Elektr yoy yordamida qizdirish elektr yoyning xususiyatlari va tavsiflari. Yoy pechlarining turlari va yoy yordamida payvantlash. Reja

4.7-rasm. PEYOP ning almashtirish sxemasi.
Almashtirish sxemasida pech elektr zanjirining elementlari mos ravishda induktiv va aktiv qarshiliklar bilan almashtiriladi, elektr yoyi esa aktiv qarshilik sifatida qabul qilinadi.

Almashtirish sxemasini tuzishda qarshiliklarni keltirilgan qiymatlari quyidagi tartibda aniqlanadi. Transformatorning ikkilamchi zanjiriga keltirilgan va xaqiqiy zanjirlardagi

yo‘qolayotgan quvvat bir-biriga			teng		bo‘lishidan kelib chiqib, misol uchun			r1	quyidagi
tenglamadan topiladi:
I 2	 r (I '	1	) ^2 r'	1	 I ^2	 r'	1	(4.5)
1	1				2
dan



I

1



2

r

r'







r

1

(4.6)

1

 I 2



1

k 2

bu erda k

I 2

- transformatsiyalash koeffitsienti.

I1

SHunday qilib,

r'1

qiymatini

aniqlash uchun r1 qiymatini transformatsiyalash

koeffitsienti kvadratiga teskari proporsional ravishda o‘zgartirish talab qilinadi.

Xuddi

shunday

tartibda

x'1 , r' p

va

x' p

qiymatlari aniqlanadi. Zanjirning to‘la qarshiligi

almashtirish

sxemasidan,

tegishli

o‘zgartirishlar kiritish orqali aniqlanadi (15,b rasmda to‘la

qarshiliklar orqali ifodalangan almashtirish sxemasi keltirilgan). Qisqa tutashuv tokining transformator ikilamchi cho‘lg‘amiga keltirilgan ( R_ä 0 ) qiymati quyidagicha aniqlanadi:

I 2



U

2

(4.7)

r 2

 x ^2

PEYOPlarning energetik xarakteristikalari quyida keltirilgan tenglamalar yordamida

aniqlanadi va ularga asosan quriladi..

Piss.y= 3I2^2 r

(4.8)

Pfoyda=

3I^2R3U

ä

I

2

4.9)

2 ä

Ptula= Pfoyda+ Piss.y= 3I ^2

(R r)

(4.10)

2

ä

ýë

^Pôîéäà

(4.11)

^Pòóëà

S3U2I2

(4.12)

(4.13) PEYOPning texnologik ( ishchi ) xarakteristikalari esa quyidagi tenglamalar yordamida
aniqlanadi …

(4.14)

(4.15)
(4.16) bu erda: q - 1 soatdagi pechp ishlab chiqaruvchanligi ;


N₁ - 1 tonna po‘lat ishlab chiqish uchun sarf bo‘ladigan elektr energiyasining nazariy

qiymati;

N - 1 tonna po‘lat ishlab chiqarish uchun sarf bo‘ladigan elektr energiyasining amaldagi qiymati.

4.8 - rasmda pechning energetik va ishchi xarakteristikalari keltirilgan. Xarakteristikalar taxlili shuni ko‘rsatadiki, tokning oshishi bilan R_el. tokning kvadratiga proporsional ravishda ortib boradi, yoydagi quvvat R_yoy va aktiv quvvat o‘z qiymatlarining maksimumigacha ortib boradi va undan so‘ng (tokning ortib borishiga qaramay) kamayib boradi. Tokning I qiymatida energiya sarfi o‘z qiymatining minimumiga, foydali ish koeffitsienti esa o‘z qiymatining maksimumiga teng. SHunday qilib, tokning I qiymati pechning minumum elektr energiyasi sarf qilish optimal rejimini belgilaydi.

Tokning I’’ qiymatida yoydagi quvvat R_yoy o‘z qiymatining maksimumiga, ishlab chiqaruvchanlik o‘zining maksimum qiymatiga va 1 tonna po‘lat ishlab chiqish uchun ketgan vaqt t o‘z qiymatning minimumiga teng.

4.8 – rasm. Pechning energetik va ishchi xarakteristikalari

Shunday qilib, tokning I’’ qiymati pechning maksimal ishlab chiqaruvchanlik

bo‘yicha optimal rejimini belgilaydi. Odatda I’’>I’. Pech o‘zining optimal energetik rejimiga optimal ishlab chiqaruvchanlik rejimidagi tokdan kichik bo‘lgan tok qiymatida erishar ekan.

SHunday qilib, agar korxona elektr energiyasini defitsiti sharoitida ishlayotgan bo‘lsa, unda pechp optimal energetik rejimda ishlashi maqsadga muvofiq. Agarda maksimal ishlab chiqaruvchanlik talab qilinsa, unda pechning I’’ kattalikdagi tok rejimida ishlagani maqsadga muvofiqdir.

PEYOPlari elektr energiyasi iste’molchisi sifatida elektr ta’minoti ishonchliligi bo‘yicha ikkinchi gurux kategoriya iste’molchisi hisoblanadi. Ularning birlamchi quvvati katta bo‘lib, 0,4-

80. 
    MvA ga, quvvat koeffitsenti cos = 0,85-0,89 (DSP-5) yoki cos = 0,7 (DSP-200) ga teng. Pechning ish rejimi - davriy keskin o‘zgaruvchan va sutka davomida surunkali.
    

Elektr yoyi nochiziqli aktiv qarshilik hisoblanib, yonish sharoitiga bog‘liqdir.

Rudnotermik pechlar (RTP)
Rudnotermik pechlar (RTP) kimyo sanoati va metallurgiyaning asosiy texnologik agregatlari ‘isoblanadi. Ular yuqori birlamchi quvvatga ega bo‘lib, elektr ta’minoti ishonchliligi bo‘yicha ikkinchi guru’ kategoriya elektr iste’molchilari ‘isoblanadilar.

RTP larda par yoki gaz, suyuq eritma va yombi shaklidagi butun qattiq jism ko‘rinishida ma’sulot olinadi. Tegishli metallar oksidlarini tiklovchilar, ya’ni uglerod, kremniy, alyuminiy kabilardan foydalangan holda tiklash yo‘li bilan temir bilan kremniy, marganets, volpfram va boshqalarning ferroqorishmalari (masalan, ferrovolpfram, ferromolib-den, ferrovannadiy, ferrotitan va b.) olinadi.

RTP larning asosiy belgilari:

1. 
   SHixtaning solishtirma elektr qarshiligi harorat o‘zgarishi bilan sezilarli o‘zgaradi (sovuq holatdagi shixta o‘tkazuvchanlikga ega bo‘lmaydi, lekin erigan holatda u ionli qorishma bo‘lib, qorishmaning o‘tkazuvchanligi ham haroratga bog‘liqdir).
   

2. 
   SHixtani boshqa shaklga keltirish (masalan, erigan qorishma shakliga) harorati 1200 - 2200K ga tengdir.
   

3. 
   RTP lar 1-2 yil davomidagi uzluksiz ish rejimida ishlashga mo‘ljallangan.
   

4. 
   RTP lar nisbatan sokin ish rejimiga (PEYOP laridagi kabi eksplutatsion qisqa tutashuvlar RTP larda kuzatilmaydi) egadirlar.
   

RTP larda qayta ishlov berilayotgan maxsulotlar kimyoviy tarkibining ko‘p turli va murakkabligiga ko‘ra, ularning konstruksiyalari ham ko‘p turlidir. Ulardan quyidagi besh asosiy turdagi jarayon va pechlarni alohida qayd etish maqsadga muvofiqdir:

1. 
   SHlaksiz yoki kam shlakli jarayon va ularni amalga oshiruvchi RTP lar (ferroqorishmalar, kalpsiy karbidini olish).
   

2. Ko‘p shlakli jarayonlar va ularni amalga oshiruvchi RTP lar (fosfor va shu kabilarni
olish).

3. 
   Rafinatsiya qilish pechlari.
   
4. 
   Blok jarayonlar va ularni amalga oshiruvchi RTP lar (elektrokorund va ferrovolpfram
   

olish).

5. 
   YUqori haroratlarga (o‘tga) chidamli materiallar olish jarayonlari va ularni amalga oshiruvchi RTP lar.
   

RTP larda uch xil ko‘rinishdagi elektrodlar qo‘llaniladi, ya’ni ko‘mirdan yasalgan va diametri 1200 - 1400 mm bo‘lgan elektrodlar; diametri 800 mm gacha bo‘lgan grafitlangan

elektrodlar va diametri 2000 mm yoki (3200x850)mm o‘lchamdagi to‘g‘ri to‘rtburchak kesim yuzali o‘zidan uzayti-riluvchi (samospekayuo‘iesya) elektrodlar.

RTP larning elektr xarakteristikalari pechning ishchi muhitidagi tok taqsimoti xususiyatlari va unga mos keluvchi pechp ulanadigan elektr manbasi sxemasi xususiyatlari bilan aniqlanadi.

Elektrodlar va pechp tubi o‘rtasidagi tajriba yo‘li bilan aniqlangan pechp vannasining

qarshiligi:
r	^U2	(4.17)
b	^I2

Amaldagi RTP larda o‘tkazilgan o‘lchovlar pechp kuchlanishi va toki o‘rtasidagi aloqa, qoidaga ko‘ra chiziqli bo‘lib Om qonuniga bo‘ysunishini ko‘rsatadi. Simmetrik RTP qurilmasining almashtirish sxemasi 4.9 - rasmda keltirilgan (PEYOP lari misolida keltirilgan tushuntirishlar mazkur xolat uchun ham o‘rinli).