“Elektron ta’lim” – “Электронное обучение” – “E-learning” December-2020,Volume 4 issn2-181-1199

“Elektron ta’lim” – “Электронное обучение” – “Electronik edication” December-2021,volume 5,№4 ISSN2-181-1199
http://ej.nspi.uz//
66
 
VR texnologiyalaridan foydalanish imkoniyati maqsadga muvofiq deb topiladi. Bu 
pozitsiya qonuniydir, garchi u ba’zi izohlarni talab qilsa ham. Izohlar: 
1. Hozirgi vaqtda ta’limda qo‘llanilayotgan VR texnologiyalari, an’anaviy 
ravishda qo‘llaniladigan multimedia vositalaridan ham ekologik jihatdan 
qulayroqdir. Misol uchun, Z 800 shlemida to‘g’ridan-to‘g’ri ko‘zlarga olib 
kelingan ikkita monitor oled materialdan iborat bo‘lib, u hech qanday zarrachalarni 
chiqarmaydi (yorug’lik fotonlaridan tashqari), unda tasvir ekranning kristall 
panjarasini o‘zgartirish orqali yaratiladi (hatto suyuq kristalli kompyuter 
monitorlarida ham, ahamiyatsiz bo‘lsa-da, nurlanish mavjud).
2. VRga ehtiyotkorlik bilan munosabatda bo‘lish odat tusiga kiradi, chunki u 
sub’ektni real voqelikdan "olib qo‘yadigan", virtual qaramlikni shakllantiradigan 
va hokazo maxsus dunyo bilan belgilanadi. 
VRda bo‘lish fikrlashning nomutanosibligini keltirib chiqarmaydi, reflekslar 
darajasini pasaytirmaydi, "o‘z Menini begonalashtirish", "tanadan chiqish", "tana 
va ruhning ajralishi" faoliyatning o‘zboshimchalik va maqsadga muvofiqligini 
yo‘qotishga olib kelmaydi. VR ning ushbu va boshqa xususiyatlari uning 
afzalliklarini (ta’lim mazmunining an’anaviy, ish stolida chop etilgan taqdimotiga 
nisbatan), uni boshlang’ich maktab yoshidan boshlab o‘qitish, malaka oshirish va 
boshqa sohalarda qo‘llash imkoniyatini ko‘rsatadi.
Tadqiqot metodologiyasi. Muammo tug’iladi: bunday virtual reallik 
didaktika va ta’limning qaysi toifasiga kiradi? Ehtimol, o‘qitishdagi VR, birinchi 
navbatda, o‘qitish usullari va vositalaridir. 
Ma’lumki, o‘zining umumiy ko‘rinishida metod – bu maqsadga erishish, 
muayyan muammoni hal qilish yo‘li, aniqrog’i, voqelikni amaliy yoki nazariy 
o‘zlashtirish (idrok etish) usullari yoki operatsiyalari majmuidir [9]. Biz fanning 
metodi va metodologiyasi, pedagogika o‘rtasidagi bog’liqlikni muhokama 
qilmaymiz, balki metod tushunchasining ko‘proq amaliy ma’nosiga, uning 
zamonaviy didaktikaning o‘qitish vositalari, shakli, turlari kabi tarkibiy qismlari 
bilan aloqasiga to‘xtalamiz.

---