Energetika va transport tizimlari fakulteti

4. To’g’rilagichning boshqaruv tavsifini hisoblash
Yuklanish aktiv-induktiv bo’lganida to’g’rilagich uzlukli va uzluksiz rejimlarda ishlashi mumkin.
To’g’rilagich tokining uzlukli bo’lishi boshqaruv burchagi α ga hamda yuklanish aktiv qarshiligi R_d ning induktiv filtr induktivligi L_d ga qiymatlariga bog’liq.
Agar ( ) shart bajariladigan bo’lsa, u holda R_d va L_d larning har qanday qiymatlarida ham tokning uzluksiz bo’lishi sharti bajariladi.
Boshqaruv burchagi α ni oshirib tokning uzluksiz bo’lishini ta’minlash L_d induktivlikning bir muncha oshirish bilan amalga oshiriladi. bo’lishi yuklanish tokining deyarli ideal silliq bo’lishiga olib keladi.
Uzluksiz va uzlukli tok rejimlarida to’g’rilagichning rostlash tavsiflari boshqaruv burchagining α = 90° va α = 120° elektr graduslarida α rostlash o’qini kesib o’tadi. Uzlukli tok rejimi boshqaruv burchagining α = 60° qiymatidan boshlanadi.
Uzluksiz tok rejimidagi to’g’rilangan kuchlanishning o’rtacha qiymati:
;
Uzlukli tok rejimidagi to’g’rilangan kuchlanishning o’rtacha qiymati:

To’g’rilagichning uzluksiz (uzluksiz liniya) va uzlukli (shtrixli liniya) boshqaruv tavsiflari 2 – rasmda keltirilgan.
5. To’g’rilagichning tashqi tavsiflarini hisoblash
Ventillardagi kommutatsiya jarayonlarini hisobga olgan holda boshqaruv burchagining α = 0°, α = 30°, α = 60° qiymatlari uchun to’g’rilagichning tashqi tavsiflarini hisoblaymiz va quramiz. Hisoblash vaqtida transformator va ta’minlovchi tarmoqning reaktiv qisqa tutashuv kuchlanishi qiymatini 10% deb qabul qilamiz. Qisqa tutashuv kuchlanishining aktiv tashkil etuvchisini hisobga olmaymiz..

– anod induktivligidagi kuchlanish pasayishi;
Bunda kommutatiyani hisobga olgan holda to’g’rilagich chiqishidagi kuchlanishning o’rtacha qiymati
.
Transformator va ta’minlovchi tarmoqning reaktiv qisqa tutashuv kuchlanishi qiymatini 10% deb qabul qiganimiz uchun
,
Om.
Boshqaruv burchagining α₁= 0°, α₂ = 30°, α₃ = 60° qiymatlari uchun hisoblab qurilgan to’g’rilagichning tashqi tavsiflari 3 – rasmda keltirilgan.
To’g’rilagich tashqi tavsiflaridan ko’rinib turibdiki, boshqaruv burchagi qiymati oshishi bilan chiqish kuchlanishi qiymati kamayib boradi. Tashqi tavsiflarning nishabligi son qiymatining oshishi bilan izohlanadi.