Электрон почта хизмати ва унинг имкониятлари

ELEKTRON POCHTA IMKANIYATLARÍ


Joba:

 Elektron pochta xızmeti jáne onıń abzallıqları;

 Dástúriy pochta xızmeti;
 Xabar hám pochta qutisi túsinikleri;
 Xabarlardıń túrleri;
 Elektron pochta adresi;
 Xabarlardı uzatıw hám qabıllaw;
 Xabarlardı kópchillikke jiberiw;
 Elektron pochtadan paydalanıw hám elektron xabarlardı almaslaw mádeniyatı.

Elektron poshta. E-mail bul málim elektron adreske informaciyanı elektron usılda uzatıw quralı bolıp tabıladı.

Elektron pochta túsinigi ápiwayı pochta túsinigine uxshash bolıp tabıladı. xakikatdan xam E—mail orkali xat junatishda, siz ápiwayı xatdagidek qatarlardı tuldirasiz, yaǵnıy, jiberiletuǵın mánzil jazıladı (fakat barlıq atlar hám mánziller elektron túrde boladı ). Siz xatni «nusxalash» orkali bir neshe mánzillerge junatishingiz, xatto xatga fayldı «kushib» jiberiwińiz múmkin hám xokazo.
Elektron xatni junatishdagi jumıslar xam ápiwayı xatni junatishga uxshaydi. Siz pochta serveri (ádetde Post Office Protocol) menen boglanib, xatni «pochta bulimiga alıp barasız». Keyin pochta serveri xatni mánziller serverine uzatadı, ondan adresi kursatilgan kisi xatni «olib ketiwi» múmkin.
Elektron pochta orqali qálegen maǵlıwmatlar : tekst, sızılma, sxema, diagramma, súwret, keste, musika hám boshkalarni uzatıw múmkin. Maǵlıwmatlar kursatilgan adreske bir demde jetkiziledi. Maǵlıwmat alıwshı bulmagan vaktda pochta kutisiga maǵlıwmattı kayta-kayta uzatıw hám saklash múmkinshiligi bar.
Elektron pochta hújjeti mánzil buyicha yullash koidalariga buysunishi hám anik ulchamlarga iye bulishi zárúr. Elektron pochta kuyidagi wazıypalardı atqaradı :
• hújjetlerdi kirgiziw hám olardı chikarish;
• hújjetlerdi pochta kutisiga uzatıw ;
• qátelerdi tekseriw hám tugrilash;
• daslep junatish kurilmalarini kullash hám kabul kilinganligini atap ótiw;
• paydalanıwshılar menen islew.
Elektron pochta xatni informaciya tarmaqları orkali paydalanıwshına jetkiziwdi támiyinleytuǵın áhmiyetli tarmaqlı pochta bolıp tabıladı.
Xatni elektron pochta járdeminde uzatıwda mánzildiń úsh qıylı túrinen paydalanıw múmkin:
• jeke — hújjetti bir kisi (mánzil) ga jiberiw ushın ;
• gruppaiy — hújjetti bir gruppa, alıwshılarǵa yullash ushın ;
•umumiy — hújjetti informaciya tarmogidan paydalanıwshılardıń hámmesine uzatıw ushın.
Jeke mánzillerden xat, esabatlardı jalǵız abonentlerge junatishda paydalanıladı. Yuriknoma, kursatma yamasa xabarnomalarni uzatıwdı gruppaiy mánziller buyicha ámelge asırıw kulay. Ulıwma mánzilden konunlar, tarmaqtıń jumısı xakidagi maǵlıwmatlar, tarmaqtıń jańa múmkinshilikleri xakidagi xabarlardı uzatıwda paydalanıladı.
Ápiwayı elektron pochtaning áhmiyetli bir kemshiligi bar, yaǵnıy hújjetti junatuvchi hám kabul kiluvchi kompyuterler bir vaktda islep turǵan bulishi kerek. házirgi tarmaqlarda millionlap kompyuterler islep turıptı. Olardıń xar biri paydalanıwshına kulay vaktda isleydi. Eger paydalanıwshı uz jayında bulmasa yamasa boshka jumıs menen bánt bulsa, xatni uzatıw múmkin bulmaydi. Bunnan tashkari kompyuterler 24 saat úzliksiz islemewi, aynıwı, jergilikli vaktning fark etiwi xam bar. Usınıń sebepinen elektron pochta dúzilisine bir yamasa bir neshe pochta bulimi kiritiledi.
Elektron pochtaning bunday dúzilisinde barlıq xatlar pochta bulimi wazıypasın orınlawshı maǵlıwmatlar bazasına junatiladi hám ol jaǵdayda saklanadi. Sungra xatlar pochta bulimidan mánzillerine junatiladi. Úlken informaciya tarmaqlarında bir pochta bulimining bulishi jetkilikli emes. Bul maǵlıwmat uzatıw kanalınıń zurikishiga alıp keledi. Sol sebepli bunday tarmaqlarda bir neshe pochta bulimi shólkemlestiriledi.
Bul túrde kompyuter paydalanıwshınan xatni alǵannan sung, onı eń yakin pochta bulimiga junatadi. Zárúrat bulsa, pochta bulimlari xatni bir-birine junatadi. Tarmaqta kerekli sandaǵı pochta bulimining bulishi elektron pochtaga ketetuǵın ǵárejetti talay iktisod etiwge alıp keledi. Bunnan tashkari, paydalanıwshılar pochta bulimlari menen, sonıń menen birge, bir-biri menen tez pochtaga chikish múmkinshiligine iye boladı.
Pochta bulimi elektron pochtada xatlardı tez hám sapalı jetkiziwdi támiyinleytuǵın barlıq wazıypalardı ámelge asıradı. Bunday wazıypalar katoriga kuyidagilar kiredi:
• informaciya uzatıw seansların boshkaradi;
• uzatılǵan xatlar daǵı aljasıqlardı tekseredi hám olardı tugrilaydi;
• xatlardı «talab kilinguncha» saklaydi;
• paydalanıwshına xat kelgenligi xakida maǵlıwmat beredi;
• paydalanıwshına hújjetti uzatadı ;
• xatlardı ruyxatga aladı jáne onıń esabin júrgizedi;
• pochta bulimi hám abonentler adresin saklovchi málimleme jumısın kullab-kuvvatlaydi;
• informaciyalardı saralaw, xatlar suralganda paroldı talap etiw (bir neshe mánzil buyicha jiberilganda), hújjetlerdiń nusqasın alıw sıyaqlı xızmet ámellerin atqaradı.
Elektron pochta islewi ushın arnawlı protokol jaratılǵan.
házirgi kúnde kuyidagi protokol kullanilmokda:
POPS (Post OPse Protocol) — pochta xızmetiniń protokolı (bul protokol eski bulsada, házirgi kúnde xam isletilmokda);
SMTP (Simple Mail Transfer Protocol) — maǵlıwmatlardı uzatıwdıń ápiwayı protokolı ;
[MAP (Internet Message Access Protocol) — maǵlıwmatlarǵa kirisiw — Internet protokolı. Bul jańa protokol elektron pochtaning HTML formatın kullab turıwdı támiyinleydi jáne bul uz gezeginde nafakat tekstli, xatto multimedialı informaciyalar menen islewge múmkinshilik beredi.
Elektron pochta hesh qashan ápiwayı pochta hám telefondıń urnini basa almaydı. Lekin ol kommunikatsiyanıń múmkinshiligin keńeytiredi. Elektron pochta sistemalarınıń kupchiligi elektron xatlardı 100 dane adreske xam bir adreske jibergenindey ańsat junatadi. Onıń ushın elektron pochta adresi ruyxati yamasa xisob nomerlerin tuzib, oǵan at beriw hám xatni kompyuter sistemasına júklew zárúr. Sonnan keyin kompyuter xatning nusqasın ruyxatda kursatilgan elektron pochta «kutisiga» avtomatikalıq túrde yullaydi.
Elektron pochta orkali xat junatish ushın onı tekstli fayl kurinishida tayarlaw hám Internet standartına uyqas túrde rásmiylestiriw kerek. Xatni elektron pochta orkali junatishning ulıwma formatı sarlavxa hám tikkeley maǵlıwmat ushın muljallangan qálegen tekst faylı, súwret yamasa programmadan ibarat boladı.
Elektron xatning standart sarlavxasi kuyidagi kurinishda boladı :
From: junatuvchi adresi.
Tap: kabul kiluvchi adresi.
Ss: junatishning boshka mánzilleri.
Subject: maǵlıwmat teması.
Internet tarmogidagi pochta adresine mısal :
tdpu@mail. ru
Bul jerdegi tdpu Elektron pochta kutichasi iyesiniń atı, mail - pochta serveriniń adresi (shólkem) hám ru — mámleket.
Elektron pochta xızmeti jáne onıń abzallıqları.

Internet-xalıq aralıq tarmaǵınıń tiykarın Electronic mail (E-mail) - elektron pochta xızmeti quraydı. Elektron pochta tap ádetdegi pochta sıyaqlı bolıp, tek bunda xatni qaǵazǵa emes, bálki kompyuter klaviaturasınan hárip hám sózlerdi terip, málim elektron jazıw kórinisine keltiriledi.

Elektron pochta arnawlı programma bolıp, onıń járdeminde Internet tarmaǵı arqalı dúnyanıń qálegen jayındaǵı elektron adreske xat, hújjet, yaǵnıy qálegen maǵlıwmattı demde (bir neshe sekund hám minutalarda ) jıberiw hám qabıl qılıp alıw múmkin. Elektron pochtanıń kemshiligi sonnan ibarat, xat jiberiwshi hám qabıl etiwshiniń hár ekewi de foylanayotgan kompyuter Internet tarmaǵına jalǵanǵan bolıwı zárúr.

Xabar hám pochta qutisi túsinikleri. Xabar, ulıwma alǵanda, paydalanıwshı pochta arqalı jiberiwi kerek bolǵan maǵlıwmat esaplanadi hám aldınan basqa programmada (mısalı Word ) tayarlab, keyin elektron pochta arqalı jıberiwi maqsetke muwapıq bolıp tabıladı. Pochta serveri de óziniń tekst teriw aynekshesına da iye bulib, xabardı sol aynada jazıw múmkin.

Pochta qutisi - bul paydalanıwshı ushın elektron pochta xızmetin usınıs etiwshi kompyuterde belgilengen nom bolıp tabıladı. Bul at kompyuter yadında papka kórinisinde qáliplestiredi hám ol ózinde kiretuǵın hám shıǵıwshı xabarlardı waqtınshalıq saqlaydı. Elektron pochta mánzillerindegi elektron pochta adresi belgisinen ( ______ @ ________. __ ) aldın kelgen jazıw pochta qutisi atınıń ańlatadı.

Elektron pochta adresi: pochta qutisi atı hám pochta serveri adresinen ibarat boladı

name@domain2. domain1

info@tuit. uz

Xabarlardıń túrleri. Xabarlar túrli kóriniste bolıwı múmkin mısalı : tekst, grafik, súwret, dawıs hám video maǵlıwmatlar. YUborilishi joybarlawtirilayotgan maǵlıwmatlardıń kólemi boyınsha da shegaralanıw bar. Hár bir pochta provayderi óziniń siyasatina iye bolıp bir xabardıń, 10 Mb kólemge shekem bolǵan xabarlardı jiberiwdi támiyinleydi. Egerde bul kólem asıp ketsa úlken kólem degi xabarlardı Rar yamasa Zip programmaları járdeminde arxivlap jiberiw usınıs etiledi.

Elektron pochta adresi. Elektron mánzil @ belgisi menen ajıratılǵan eki bólekten ibarat, yaǵnıy mákan-jay @ paydalanıwshı atı. Elektro adreske mısal tarikasida. tuit@tuit. uz, tuit@inbox. uz larni keltiriw múmkin, bul elektron mánziller “tuit” atlı isletiwshiniń http://mail. tuit. uz, http://inbox. uz pochta serverinde jaylasqan pochta qutisi esaplanadı.

Xabarlardı uzatıw hám qabıllaw. Tashkil etilgen elektron pochta arqalı basqa elektron adreske xat jıberiw izbe-izligin kórip shıǵamız : daslep, mail. ru Web beti iske túsiriledi hám ekranda payda bolǵan jumısshı aynanıń Imya túńliginde paydalanıwshı elektron adresi hám Parol túńliginde parolı kiritiledi hám Voyti tuymeshesi basıladı.

Xabardı uzatıw ushın qoyındaǵı izbe-izlik orınlanıwı kerek

Komu túńligine xat jo'natilishi kerek bolǵan elektron mánzil, Kopiya túńligine, eger sol xat basqa adreske de jo'natilishi kerek bolsa, sol mánzil, Tema túńligine xat teması jazıladı. Xat mazmunı tómengi bos aynaǵa jazıladı hám Otpravit tuymeshesi basıladı. Eger xat tuwrı jiberilgen bolsa, ol halda ekranda Uspeshno otpravlen maǵlıwmatı payda boladı. Paydalanıwshı elektron mánzil arqalı kompyuter yadı daǵı qálegen fayllardı da jıberiwi múmkin. Onıń ushın Prikrepit tuymeshesi basıladı. Eger bir neshe fayldı jıberiw kerek bolsa, qalǵan fayllar da sol tártipte saylanadı.

Paydalanıwshı elektron pochtasına kelgen xatlardı kóriwi ushın Vxodyashie buyrıǵı saylanadı. Ekranda pochtaǵa kelgen xatlar dizimi payda boladı. Ol jaǵdayda xat kimdan, teması, pochtaǵa qashan kelip túsken hám fayl ólshemi tuwrısında maǵlıwmat saqlanǵan. Paydalanıwshı xatni oqıwı ushın, Tema bandida tıshqanchaning shep tuymeshesi basıladı. Ekranda xat mazmunı payda boladı. Paydalanıwshı xatni oqıwı hám eger zárúriyat bolsa Fayl®Pechat' buyrıǵı arqalı printerde baspadan shıǵarıwı múmkin. Elektron pochta daǵı kereksiz xatni óshiriw ushın daslep ol belgilenedi hám Udalit tuymeshesi basıladı. óshirilgen fayl Korzinaga barıp túsedi. Korzinani tazalaw Ochistit Korzina buyrıǵı arqalı ámelge asıriladı.

Xabarlardı kópshilikke jiberiw. Málim bir sebeplerge kóre birdey mazmundagi xabarlardı bir neshe mánzil yamasa pochta qutisiga jiberiw zárúriyatı payda boladı. SHunda, Komu túńligine xat jo'natilishi kerek bolǵan elektron mánziller “;” (noqat útir) belgileri menen ajratıladı, mısalı : (tuit@tuit. uz; tuit@inbox. uz; hám boshka mánziller), Kopiya túńligine, eger sol xat basqa adreske de jo'natilishi kerek bolsa, sol mánzil, Tema túńligine xat teması jazıladı. Bul wazıypadan qandayda bir elon yamasa jańalıqtı kópchillikka ese jiberiw ushın paydalanıladı.