Elektr ta’minot

Birinchi qo‘rg‘oshin – kislotali akkumulyator batareyasini fransuz olimi Gaston Plante 1860 yilda yaratdi va fransuz fanlar akademiyasiga sovg‘a qildi. Uning akkumulyatori bir biridan rezina qatlami bilan ajratilgan va spiral shaklda o‘ralgan qo‘rg‘oshin listlaridan tashkil topgan bo‘lib, uning umumiy yuzasi 10 m2 ni tashkil qilgan. Plante akkumulyator-lari yuzali elektrodlardan tashkil topib, ular uzoq muddatli (bir necha oydan ikki yilgacha) shakllanish jarayonini talab qilardi.

• Birinchi qo‘rg‘oshin – kislotali akkumulyator batareyasini fransuz olimi Gaston Plante 1860 yilda yaratdi va fransuz fanlar akademiyasiga sovg‘a qildi. Uning akkumulyatori bir biridan rezina qatlami bilan ajratilgan va spiral shaklda o‘ralgan qo‘rg‘oshin listlaridan tashkil topgan bo‘lib, uning umumiy yuzasi 10 m2 ni tashkil qilgan. Plante akkumulyator-lari yuzali elektrodlardan tashkil topib, ular uzoq muddatli (bir necha oydan ikki yilgacha) shakllanish jarayonini talab qilardi.
• To‘la zaryadlangan qo‘rg‘oshin-kislotali akkumulyatorlarda tok hosil bo‘lish jarayonida ishtirok etadigan aktiv moddalar quyidagilar:
• musbat plastinada - qo‘rg‘oshin ikki oksidi PbO2 (to‘q jigar rang) oksidlovchi;
• manfiy plastinada – g‘ovak qo‘rg‘oshin Pb (kul rang) tiklovchi;
• elektrolit – sulfat kislotaning (H2SO4) suvdagi eri tmasi.

• 1-расм. Алоҳида қопқоқли аккумулятор батареяси
• 1-сепаратор, 2- мусбат пластиналар, 3 - манфий пластиналар, 4 - баретка, 5 - сақловчи тўсиқ, 6 - кўприкча, 7 - қопқоқ, 8 - электролит ва дистилланган сув қуйиш туйнуги, 9 – элементлар аро улагич, 10 - тиқин, 11 - қутб қулоғи, 12 – яхлит қобиқ, 13 - таянч қовурғаси.

GENERATORLAR

• Avtomobil generatorining tuzilishi sodda, ishlatilish jarayonidagi chidamlilik va ishonchlilik darajasi yuqori, gabarit o‘lchamlari, massasi, tannarxi mumkin qadar kichik va dvigatel aylanishlar chastotasi past bo‘lgan hollarda ham akkumulatorlar batareyasini zaryad qilinishini ta’minlash kabi xususiyatlarga ega bo‘lishi kerak.