерга улагични урнатиш истеъмолчи ходимлари катнашувида бажарилади;

  • узокда жойлашган подстанцияларда маъмурий-техник ходимларнинг ёки диспетчернинг рухсати билан, асосий схемаларда ерга улагични урнатишда иккинчи ходим сифатида III гурухли истеъмолчи ходими ишлашига рухсат берилади;

  • ерга улагич пичокларини IV гурухга эга булган навбатчи ёки тезкор- таъмирлаш ходимларидан бир киши улаши мумкин;

  • ерга улагич пичокларини учириш ва кучма ерга улагични олишни навбатчи ёки тезкор-таъмирлаш ходимларидан III гурухга эга булган бир киши бажариши мумкин.

  1. Электр узатиш тармоFида ерга улагичларни урнатиш

1000 В кучланишдан юкори электр узатиш тармогини таксимловчи электр ускуналаридан учирилган жойларида ва секцияга ажратадиган коммутацион аппаратлари олдида ерга уланиши шарт.
Электр узатиш тармогида ерга улагичларни урнатиш рухсат этилади:

  • 35 кВ ва ундан юкори кучланишли электр узатиш тармогида асосий электр тармоги икки томонидан ерга уланган, шахобчадаги подстанцияларда эса, ерга улагич учирилган тармок ажратгичларидан кейин урнатилган булса, бу электр тармок ерга уланмайди;

  • 6-10 кВ кучланишли электр узатиш тармокларини факат бир таксимловчи электр ускуналарида ёки бир секцияга ажратадиган асбоб олдида ёхуд таксимловчи электр ускуналарига ёки секцияга ажратадиган асбобга якин турган устунда ерга улаш мумкин. Колган таксимловчи электр ускуналарида ва секцияга ажратадиган асбоблар олдида электр узатиш тармогига куйиладиган ерга улагичлар, иш жойи билан ушбу таксимловчи ускуналар ёки секцияга ажратадиган асбоблар оралигида урнатилиш шарти билан, уша кучланиш олиниб учирилган электр узатиш тармокларини ерга уламаслик мумкин;

  • электр узатиш тармокларида юкорида кайд килинган ерга улагичлар, ерга улаш ускуналари бор устунларга урнатилиши керак;

1000 В кучланишгача булган электр узатиш тармокларида ерга улагични факат иш жойига куйиш етарли.
Техника хавфсизлиги коидаларида эслатиб куйилган ерга улагичларга кушимча, хар бир бригадани иш жойида симларни хар бир фазаси, керак булганда, тросслар хам ерга уланиши шарт. Сим тортадиган металл роликларда ва ушлаб турувчи кискичларда (зажимларда) ётган симлар учун роликларнинг узидаги кузгалмас булагини ерга улаш кифоя. Металл тузилишли, темир кобиглари ерга уланган темир-бетон устунлар ва улардаги роликлар халкаси (обоймаси), хамда кискичлар орасида табиий туташиш булса, ролик ва кискичларни кушимча ерга улаш талаб килинмайди.
Икки мустахкам анкер устунлари орасида сим осилаётганда, анкер устунини айланиб утувчи сим уланганидан сунг, осилган симлар бошлангич анкер устунда ва охирги симларни ушлаб турувчи линия охиридаги бирорта устунда ерга уланиши шарт. Тайёр участкалардаги симлар оркали чакмокдан ва бошка ута кучланишдан, кейинги участкаларга осилаётган симларга кучланиш (потенциал) утиш хавфини йук килиш максадида, охирги анкер устунида осилган симларни ва курилиб битган электр узатиш тармоги симларини ерга улаш ман килинади.
Хар бир фазада симлар бир неча булимларга караб ажратилган электр узатиш тармогида, хар бир фазанинг бир симини ерга улашга рухсат берилади, фазалардаги симлар изоляцион кашак ёрдамида ажратилганда, барча симларни ерга улаш талаб килинади.
Бир занжирли электр тармогида ерга улагични, иш олиб борилаётган устун ёки кушни устунга куйиш керак. Бригада ишлаётган электр узатиш тармоги кисмига ерга улагичлар орасидаги масофа 2 км дан ошмаслик шарти билан, икки томонидан ерга улагич урнатилишига рухсат этилади.
Устундан изоляция килинган чакмокка карши осилган симда (тросда) ёки ушбу устунга осилган симда ёки устун курилмасида, бу симга 1 м дан кам масофага якинлашиб ишлаганда, сим албатта ерга уланиши шарт. Ерга улагич симни изоляция килинган томонидан кейинги устунга кетган ерида ёки оралигида куйилади. Агар ушбу симда муз эритиш мулжалланган булса, иш бошлашдан олдин сим кучланиш келиши мумкин булган барча томонларидан учирилиб, ерга уланиши шарт.
Кучма ерга улагич металл устунларда, унинг элементларига ерга улагич урнатиш учун жихозланган темир-бетон ва ёгоч устунларда, ерга улагич ускуналарига уларни бутунлигини текширганидан сунг, шу симларга урнатилиши керак. Ерга улагич урнатиш учун жихозланган ускуналари булмаган темир-бетон устунларда, ерга улагични устуннинг траверсига ва бошка металл элементига урнатиш мумкин.
Нейтрали ерга уланган ва нол сими тармокда кайта ерга уланган 1000 В кучланишгача булган электр узатиш тармокларида, ерга улагични ушбу нол фазали симига урнатиш мумкин.
Ускуналардаги кучма ерга улагични урнатилиши керак булган жойлар буёкдан тозаланиши шарт. Иш жойида кучма ерга улагич ерга ярим метр чукурликка тик кокилган ерга улагич ускунасига урнатилиши мумкин. Ерга улагич ускунасини тупрокка, бехос тукилган уюмга кокиш ман килинади.
1000 В кучланишгача булган электр узатиш тармогида ёки изоляцион звеноси йук телескопик минорада туриб ишлаганда, таъмирланаётган тармок симларининг барчасига, шу жумладан радио ва телемеханика аппаратлари учун осилган очик симларга хам ерга улагич куйилиши шарт.
Таъмирлаш учун учирилган электр узатиш тармокларида кучма ерга улагичларни урнатиш ва кейин уни олиш, хамда устунларга урнатилган ерга улагич пичогини улаш ишларини навбатчи ёки тезкор-таъмирлаш ходимлари амалга оширишлари керак. Бири IV гурухли (1000 В кучланишдан юкори электр узатиш тармокларида) ёки III гурухли (1000 В кучланишдан паст электр узатиш тармокларида), иккинчиси III гурухли булиши керак. Иккинчи ходим сифатида, III гурухли таъмирлаш бригадаси аъзосини, истеъмолчиларга тааллукли электр узатиш тармокларида эса, истеъмолчи-ходимни ишлатишга рухсат берилади.
Устунлардаги ерга улагич пичокларини навбатчи ёки тезкор-таъмирлаш ходимларидан, III гурухли бир ходим учиришига рухсат этилади. Электр узатиш тармокларидаги иш жойларида кучма ерга улагични иш бажарувчи билан биргаликда III гурухга эга булган, бригада аъзоси урнатиши мумкин. Ушбу ерга улагични олиш, иш бажарувчининг фармойиши билан III гурухли икки бригада аъзоси бажариши мумкин.
Электр узатиш тармокларида кучланиш йуклигини текшириш, ерга улагични урнатиш ва олиш пайтида, ишчилардан бири ерда туриб бошка ишчини кузатиб туриши керак.
8. Синов саволлари

  1. Ерга улагични урнатиш буйича умумий талабларни сузлаб беринг.

  2. Ноллаштиришни тушунтириб беринг.

  3. Ноллаштириш буйича, ерга улагич курилмалари оркали ёйилиб утаётган ер билан туташув токларини аниклаш усулларини шархлаб беринг.

  4. Х,имояловчи учириш ва химояловчи ерга улагич, хамда булар буйича хисоблашлар жараёнини тушунтириб беринг.

  5. Кадамли кучланишни келиб чикиши, хамда ундан хавфсизликни таъминланган холатда, чикиб кетиш йулларини изохлаб беринг.

  6. Ерга улагич курилмаларининг конструкцияларини тушунтиринг.

  7. Химояловчи ерга улаш курилмаларини хисоблаш йулларини шархлаб беринг.

  8. Электрстанция ва подстанцияларнинг электр ускуналарида ерга улагични урнатиш тадбирларини сузлаб беринг.

  1. МАВЗУ. ЭЛЕКТР ХИМОЯ ВОСИТАЛАРИНИНГ ТУРЛАРИ, УЛАРГА КУЙИЛАДИ-ГАН ТАЛАБЛАР ВА ФОЙДАЛАНИШ КОИДАЛАРИ

Режа: 1. Электр химоя воситалари. Умумий талаблар.

  1. Диэлектрик химоя воситалари.

  2. Изоляцияловчи химоя воситалари.

  3. Шахсий экранловчи тупламлар (комплектлар).

  4. Кучма ерга улагичлар.

  5. Тусик курилмалари. Хавфсизлик плакатлари ва белгилари.

  6. Шахсий химоя воситалари.

  7. Синов саволлари.

  1. Электр химоя воситалари. Умумий талаблар

1000 В дан юкори кучланишли электр ускуналарида ишлатиладиган химоя воситаларининг изоляцияловчи кисми, дастак томонидан электр изоляцияловчи материалдан тайёрланган ажратгич халка ёки тиргович билан ажратилади.
Ажратгич халканинг ташки диаметри, дастакнинг ташки диаметридан камида 10 мм га ортик булиши керак.
Изоляцияловчи кисм билан дастак чегарасини, факат буёк билан ажратиб куйиш ман килинади.
Ажратгич халка эса, изоляцияловчи кисмнинг бир булаги хисобланади.
1000 В кучланишгача булган электр ускуналарида ишлатиладиган химоя воситаларидаги тирговичнинг баландлиги техник шартларда келтирилган талабларга мос келиши лозим.
Химоя воситаларини ишлатиш жараёнида уларнинг ажратгич халка ёки тирговични ташкарисидаги изоляцияловчи кисмига тегиш ман килинади.
Электризоляцияловчи трубкадан тайёрланган химоя воситалари конструкциясида, трубка ичига чанг ва сув киришига карши чора курилган булиши зарур. Ушбу талаб изоляцияловчи чанг тортувчи штангаларга тааллукли эмас.
Штанга ва кучланиш курсатгичларининг конструкцияси ва ишчи кисмининг улчамлари, ускуналарнинг фазалари орасида, хамда уларни ерга уланган кисмига нисбатан туташувига имкон бермаслиги лозим.
Изоляцияловчи химоя воситаларининг лакланган юзасида бузилган ёки бошка носозликлар аникланган такдирда, уларни ишлатиш ман килинади.
1000 В дан юкори кучланишли электр ускуналарида изоляцияловчи штангаларни (улчов штангаларидан ташкари) ерга улаш учун, изоляцияларни чангдан тозалаш учун изоляцияловчи кискичлар, электр улчовчи ва кучланиш курсатгичларини ишлатиш жараёнида, диэлектрик кулкопдан фойдаланиш зарур.
Улчов штангалари билан ишлаганда диэлектрик кулкопдан фойдаланиш зарур эмас.

  1. Диэлектрик химоя воситалари


Download 1.82 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   29   30   31   32   33   34   35   36   ...   56




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling