Energiya almashinuvi. Atf. Fotosintez

to`planadi, 60% i esa issiqlik energiyasi sifatida tarqalib ketadi.
3. Uchinchi bosqich.  Bu bosqich kislorodli, aerob parchalanish nomlari bilan ham 
yuritiladi. Bu bosqich fermentlar yordamida tezlashtiriladi va hujayraning 
mitoxondriyasida kechadi. Oldingi bosqichda hosil bo`lgan barcha moddalarning 
kislorod ishtirokida parchalanishi kuzatiladi. Oksidlangan moddalarning barchasidan 
oxirgi mahsulot sifatida karbonat angidrid va suv hosil bo`ladi. Bu bosqichda 2600 kj 
energiya hosil bo`ladi. Bu energiyaning 44,6 % miqdori issiqlik energiyasi sifatida 
tarqalib ketadi, 55,4 % miqdori esa hujayrada ATF hujayrasida to`planadi.
Bu jarayonda 36 mol ATF hosil qiladi:
2C
3
H
6
O
3
 + 6O
2 
+ 36ADF + 36H
3
PO
4 
→ 36ATF + 6CO
2
 + 42H
2
O ;
Anaerob va aerob parchalangan glukoza molekulasining umumiy tenglamasi quyidagicha:
C
6
H
12
O
6 
+ 6O
2 
+ 38ADF + 38H
3
PO
4
 → 38ATF + 6CO
2 
+ 44H
2
O ;
Barcha tirik organizmlar energiyani olish turiga qarab ikkita katta guruhga bo`linadi:
1. Avtotroflar – anorganik moddalardan hayot faoliyati uchun zarur bo`lgan organik 
moddalarni hosil qiluvchi organizmlar.
2. Geterotroflar – tayyor oziq moddalar bilan oziqlanuvchi organizmlar.
Avtotrof organizmlarga deyarli barcha yashil o`simliklar, suv o`tlari va ayrim bakteriyalar 
(tugunak bakteriyalar, temir bakteriyalar, oltingugurt bakteriyalar, nitrifikator 
bakteriyalar, xemosintetik bakteriyalar) kiradi. Avtotrof organizmlar qaysi energiya 
manbaidan foydalanishiga qarab ikki guruhga bo`linadi: fototrof va xemotroflarga 
bo`linadi. Fototroflar quyosh energiyasidan, xemotroflar esa kimyoviy reaksiyalar 
natijasida ajralib chiqqan energiyadan foydalanadi.