Elektr tok. Tok zichligi. Elektr potensial va kuchlanish

Yechish: a) shoxobchalardagi toklar yo'nalishini ixtiyoriy belgilaymiz, EYuK manbaini sxemadan chiqarib tashlab c va d nuqtalarni birlashtiramiz. EYuK manbaining ichki qarshiligi r_ich = 0 (1.38-rasm, b). Shu sxema uchun shoxobchalarda tok manbai ta'siridan hosil bo'lgan xususiy toklarni aniqlaymiz:

Endi EYuK manbai ta'siridan zanjir shoxobchalaridagi xususiy toklarni aniqlaymiz. Bunda tok manbai sxemadan olib tashlangan va a va b nuqtalar orasi uzilgan, chunki tok manbaining ichki o'tkazuvchanligi G_ich = 0 ga teng (1.38-rasm, v). Demak, 1.38-rasm, v uchun:

b) ustma-ustlash prinsipidan foydalanib har bir shoxobchadagi haqiqiy toklarni aniqlaymiz:


a nuqtaning potensiali:

Tok manbai quvvati:

EYuK manbai quvvati esa

Quvvatlar balansi:
.
yoki

Masala: 1.39-rasmda keltirilgan zanjir shoxobchalaridagi toklar ustma-ustlash usulida aniqlansin. E = 5 V, J = 1 A, R₁ = R₂ = 2 Оm, R₃ = R₄ = 3 Оm.
Yechish: toklarni aniqlash uchun ikkita alohida zanjir toklarini hisoblash kerak (1.39-b va v rasmlar).

EYuK manbai tufayli R₁ va R₄, R₂ va R₃ qarshiliklar parallel ulangan, shu sababli J tok manbaidan shoxobchalarda hosil bo'lgan qismiy toklar R₁ va R₄ yoki R₂ va R₃ lar orqali hisoblanadi:







Berilgan sxema shoxobchalaridagi toklar alohida ajratilgan sxemalar mos shoxobchalaridagi toklarning algebraik yig'indisiga teng:

Adabiyotlar:

1. Amirov S.F., Yoqubov M.S., Jabborov N.G‘. Nazariy elektrotexnika: Oliy o’quv yurtlari talabalari uchun darslik. – Toshkent: ToshTYMI, 2016. – 481 b.

2. Charles. K. Alexander and M.N.O. Sadiku. Fundamentals of Electric circuits. New York, 2012. – 1217 p
3. Демирчян К.С., Нейман Л.Р., Коровкин Н.В. Теоретические основы электротехники. – Санкт-Петербург. Питер, 2006, 2009.