Elmi redaktor: Rəvcilər: dos. E. N. Kərimo v prof. I. A. Kərimli dos. T.Ş.Şükürov

Məşğələ dərsinin sualları 

-

 

Konyunktura nədir və onu formalaşdıran amillər hansılardır? 

-

 

Konyunkturanın proqnozlaşması etapları hansılardır? 

-

 

Dünya bazarının proqnozlaşmasmda ekspert qiymətləndirmənin növləri hansılardır? 

-

 

Beynəlxalq maliyyə - iqtisadi indekslər və konyunktura göstəricisi kimi reytinqlər. 

Terminlər, anlayışlar 

Konyunktura,  depressiya,  proqnoz,  makroiqtisadi  proqnoz,  trend  metodu,  beyin 

hücumu,  mal-sahə  proqnozlar,  çoxfaktorlu  reqressiv  metod,  sənaye  indeksi,  nəqliyyat 

indeksi, kredit reytinqi, reytinqdən istifadə. 

“Beynəlxalq marketinq və beynəlxalq bazarın konyunkturası” mövzusuna aid testlər 

1 .Ümumiqtisadi konyunkturanın lazaları hansıdır? 

a)

 

artım, kamillik, doyma 

b)

 

yüksəliş, tənəzzül, marketinq, menecment. 

c)

 

artım, yüksəliş, enmə, depresiya 

d)

 

artım, yüksəliş, enmə, toqquşma. 

e)

 

artım, enmə, depresiya, hi perinflyasiya. 

2.

 

Qeyri-dövrü konyunktura yaradan amillər hansılardır? 

a)

 

təsadüfi və daimi. 

b)

 

monolizasiya və tənzimləmə. 

c)

 

təsadüfi və dövrü. 

d)

 

daimi və təkrarlanan. 

e)

 

təkrarlanan və zəruri. 

3.

 

Daimi amillərə aşağıdakılardan hansı aid deyil? 

a)

 

ETT, bazarın monolizasiya səviyyəsi. 

b)

 

dövlət və dövlətlərarası tənzimləmə. 

c)

 

məlumat sisteminin vəziyyəti. 

d)

 

kredit pul və valyuta sistemasiyası. 

e)

 

enerji və ekoloji problemlər, siyasi və sosial konfliktlər. 

4.

 

Təsadüfi amillərə hansılar aiddir? 

a)

 

təbii faktorlar, siyasi-sosial konfliktlər, təbii fəlakətlər. 

b)

 

ETT, bazarın monolizasiya səviyyəsi. 

c)

 

dövlət və dövlətlərarası tənzimləmə. 

d)

 

məlumat sisteminin vəziyyəti. 

e)

 

kredit pul və valyuta sistemasiyası. 

5.

 

Beynəlxalq bazarın konyunkturasının proqnozunun hansı üsulları var? 

a)

 

ekstropolyasiya, ekspert qiymətləndirmə, modelləşmə. 

b)

 

trend, tsikl, mövsümi dəyişmələr. 

c)

 

ekspert qiymətləndirmə, təsadüfi, dövri. 

d)

 

ekstropolyasiya, mövsümi, müşahidə. 

e)

 

trend, qiymətləndirmə, sahəvi analiz. 

6.

 

Dou-Consun sənaye indeksinin mahiyyəti nədir? 

a)

 

ümumdünya  səviyyəsində  qəbul  edilmiş  iqtisadi  göstəricilərin  birləşmiş  bir 

qiymətidir. 

b)

 

fond birjası göstəricilərinin birinin artmasını özündə əks etdirir. 

409 

c)

 

fond birjası göstəricilərinin azalmasını özündə əks etdirir. 

d)

 

işgüzar konyunkturanın nüfuzlu göstəricisidir. 

e)

 

iri sənaye şirkətlərinin Nyu-York fond birjasında aksiyalarının orta qiymətini özündə 

əks etdirir. 

7.

 

NASDAQ nədir? 

a)

 

fond dilerlərinin Milli Assosiasiyalarının konfransının avtomatlaşmış sistemidir. 

b)

 

trend, tsikl, mövsümi dəyişmələrdir. 

c)

 

fond birjası göstəricilərinin birinin artmasını özündə əks etdirir. 

d)

 

ekstropolyasiya, mövsümi, müşahidə xarakterli amillərdir. 

e)

 

İri sənaye şirkətlərinin Nyu-York fond birjasında aksiyalarının orta qiymətini özündə 

əks etdirir. 

8.

 

NASDAQ nə vaxt yaradılmışdır? 

a)

 

1973 

b)

 

1989 

c)

 

1971 

d)

 

1965 

e)

 

1967. 

9.

 

Reytinqdən istifadə nədir? 

ajfond birjasının əsas indekslərindən istifadədir. 

b)

 

kapital bazarının qlobal elementidir. 

c)

 

qloballaşma şəraitində fond birjasının əsas göstəricisidir. 

d)

 

reytinqdən istifadə sənayesi inkişaf etmiş dövlətlərin başqa bazarlarda ümumi qəbul 

olunmuş təcrübəsidir. 

e)

 

maliyyə alətləri üçün məna sistemidir. 

10.

 

Reylinqlənmə prosesinin mərhələlərinə aşağıdakılardan hansı daxil deyil? 

a)

 

analitik mərhələ, reytinq kompaniyasının rəhbərliyi ilə qabaqcadan görüş. 

b)

 

sorğusu keçirilən kompaniyanın rəhbərliyi ilə görüş. 

c)

 

reytinq qərarının qəbul edilməsi. 

d)

 

xarici ölkələrin müqayisəli kredit reytinqlərinin müəyyənləşməsi. 

e)

 

məlumatın verilməsi və monitorinqi. 

Ədəbiyyat: 11. 22, 34. 38, 45, 46. 

MÖVZU 7. BEYNƏLXALQ MARKETİNQDƏ ƏMTƏƏ SİYASƏTİ 

Mövzunun proqram sualları 

Əmtəə  siyasətinin  xüsusiyyətləri.  Əmtəənin  qablaşdırılması.  Beynəlxalq  əmtəə  nişanı 

praktikasının  xüsusiyyətləri.  Əmtəə  nişanının  beynəlxalq  qorunması.  Əmtəə  markasının 

hazırlanmasının  metodoloji  prinsipləri.  Kiqanm  əmtəə  strategiyası.  Azərbaycan 

Respublikasında  əmtəə  nişanlarının  qeydiyyat  və  hüququ  qanunnaməsi.  Əmtəələrin 

beynəlxalq həyat dövrü. Əmtəənin əsas və əlavə xüsusiyyətləri, onların beynəlxalq rəqabət 

qabiliyyətinin  tərkib  hissələri.  Dünya  bazarında  əmtəənin  keyfiyyətinin  yüksəldilməsinin 

əsas  sistemləri.  Əmtəənin  keyfiyyət  standartlarının  beynəlxalq  və  milli  sistemləri. 

Beynəlxalq  rəqabət  qabiliyyətinin  məhsuldarlıq,  xərclər  və  qiymət  tərkib  hissələri. 

Beynəlxalq  rəqabət  qabiliyyətinin  elmi-texniki  tərkib  hissələri  və  ETTKİ-nm 

beynəlmiləlləşməsi.  Biznes  biliklər  -  dünya  bazarında  əmtəənin  və  firmanın  rəqabət 

mövqeyinin əsasıdır. Ölkənin 

410 

rəqabət  mövqeyi,  gücü şirkətin və onun əmtəələrinin beynəlxalq  rəqabət  qabiliyyəti amili 

kimi.  Firmanın  əmtəə  çeşidlərinin  beynəlxalq  marketinqdə  optimallaşması.  Firmanın 

ixracının  (idxalının)  çeşidlər  “şəbəkəsi”.  İxrac  (idxal)  mal  çeşidlərinin  optimallaşması  və 

malın  həyat  dövrü.  Beynəlxalq  bazarlarda  malların  həyat  dövrünün  klaster  təhlili  və  ku- 

mulyativ əyri üzrə çeşidlərin optimallaşması. Firmanın əmtəə çeşidləri üzrə differensasiya, 

diversifıkasiya, şaquli inteqrasiya, dar ixtisaslaşma strategiyaları və onların optimallaş- ması. 

Beynəlxalq marketinqdə malların çeşidlərinin optimallaşmasında konqlomerathq, sinergiya 

və emercentlik prinsipləri. 

Bilməli 

-

 

Standartlaşma və uyğunlaşma strategiyası beynəlxalq marketinq kompleksinə uyğun 

olaraq necə istifadə edildiyini; 

-

 

Standartlaşma və uyğunlaşma strategiyasının beynəlxalq marketinq konsepsiyasına və 

beynəlxalq seqmentasiya metoduna necə uyğun gəldiyini; 

-

 

Əmtəə siyasəti üçün standartlaşma və uyğunlaşma strategiyasını hansı meyarlara 

əsasən seçildiyini; 

-

 

Lazımi və məcburi uyğunlaşmanın mahiyyətini; 

-

 

Əmtəələrin beynəlxalq həyat dövrünün mərhələlərini; 

-

 

Əmtəənin rəqabət qabiliyyətinin mütləq və ya nisbi anlayış olmasını; 

-

 

Əmtəənin beynəlxalq rəqabət qabiliyyətinin əsas tərkib hissəsini; 

-

 

Dünya bazarında malın keyfiyyətinin yüksəldilməsi sistemlərini; 

-

 

Beynəlxalq keyfiyyət standartlarının (ISO seriya 9000, 2000/2001) nə ilə səciyyəvi 

olduğunu; 

-

 

Milli keyfiyyət standartlarından misal gətirməyi; 

-

 

Beynəlxalq rəqabət qabiliyyətinin təmin edilməsində innovasiyalarm rolunu; 

-

 

Q.Hemelin və K.Prahaladanın “biznes bilikləri”; 

-

 

Bazar matrisasınm əhəmiyyətini şərh etməyi; 

-

 

Firmanın ixrac çeşid şəbəkəsinin mahiyyətini; 

-

 

Malın həyat dövrü mərhələlərini nəzərə almaqla ixrac çeşidlərinin necə 

optimallaşdırmağın mümkünlüyünü; 

-

 

Diversifıkasiya. differensasiya, şaquli inteqrasiya strategiyalarının köməyi ilə ixrac 

çeşidlərinin necə optimallaşdırılmasmı; 

-

 

Azərbaycanın ixrac nomenklaturasmın xarakteristikasını verməyi. 

Məşğələ dərsinin sualları 

1.

 

Əmtəə siyasətinin xüsusiyyətləri. 

2.

 

Əmtəənin qablaşdırılması. 

3.

 

Beynəlxalq əmtəə nişanı praktikasının xüsusiyyətləri. 

4.

 

Əmtəə nişanlarının beynəlxalq qorunması. 

5.

 

Əmtəə markasının hazırlanması, beynəlxalq həyat dövrü. 

6.

 

Əmtəənin beynəlxalq rəqabət qabiliyyəti. 

7.

 

Firmanın ixracının çeşidlər “şəbəkəsi”. 

8.

 

İxrac mal çeşidlərinin optimallaşması. 

9.

 

Beynəlxalq bazarda malların həyat dövrünün klaster təhlili. 

10.

 

Beynəlxalq marketinqdə malların çeşidlərinin optimallaşmasında konqlomerathq, 

sinergiya və emercentlik prinsipləri. 

411 

Terminlər, anlayışlar 

Standartlaşma,  uyğunlaşma,  birbaşa  yanaşma,  zəncirvari  yanaşma,  yetkinlik  luzası, 

kamillik  fazası,  imitasiya,  qabaqlama,  aşkar  saxtakarlıq,  kor-koranə  köçürmə,  satış 

prinsipinin  pozulması,  qrup  marka  adları,  fərdi  marka  adları,  kompromis,  piratlarla 

əməkdaşlıq,  müxalifətlə  barışmaq,  sinxron,  kumulyativ  həyat  dövrü,  “biznes  bilikləri”, 

“biznes  bilikləri  -  bazar”  matrisası,  differensasiya,  şaquli  inteqrasiya,  diversifıkasiya,  dar 

ixtisaslaşma, sinergiya, emercentlik. 

Mövzuya aid testlər 

1.

 

Standartlaşma strategiyasını kim, nə vaxt formalaşdırmışdır? 

a)

 

T.Levitt- 1983-cü il 

b)

 

C.Lennon- 1985-ci il 

c)

 

K.Ansoff - 1992-ci il 

d)

 

L.Karqof- 1993-cü il 

e)

 

M.Amplen - 1984-cü il. 

2.

 

Əmtəənin uyğunlaşmasının iki növü hansıdır? 

a)

 

məcburi, köməkçi. 

b)

 

məcburi, lazımi. 

c)

 

lazımi, mümkün. 

d)

 

aşkar və epizodik. 

e)

 

lazımi və müntəzəm. 

3.

 

Məcburi uyğunlaşma tələbləri hansılardır? 

a)

 

təhlükəsizlik, gigiyena, texniki normalara verilən tələblər. 

b)

 

qiymətə, əmtəənin keyfiyyətinə, ətraf mühitə verilən tələblər. 

c)

 

bazarın əlverişliyinə, qiymətə və stimullaşmaya verilən tələblər. 

d)

 

daşınma, standartlaşma və sertifıkatlaşmaya verilən tələblər. 

e)

 

funksional xüsusiyyətlərə, bazarın həcminə və alıcılıq qabiliyyətinə verilən tələblər. 

4.

 

Əmtəə yeniliklərinə 2 cür yanaşma. 

a)

 

birbaşa, zəncirvari. 

b)

 

əsas, köməkçi. 

c)

 

lazımi, məcburi. 

d)

 

əsas, zəncirvari. 

e)

 

lazımi, köməkçi. 

5.

 

Əmtəə yeniliklərində birbaşa yanaşmanın mahiyyəti nədir? 

a)

 

oxşarı olmayan, tamamilə yeni əmtəənin yaranması. 

b)

 

oxşarı olmayan mümkün əmtəə variantının yaradılması. 

c)

 

yeni əmtəənin təkmilləşmə yolu ilə hazırlanması. 

d)

 

istehsal sınağı mərhələsində əmtəənin yenidən hazırlanması. 

e)

 

əmtəənin yeni bazara təkmil variantda tətbiqidir. 

6.

 

İSO-9000 beynəlxalq standartlarını hansı ölkələrin qanunvericiliyi qoymuşdur? 

a)

 

Avstriya, İsveçrə, Almaniya. 

b)

 

İtaliya, Fransa, İspaniya. 

c)

 

Avstriya, Almaniya, Fransa. 

d)

 

Almaniya, İspaniya, Avstriya. 

e)

 

İsveçrə, Norveç, Danimarka. 

412 

7.

 

Aşkar saxtakarlıq nədir? 

a)

 

əmtəə markasının mənimsənilmədən, fomıanm. görünüşün və təıtibatımn 

saxtalaşdırılması. 

b)

 

məhsulun əsas hissələrə ayrılması və onun bütöv kopyalanması. 

c)

 

məhsulun məşhur marka adı altında satılması. 

d)

 

əmtəənin cüzi dəyişdirilməsi ilə üzünün köçürülməsi. 

e)

 

əmtəə  markasmm  mənimsənilməsi,  formanın,  göıdmüşün  və  tərtibatmm 

saxtalaşdırılması 

8.

 

Marka saxtalaşdırılmasmda imitasiya nədir? 

a)

 

məhsulun məşhur marka adı altında satışı. 

b)

 

məhsulun əsas hissələrə ayrılması və bütöv kopiyalanması. 

c)

 

əmtəənin məşhur marka adı altında satışı. 

d)

 

əmtəə markasımn mənimsənilməsi, formanın, gömnüşün 

saxtalaşdırılması. 

e)

 

əmtəənin cüzi dəyişdirilməsi ilə üzünün köçürülməsi. 

və tərtibatının 

9.

 

Reqressiv ixtira nədir? 

a)

 

əmtəənin ölkənin ehtiyaclarının ödənilməsi üçün əvvəlki formada buraxılışıdır. 

b)

 

əmtəənin qismən dəyişdirilməsilə yeni bazara tətbiqidir. 

c)

 

yerli bazara xaricdə istehsal olunmuş əmtəənin tətbiqidir. 

d)

 

başqa  ölkədə  mövcud  ehtiyacları  ödəmək  üçün  tamamilə  yeni  əmtəənin 

yaradılmasıdır. 

e)

 

oxşarı olmayan əmtəənin ixtirasıdır. 

10.

 

Mütərəqqi ixtira nədir? 

a)

 

başqa  ölkədə  mövcud  ehtiyacları  ödəmək  üçün  tamamilə  yeni  əmtəənin 

yaradılmasıdır. 

b)

 

yerli bazara xaricdə istehsal olunmuş əmtəənin tətbiqidir. 

c)

 

enmə mərhələsində olan əmtəənin zəif inkişaf etmiş xarici bazara tətbiqidir. 

d)

 

artım mərhələsində olan əmtəənin inkişaf etmiş bazara tətbiqidir. 

e)

 

oxşarı olmayan əmtəənin ixtirasıdır. 

11.

 

Əmtəə nişanı nədir? 

a)

 

sahibkarın öz əmtəələrini və ya xidmətlərini fərqləndirən qrafik təsvir edilən hüquqi 

cəhətdən əsaslandırılmış nişandır. 

b)

 

 assosiasiyanın hər hansı bir birliyin adma qeydə alman nişan və nişanların 

kombinasiyasıdır. 

c)

 

əmtəənin markasıdır. 

d)

 

əmtəənin marka adıdır. 

e)

 

əmtəənin istehsalçısının firma proqramıdır. 

12.

 

Kollektiv nişan nədir? 

a)

 

 assosiasiyanın hər hansı bir birliyin adma qeydə alman nişan və nişanların 

kombinasiyasıdır. 

b)

 

sahibkarın öz əmtəələrini və ya xidmətləri fərqləndirən qrafik təsvir edilən hüquqi 

cəhətdən əsaslandırılmış nişandır. 

c)

 

əmtəənin markasıdır. 

d)

 

əmtəənin marka adıdır. 

e)

 

əmtəənin istehsalçısının firma proqramıdır. 

413 

13.

 

Transliterasiya nədir? 

a)

 

bir yazı sistemindəki hərflərin başqa yazı sisteminin hərfləri ilə verilməsidir. 

b)

 

sahibkarın  öz  əmtəələrini  və  ya  xidmətləri  fərqləndirən  qrafik  təsvir  edilən  hüquqi 

cəhətdən əsaslandırılmış nişandır. 

c)

 

assosiasiyanın  hər  hansı  bir  birliyin  adına  qeydə  alınan  nişan  və  nişanların 

kombinasiyasıdır. 

d)

 

qaçan sətrlərdə rənglərin dəyişməsidir. 

e)

 

seçilmiş şriftlərin mətnə uyğun dəyişdirilməsidir. 

14.

 

Əmtəənin beynəlxalq həyat dövrammn modelləri hansılardır? 

a)

 

ardıcıl, sinxron, avanqard, kumulyativ həyat dövrü. 

b)

 

daimi, dövrü, kumulyativ, sinxron. 

c)

 

intensiv, mütərəqqi, daimi, dövrü. 

d)

 

kumulyativ, intensiv, mütərəqqi, ekstensiv. 

e)

 

enmə, kamillik, artım, bazara daxilolma. 

Ədəbiyyat: 11, 12, 13, 14, 15, 42, 43, 44, 47, 48. 

MÖVZU 8. BEYNƏLXALQ MARKETİNQDƏ QİYMƏT SİYASƏTİ: 

QİYMƏTLƏRİN SƏVİYYƏSİNİN MÜƏYYƏNLƏŞMƏSİ. 

Mövzunun proqram sualları 

Beynəlxalq  marketinqin  qiymət  siyasətinin  ikili  rolu.  Beynəlxalq  marketinqdə  qiymət 

rəqabəti.  Qeyri-qiymət  rəqabəti.  Beynəlxalq  marketinqin  inkişafı  və  marketinq-miks 

kompleksində  qiymət  siyasətinin  rolunun  transformasiyası.  Qiymətlərin  təşəbbüslə 

artırılması  və  azaldılması.  Qiymət  siyasətinin  formalaşması  və  qiymətlərin  səviyyəsinin 

müəyyən edilməsi. Qiymət siyasətinin marketinqin məqsədlərinə uyğunlaşdırılması və əsas 

qiymət  yaradan  amillər.  Beynəlxalq  marketinqdə  əsas  qiymət  məqsədləri  və  qiymət 

strategiyaları. Xarici bazarlarda qiymət siyasətinin formalaşması və qiymətlərin səviyyəsinin 

müəyyən  edilməsi  mərhələləri.  Qiymət  xətləri  (praysinqlər)  hannibalizm  effekti  ixrac 

qiymətinin  eskalasiyası.  Qiymət  və  qeyri-qiymət  dempinqi.  Danışıqlara  hazırlaşan  zaman 

ixrac qiymətinin hesablanması. Beynəlxalq kontraktlarda qiymət şərtlərinin formalaşması. 

Bilməli 

-

 

Qiymət yaradan amilləri; 

-

 

Beynəlxalq marketinqdə əsas qiymət məqsədləri və strategiyalarını; 

-

 

Xarici bazarda qiymətlərin səviyyəsinin müəyyən edilməsi mərhələlərini; 

-

 

Hannibalizm effektinin izahını; 

-

 

Qiymət və qeyri-qiymət dempinqini; 

-

 

Beynəlxalq kontraktlarda nəzərə alınan qiymət şərtlərini; 

-

 

İxrac qiyməti hesablanarkən hansı amillərin nəzərə alındığını; 

Məşğələ dərsinin sualları 

1.

 

Beynəlxalq marketinqdə qiymət siyasətinin ikili xarakteri. 

2.

 

Beynəlxalq marketinqdə qiymət rəqabəti. 

3.

 

Beynəlxalq marketinqdə qeyri-qiymət rəqabəti. 

4.

 

Beynəlxalq marketinqin inkişafı və marketinq-miks kompleksində qiymət 

414 

siyasətinin rolunun transformasiyası. 

5.

 

Qiymətin təşəbbüslə artırılması və azaldılması. 

Terminlər və anlayışlar 

Dempinq, antidempinq, defısit, elastik tələb, ixrac qiymətinin eskalasiyası, marketinq- 

miks,  hannibal  effekti,  qiymət  praysinqləri,  müvəqqəti  antidempinq  rüsumları,  daimi 

antidempinq rüsumları, mötəbər qiymətlər, güzəştlərə düzəliş, inkoterms, qiymət bazisi. 

Mövzuya aid testlər 

1.

 

Beynəlxalq marketinq strategiyasında qiymət rəqabətindən istifadə nə ilə nəticələnə 

bilər? 

a)

 

Mənfəətin azalmasına, firma üçün zərərli ticarətə səbəb olar. 

b)

 

Firma üçün yüksəlişə səbəb olar. 

c)

 

Firma üçün mənfəətin yüksəlməsinə, rəqabətin azalmasına səbəb olar. 

d)

 

Rəqiblərin azalmasına, zərərli xüsusiyyətlərə səbəb olar. 

e)

 

Rəqiblərin çoxalmasına, rəqiblərində qiymətlərin aşağı endirməsinə səbəb olar. 

2.

 

Beynəlxalq marketinqdə qeyri-qiymət rəqabəti hansı hallarda vacibdir? 

a)

 

Mənfəət azaldıqda, zərərli ticarət mövcud olduqda . 

b)

 

Mal təkrarolunmazdır, malın analoqu yoxdur, malı müqayisə etmək çətindir, qiymət 

keyfiyyətlə əlaqələndirildikdə, mal defısit olduqda 

c)

 

Rəqabət yüksəldikdə, keyfiyyət aşağı olduqda. 

d)

 

Rəqabət zəif olduqda, keyfiyyət yüksək olduqda. 

e)

 

Rəqiblərin intensiv artdığı şəraitdə, əmtəənin həyat dövrünün enmə mərhələsində. 

3.

 

Beynəlxalq qiymət siyasəti hansı halda keyfiyyətsiz hesab edilir? 

a)

 

Qiymətlər son dərəcə tez dəyişir, qiymət variantları çox olduqda, satış kanallarının 

mənfəətinin aşağı olduğu halda. 

b)

 

Mal təkrarolumnazdır, malın analoqu yoxdur, malı müqayisə etmək çətindir, qiymət 

keyfiyyətlə əlaqələndirildikdə, mal defısit olduqda. 

c)

 

Mənfəət azaldıqda, zərərli ticarət mövcud olduqda. 

d)

 

Rəqabət yüksəldikdə, keyfiyyət aşağı olduqda. 

e)

 

Rəqiblərin intensiv artdığı şəraitdə, əmtəənin həyat dövrünün enmə mərhələsində. 

4.

 

Qiymətlərin təşəbbüslə artırılmasına nələr səbəb olur? 

a)

 

Xarici ticarət qanunvericiliyinin dəyişməsi. 

b)

 

Həddindən artıq ajiotaj tələb. 

c)

 

Xarici  ölkədəki  vasitəçilərin  anbarlarındamalların  yığılıb  qalması,  idxal,  ixrac 

rejimindəki dəyişikliklər, bazar payının azalması. 

d)

 

Mənfəətin artırılması üçün. 

e)

 

Maliyyə vəziyyətinin yaxşılaşdırılması. 

5.

 

Qiymətlərin təşəbbüslə artırılmasının əsas amilləri hansıdır? 

a)

 

Mənfəətin artırılması, maliyyə vəziyyətinin yaxşılaşdırılması, həddindən artıq tələb, 

az səriştəli alıcıya münasibətdə xarici ölkələrdə qanunvericiliyin dəyişməsi. 

b)

 

Xarici ölkələrdəki vasitəçilərin anbarlarında məhsulun yığılıb qalması. 

c)

 

Xarici ölkədəki idxal və ixrac rejimindəki dəyişikliklər. 

d)

 

Sərt rəqabətin təsiri ilə bazar payının azalması. 

e)

 

Bazarda üstün vəziyyət qazamiması strategiyasını həyata keçirmək. 

415 

6.

 

Qiymətqoymanın əsas amillərinə nələr daxildir? 

a)

 

Alıcı tələbi, seqmentin alıcılıq qabiliyyəti, alıcının psixoloji vəziyyəti, rəqib malların 

qiyməti. 

b)

 

Dövlət tənzimlənməsi və alıcının psixoloji vəziyyəti. 

c)

 

İnflyasiya ,rəqib malların qiyməti. 

d)

 

Dövlətin maliyyə vəziyyəti. 

e)

 

Siyasi vəziyyət, dövlət tənzimlənməsi və alıcının psixoloji vəziyyəti. 

7.

 

Qiymətqoymanın spesifik amillərinə nələr daxildir? 

a)

 

Dövlət tənzimlənməsi, inflyasiya meylləri, dövlətin maliyyə vəziyyəti, ölkədə siyasi 

vəziyyət, valyuta kurslanmn nisbəti. 

b)

 

Alıcı tələbi, seqmentin alıcılıq qabiliyyəti. 

c)

 

Malın xarakteri və xarakteristikaları. 

d)

 

İstehlakçının psixoloji vəziyyəti. 

e)

 

Rəqib malların qiymətləri. 

8.

 

Haqsız rəqabətin formalarına aşağıdakılardan hansı daxil deyil? 

a)

 

Dempinq. 

b)

 

Bazarda üstünlük təşkil edən qaydaların bilərəkdən pozulması. 

c)

 

Qiymətin diskriminasiyasmdan istifadə. 

d)

 

Torqlarda gizli razılaşma, rəqiblərin mallarının surətlərini çıxartmaq. 

e)

 

İnhisarşı rəqabət bazarında rəqabət. 

9.

 

Dempinq nədir? 

a)

 

Ölkəyə gətirilən malların maya dəyərindən aşağı satılmasıdır. 

b)

 

Ölkəyə gətirilən malların maya dəyərinə bərabər qiymətlə satılmasıdır. 

c)

 

Ölkəyə gətirilən malların maya dəyərindən çox yüksək qiymətə satılmasıdır. 

d)

 

Antidempinq siyasətidir. 

e)

 

İxracçı ölkənin antidempinq rüsumu ilə cəzalandırılmasıdır. 

Ədəbiyyat: 11, 12, 13, 14, 15,30,31.