«energetika» fakulteti «elektr texnikasi, elektr mexanikasi va elektr texnologiyalari» kafedrasi

Murakkab elektr zanjirlarini xisoblash.

Superpozisiya yoki ustma – ust qo‘yish usuli.

Bu usul ishlatilganda zanjirning har bir shaoxbchasidagi tok mustaqil ravishda ishlovchi manbalar hosil qilgan toklarning algebraik yig‘indisi sifatida aniqlanadi. Masalan; 1.4-rasmda keltirilgan zanjirda bitta birinchi manba mavjud bo‘lganda zanjirdagi tok quyidagicha aniqlanadi;

Zanjirda bitta ikkinchi manba mavjud bo‘lganda zanjirning toki quyidagicha aniqlanadi.

Agar manbalarning EYUK lari bir xil yo‘nalgan bo‘lsa, zanjirdagi umumiy tok;

Agar manbalarning EYUK lari qarama-qarshi yo‘nalgan bo‘lsa, zanjirdagi umumiy tok.



Masalalar
5.1-masala.
Keltirilgan zanjirda (5.1 – rasm) E₁=250V, E₂=220V, R₁=5om, R₂=8om, R₃=10om, r₀₁=0,02om, r₀₂=0,02om. Zanjirdagi toklarni aniqlang.
5.2-masala.
5.2 – rasmdagi sxemada E₁=120v, E₂=110v, R₁=2om, R₂=2om, R₃=4om. Toklarni toping.

5.1 – rasm 5.2–rasm

5.3-masala.
Kuchlanishi U=115v bo‘lgan liniyaga quvvati P₁=3,5kvt bo‘lgan elektrodvigatel va quvvati P₂=2,3kvt bo‘lgan elektropechka ulangan. Liniyadagi tokning kuchini aniqlang.
5.4-masala.
Quvvati P₁=100vt va kuchlanishi U=220v bo‘lgan cho‘g‘lanma lampochkaning qarshiligini aniqlang. Parallel ulangan yigirmata ana shunday lampochkaning qarshiligini aniqlang.
5.5-masala.
5.5 – rasmda tasvirlangan zanjirning barcha uchastkalaridagi toklar va kuchlanishlar topilsin. Zanjirning qisqichlaridagi kuchlanish U_AG=210v. qarshiliklar r₁=0,6om, r₂=4om, r₃=3,5om, r₄=2,5om.

5.5 – rasm

5.6-masala.
Agar E₁=123v, E₂=115v, r₁=0,15om, r₂=0,5om, r₃=12om, bo‘lsa (5.6 – rasm), I_1, I_2, I_3, toklar topilsin.

5.6 - rasm