Elektronika va sxemotexnika

3.4. Maydoniy tranzistorni statik xarakteristikalari va asosiy parametrlari 
Zatvordagi kuchlanish U
ZI
yordamida stok toki I
C
 ni boshqarish stok – zatvor 
xarakteristikasidan aniqlanadi. Bu xarakteristika tranzistorning uzatish 
xarakteristikasi deb ham ataladi. 29 a-rasmda U
SI
=const bo‗lgandagi stok zatvor 
xarakteristikalar oilasi I
S
 =f (U
ZI
) keltirilgan. 
Stok – zatvor xarakteristikadan ko‗rinib turibdiki, U
ZI
=0 bo‗lganda 
tranzistor orqali maksimal tok oqib o‗tadi. U
ZI 
qiymati ortishi bilan kanal kesimi 
tusha boshlaydi va ma‘lum U
ZI.BERK. 
qiymatga yetganda nolga teng bo‗lib qoladi va 

---

53 
53 
stok toki I
S
deyarli nolga teng bo‗lib qoladi. Tranzistor berkiladi. U
SI
ortishi bilan 
xarakteristika tikkalasha boradi, bu holat kanal uzunligining uncha katta bo‗lmagan 
kamayishi bilan tushuntiriladi. Stok – zatvor xarakteristika tenglamasi quyidagi 
qo‗rinishga ega bo‗ladi: 
2
.
.
.
)
1
(
БЕРК
ЗИ
ЗИ
ТЎЙ
C
C
U
U
I
I


. (3.12) 
29 b–rasmda maydoniy tranzistorning chiqish (stok) xarakteris-tikalari 
keltirilgan. Stok xarakteristika - bu ma‘lum U
ZI
 =const qiymatlaridagi I
S
 =f (U
SI
)
bog‗liqlik. U
SI
ortishi bilan I
S 
deyarli to‗g‗ri chiziqli o‗zgaradi (tekis o‗zgarish 
rejimi) va U
SI
= U
SI.TO‘Y.
qiymatiga yetganda (b nuqta) I
S
ortishi to‗xtaydi. 
a) b) 
29 – rasm.