Elektromagnitning to‘lqin energiyasi. Umov-Poynting vektori. Elektromagnit to‘lqinlarni payqash mumkinligi (uchun chiqishi, lampochkaning shu’lanishini va hakazo) bu to‘lqinlarning o‘zi bilan energiya ko‘chirib yurishini ko‘rsatadi. Birlik hajmidagi elektromagnit maydon energiyasi ya’ni elektr maydon energiyasini zichligi
va magnit maydon energiyasining zichligi
yig‘indisidan iborat
Magnit maydon energiyasi. Tokning paydo bo`lishi, o`zgarishi va yo`qolishi bilan bog`liq ravishda magnit maydoni paydo bo`ladi, o`zgaradi va yo`qoladi. Shunday qilib, magnit maydoni tokning Shu maydonni hosil qilgan ishiga tyng, ya`ni qandaydir energiya miqdoriga ega dygan xulosaga kylamiz. Elektromagnit induksiya hodisasi elektr toki energiyasi va magnit maydoni energiyasining o`zaro almashib turishiga asoslangan. Shunday ekan magnit maydoni energiyasi kattaligini ifodalochi formulani kyltirib chiqarish kerak.
Induktivligi L bo`lgan biror konturga tok ulansin. Bu tokning qiymati 0 dan I gacha o`sib, F=LI magnit oqimi hosil qilsin. Tokning kichik dI qiymatga o`zgarishidan magnit oqim ham kichik dF qiymatga o`zgaradi, ya`ni:
Magnit maydoni energiyasi zichligi. Bu ifodadan foydalanib, istalgan shakldagi g`altaklarning magnit maydon energiyasini hisoblash mumkin. Ko`pchilik holda elektrotyxnikada magnit maydoni energiyasining zichligi dygan miqdoriy kattalik bilan ish ko`riladi. U quyidagicha bo`ladi
Demak magnit maydoni energiya zichligi muhitning xossasiga ham bog`liq ekan. Ma`lumki, elektr maydoni energiya zichligi quyidagicha edi:
Har qanday o`zgaruvchan magnit maydon uyurmaviy elektr maydonni hosil qilishini elektromagnit induksiya hodisasi misolida ko`rib chiqdik. Maksvyll Shu hodisaga tyskari bo`lgan hodisa ham bo`lishi kerak, ya`ni o`zgaruvchan elektr maydoni ham uyurmaviy magnit maydonini hosil qilishi kerak dygan xulosaga kyldi. Bu fizikaviy hodisani, ya`ni elektromagnit induksiya hodisasiga tyskari bo`lgan hodisani magnitoelektrik induksiya hodisasi dyb ataladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
