Energiyaning erkinlik darajasi bo’yicha taqsimlanishi

2. Zarralar tartibsiz va to‘xtovsiz harakatdadirlar
Qattiq jism, suyuqlik va gazlar qizdirilganda hajmini o‘zgartiradi.
Bu hodisa zarralar orasidagi zarralararo masofa mavjudligidan dalolat
beradi. Shu narsa aniqlandiki, normal sharoitda havo molekulalari
orasidagi masofa m dan m gacha va qattiq jismlarda 10~'°m
ekan. Jismlar to'qnashganda ulaming birining zarralari ikkinchisiuing
zarralari orasiga kiradi. Bu hodisa diffuziya deb ataladi. Diffuziya
qattiq jismlarda ham, suyuqliklarda ham, gazlarda ham kuzatiladi.
Diffuziya hodisasi zarralaming tartibsiz harakatiga bog‘liq.
Moddalaming tuzilishini o'rganishda broun harakatini o‘rganish katta
ahamiyatga egadir.
Broun harakati - suyuqlik va gazlarda kichik ( ni) oMchamdagi
qattiq jismning shu suyuqlik yoki gaz molekulalarining urilishidan
yuzaga keladigan tartibsiz harakatidir. Molekulalaming tartibsiz
harakati ta’sirida broun zarrasiga bir tomondan beriladigan impuls
boshqa tomondan beriladigan impulsdan katta boMishi mumkin. Zarra
olgan natijaviy impuls nolga teng bo’lmasligi mumkin. Shuning uchun
zarra harakat yo'nalishiga ega bo‘ladi. Broun harakati hech qachon
to‘xtamaydi, u molekulalaming tartibsiz harakati natijasidir.
Diffuziya hodisasi, broun harakati jism va modda zarralari
to‘xtovsiz va tartibsiz harakatda ekanligini isbotlaydi.
3. Zarralar orasida tortishish va itarishish kuchlari bilan
tavsiflanuvchi o'zaro ta ’sir sodir bo‘lib turadi .Qattiq jismlaming cho‘zilishga qarshiligi, suyuqliklaming sirt taranglik kuchjarining mavjudligi,. qattiq jismlaming suyuqhk bilan qo'llanishi kabi hodisalar turli agregat holatdagi moddalaming
molekulalari orasida o‘zaro ta’sir kuchlari mavjudligidan dalolat
beradi. Zarralar orasida tortishish kuchlari bilan bir vaqtda itarishish
kuchlari mavjuddir. Bunga qattiq jism, suyuqlik va gazlaraing
siqilishga qarshiligi isbot bo‘la oladi. Agar bu kuchlar bir. vaqtda
ta’sirlashmasalar, jismni tashkil ctayotgan zarralar yoki uchib ketar
edilar, yoki bin ikkinchisiga qo'shilib ketar edi.
1. Molekula, atom va ionlaming real mavjudligi ko‘p sonli tajribalar natijasida aniqlangan dalillar orqali tasdiqlanadi.
2. Moddalaming erishi, suyuqlik va qattiq jismlaming bug
fizik jismlaming diskretligi haqida guvohlik beradi.
3. Diffuziya hodisasi, broun harakati zarralar tocxtovsiz va tartibsiz
harakatda ekanligini bildiradi.