Ем-хашак манбаи статистикаси

Ем-хашак тўғрисидаги маълумотлар ва уларнинг иқтисодий

статистик таҳлили

Ем-хашак ҳақидаги маълумотларни иқтисодий-статистик таҳлил қилиш учун хўжаликда мавжуд ем-хашак тайёрлашнинг режа кўрсаткичлари қандай бажарилгани аниқланиб, ҳақиқий тайёрланган ем-хашак турларининг физик ҳажми режа кўрсаткичлари билан солиштирилади, ҳамма ем-хашак турларининг режа бўйича бажарилиши шартли озуқа бирлигида таққослаб кўрсатилади.

Ем-хашак ресурсларини тайёрлаш динамикасини кузатиш, ўрганиш муҳим аҳамиятга эга. Бунинг учун индекс методидан фойдаланилади ва қуйидаги формулалар қўлланилади. Маълумки, турли озуқа тайёрлаш динамикаси индивидуал индекс формуласи ёрдамида аниқланади:
iқ q₁ / q₀
Бунда q₁ ва q₀ - ем-хашакнинг ҳисобот ва базис даврларидаги физик ҳажми.
Бир қанча турдаги ем-хашак тайёрлаш динамикасини аниқлаш учун умумий (агрегат) индекс формуласи қўлланилади:
Iқ  q₁ K/  q₀ K
Бунда К - ем-хашакнинг озуқа бирлигидаги тўйимлилиги. Ем-хашакнинг харажатларини таҳлил қилишда молларнинг турлари бўйича ҳар бир бош молга сарф қилинган ем-хашак миқдорини ҳамда чорва молларидан олинган маҳсулот бирлигига тўғри келадиган ем-хашак сарфини аниқлаш муҳим аҳамиятга эгадир. Молларнинг турлари бўйича ҳар бир бош молга тўғри келадиган ем-хашак сарфи динамикаси индивидуал индекс формуласи ёрдамида аниқланади:

Бунда: У₁,У₀ ёки К₁,К₀ - ҳисобот, базис даврларида ҳар бир бош молга натурада ёки озуқа бирлигида сарфланган ем-хашак.
Чорва молларининг ҳаммасига сарфланган ем-хашакнинг умумий ҳажми умумий индекс формуласи ёрдамида аниқланади:

у₁,у₀ - ҳисобот ва базис даврларида ҳар бир бош молга сарфланган ем-хашак, q₁q₀ чорва молларининг ҳисобот ав базис даврдаги ўртача сони.

Молларнинг турлари бўйича ҳар бир бош молга ем-хашак сарфини умумий индекс формуласи ёрдамидаги таҳлил намунасини қуйидаги жадвалда кўрамиз (жадвалга қаранг).
10-жадвал

Хўжаликларда ем-хашак сарфи

Чорва моллари	Бир бош молга сарфланган озуқа бирлиги, ц.			Молларнинг ҳисобот давридаги ўртача сони, бош		Жами сарф қилинган ем-хашак, ц.			Ем- хашак сарфининг индивидуал индекси
	Базис даврида	Ҳисобот даврида	Базис даврида ҳисобот давридаги бош сонга			Ҳисобот даврида ҳисобот давридаги бош сонга
	К0	К1	q0		К0хq1		К1хq1