Elektronika va asbobsozlik yo’nalishi 421-21 e va a guruh talabasi

7-tajriba ishi. Fotoelement parametrlarini o’lchashni
o’rganish. 
Ishning maqsadi: Turli yoritilgan muhitlarda nurning quyosh panellariga 
ta'sirini aniqlash.
Kerakli asboblar: 
> Lyuksmetr * 
> Turli yorug'lik manbalari (oq va neon chiroqlar) 
> Yoritish qurulmasi 
> Ulash simlari
Nazariy qism 
Quyosh nurlanishining tarkibi. Quyosh nurlanishining spektral tarkibi 0,1 
rnkmdan 30 metr to'lqin uzunligigacha bo'lgan oraliqdagi tebranishlardan iborat 
[3]. Quyosh nurlanishi energiyasining asosiy qismi 0,2- 3 mkm oraliqda 
jamlangan. Shu oraliqdagi nurlanishni quyidagi qismlarga ajratish va nomlash 
qabul qilingan. Bular jumlasiga spektrning ultrabinafsha qismi (UB) 0,1-0,38 mkm 
oraliqda, spektrning ko'rinadigan qismi 0,38-0,78 mkm oraliqda, spektrning 
infraqizil qismi (IQ) 0,78 mkm va undan ortiq to'lqin uzunligiga ega bo'lgan qism 
tashkil qiladi. Ko'rinuvchi nurlanishni binafsha, ko'k, yashil, sariq, qizil nurlarga 
ajratiladi. IQ nurlanishni yaqin va uzoq IQ nurlarga ajratiladi. 
UB nurlanish, koinotda yuqori intensivlikka ega bo'lishiga qaramasdan, Er 
atmosferasining yuqori qismida mavjud bo'lgan ozonga yutilib, Er sirtiga faqat 
to'lqin uzunligi 0,3 mkmga teng bo'lgan ozroq qismigina etib keladi. 
Barcha yorug'lik nurlari elektromagnit to'lqin hisoblanadi. U foton deb ataladigan 

---

energiya "paketlari" oqimidan tashkil topgan. Elektromagnitik to'lqinning bir 
kvantiga foton deyiladi. Bu nurlar boshqa to'lqinlarga aralashmaydi va bo'shliqda 
tarqala oladi (Masalan: rentgen nurlari). Yorug'lik nurlari turli 
to'lqin uzunligiga ega bo'ladi. Bir xil fazada tebranayotgan ikkinchi nuqtalari 
orasidagi eng qisqa masofaga to'lqin uzunligi deyiladh , 
Biz ko'ra oladigan to'lqin uzunliklari diapazoni 400nm (binafsha rang)dan 
700nm (qizil rang)gacha bo'lgan oraliqda bo'ladi.[2] Ammo elektromagnit 
nurlarining to'lqin uzunliklarining umumiy • diapazoni gamma-nurlar 
(O.Olnm)dan radio to'lqinlar (santimetr, kilometr)gacha bo'ladi. Yorug'lik nuri 
elektromagnit spektrorining kichik bir qismi. Inson ko'zi 400 va 700nm oralig'idagi 
to'lqin uzunligiga yaqin bo'lgan yorug'lik nurlarini ko'radi(bu har xil odamlar har 
xil 
. 
bo'ladi). 
O'rtacha 
inson 
ko'zi 
380 
nm 
(ultrabinafsha) 
dan 
780nm(infraqizil)gacha bo'lgan to'lqin uzunlikdagi nurlarni qabul qiladi. 
Issiqlikdan chiqadigan nurlarni inson ko'zi ko'rmaydi, ammo ularni his qiladi.
t