"Energetika (Issiqlik enеrgеtikasi)" bakalavr ta'lim yo’nalishi

– rasm. Utilizator qozonili bug’-gaz qurilmalarining issiqlik

oqimlari sxemasi.

Q_г^с – gaz turbinali qurilmada yoqilgan yoqilg‘ining issiqligi; Q_УҚ – utilizator qozonining foydali issiqlik yuklamasi; Q_г^в.г – gaz turbinali qurilmadan

пот
chiqish gazlarining issiqligi; Q^г_пот, Q^УҚ_пот, Q^п – gaz turbinali qurilma, utilizator qozoni va bug‘ turbinali qurilmalardagi issiqlik isroflari.
Agar Q_UQ = Q_BTQ deb qabul qilinsa, ya’ni utilizator qozonida hosil qilingan issiqlik to‘liq bug‘ turbinali qurilmaga kirayotgan bo‘lsa quyidagi tenglik kelib chiqadi:


(2.18)
bu yerda: G_г, D_п – gaz turbinali qurilmadan chiqayotgan gazlarning va utilizator qozoni da ishlab chiqarilayotgan bug‘ning sarfi, kg/s; q_г, q_п – gaz turbinali qurilma gazlarining va ishlab chiqarilayotgan bug‘ning solishtirma sarflari, kJ/kg; T_г, T_п.в. – mos ravishda gaz va bug‘ suv trakti ish jismlarining harorati.
Gaz turbinali qurilmadan chiqish gazlarining issiqligi kam ekanligi sababli utilizator qozonida ishlab chiqarilgan bug‘ning nisbiy sarfi uncha katta bo‘lmaydi:
d_п = D_п/G_г (2.19)

To‘g‘ri balans tenglamalariga ko‘ra utilizator qozonining FIK i bug‘ ishlab chiqarish uchun foydalanilgan utilizator qozonidan chiqish gazlarining issiqligini Т_s = T_min = T_н.в. holatdagi maksimal ko‘rsatkichiga nisbatidan aniqlanadi:

УҚ
η_уқ = Q_УҚ/Q^max . (2.20)



пгу

пгу
Utilizator qozonili bug’-gaz qurilmalari uchun “binarlik darajasi” tushunchasidan ham foydalanish mumkin. gaz turbinali qurilmadan chiqish gazlarining issiqligini qurilmaning bug‘ turbinali pog‘onasida bug‘ ishlab chiqarish uchun to‘liq foydalanilganda binarlik darajasi birga yaqinlashadi. Binar bug’-gaz qurilmalarida issiqlik isrofi Σq_пот = 0 va qurilmaning FIKi η^б = η_г + η_п – η_г η_п. Haqiqiy bug’-gaz qurilmalarida issiqlik isroflari har doim bo‘ladi va shuning uchun η_пгу < η^б , binarlik darajasi esa:

пгу
β = η_пгу/η^б (2.21)

Haqiqatda ham bir konturli utilizator qozonili bug’-gaz qurilmalarining binarlik darajasi 0,9 ga teng bo‘ladi, shuningdek bu qurilmalarda gaz turbinali qurilmadan chiqish gazlarining haroratini 150 °C dan past haroratgacha sovitib

bo‘lmaydi. Shu sababli bu qurilmalarda ishlab chiqarilgan bug‘ va bug‘ turbinali qurilmasida ishlab chiqarilgan elektr energiyasi miqdori sezilarli darajada kichik bo‘ladi.

2.