Elektromanfiylik, Kimyoviy bog`ning asosiy xususiyati va bog`ning hosil bo`lish mexanizmi. Kimyoviy bog`ning asosiy turlari,ion, kavalent,donor-aksiptor,vodorod,metallar Reja

Qutbli bog`lanish.Elektromanfiyliklari bir-biridan farq qiluvchi turli elementlar atomlari o`rtasida hosil bo`ladigan kovalent bog`lanish –qutbli bog`lanish deyiladi.

Qutbli bog`lanishli molekulalar qatoriga :H₂O, NH₃ ,Cl, HF, HBr, HJ,H₂S,H₂Se larni kiritish mumkin.

Agar HCl molekulasidagi kovalent bog`ning hosil bo`lishi tahlil etilsa, vodorod atomining elektromanfiyligi-2,1 xlor atominiki -3,0 ga teng.Ko`rinib turibdiki,xlorning elektroimanfiyligi vodorodnikiga nisbatab qariyib 1,5 marta ko`p. Shu sababli H-Cl bog`ini hosil qilgan elektronlar juftini Cl atomi o`z tomoniga tortadi.HCl va molekulada zaryadlarning notekis taqsimlanishi tufayli vodorod qisman musbat (σ⁺) va xlor atomi manfiy(σ^-) zaryadlanib qoladi.Molekula simmetrik bo`lmasdan, “ellips” ko`rinishida bo`lib, musbat va manfiy zaryadlarning og`rlik markazlari o`zaro mos tushmay qoladi, molekula qutbli zarracha –“dipol” ga aylanadi

Qutbli kovalent bog`lanishli molekulalarda musbat va manfiy zaryadlarning assimatrik taqsimlanishini miqdoriy tavsiflovchi vektor kattalikka molekulaning ndipol momenti deyiladi. Dipol momenti m=q

*l bo`lib,bunda l-dipolning uzunligi, m,sm; q- electron zaryadi.

Agar kimyoviy bog`ning dipol` momenti noldan farqli bo`lsa, bog` qutblangan deyiladi.Molekulalarda bog`lar dipole momentining vektor yig`indisi hisobga olinadi.

Suv molekulasi uchun m=1,85 D(0) Chunki H₂O molekulasida har bir qutbli H-O bog`lari qo`yidagicha joylashgan.


Dipol momentini o`lchov birligi q= e= 1,6*10 <sup>-19</sup> Kl va bog`ning uzunligi l=1*10 ^-10 m ekenligidan foydalanib, m=1,6*10 ^-19 Kl* 1*10 ^-10 m=1,6*10 ^-29 Kl*m dir.

Debay nomiga Debaylarda o`lchanadi.va “D”-harfi bilan belgilanib,

1D=3,33*10^-30Kl*mga tengdir. Molekula tuzilishi, konformatsiyasi,izomeriyasini aniqlashda moddalarning dipole momenti qiymatidan foydalaniladi