«energo-mexanika» fakul’teti «mashinasozlik texnologiyasi» kafedrasi

ISh BOShLAShDAN OLDINGI XAVFSIZLIK TALABLARI
6. Parmalovchi quyidagilarga majbur:
6.1. ishni bajarish uchun tarmoq me'yorlarida belgilangan maxsus kiyim, maxsus poyabzal va himoya ko'zoynaklarni kiyish, tartibga solish, sochlarni bosh kiyim ostiga yig'ishtirish;
6.2. mahalliy yoritishni shunday rostlash kerakki, ishchi zona yetarlicha yoritilishi va yorug'lik ko'zni qamashtirmasligi kerak;
6.3.asbob va moslamalarning mavjudligi va yaroqligini tekshirish;
6.4. saqlovchi qurilmalar, zaminlash (zazemlenie) va jihozlarning ishga yaroqligini tekshirish;
6.5. oyoq ostiga qo'yiladigan yog'och panjara mavjudligini va yaroqligini tekshirish;
6.6. boshlang'ich ashyoning mavjudligini va holatini tekshirish;
6.7. stanokni salt yurishda sinab ko'rish;
6.8. boshqarish organlarini yaroqligini (bosh harakat mexanizmlari, uzatish, harakatni ishga tushirish, to'xtatish va boshqalar);
6.9. ishlab chiqarish sanitariyasi talablariga rioya qilish.
7 . Ish xavfsizligi to'liq ta'minlanmaganda, parmalovchi o'z fikrini ustaga xabar qilishi va ular bartaraf etilmaguncha ishga kirishmaslik.


ISh VAQTIDAGI XAVFSIZLIK TALABLARI
8. Parmalovchi quyidagilarga majbur:
8.1. shpindel va kesuvchi asbobga yaqin egilmaslik;
8.2. stanok shpindelining yurish vaqtida ishlov berilayotgan predmet chiqib ketishi yoki boshqa bir texnologik jarayonning buzilishini oldini olish uchun uni to'g'ri va ishonchli o'rnatish;
8.3. chiqib turgan to'xtatadigan (stoporniy) vintlari va boltlari bo'lgan patron va moslamalarni ishlatmaslik, agarda chiqib turgan joylari bo'lsa ularni to'siq bilan o'rash zarur;
8.4. ishlov berilayotgan detallar, tiski va moslamalar stol yoki fundament plitasiga mustahkam va ishonchli mahkamlash, qotirishni esa maxsus mahkamlash detallari (stol ariqchasi (paz) ga mos boltlar, qisuvchi plankalar, tayanchlar va boshqalar bilan) bilan bajarish;
8.5. tiskilarni ishga yaroqli holda tutish va ulardagi kertik tishlari yelanmagan bo'lishi kerak;
8.6. detallarni stanokka o'rnatish va stanokdan yechib olish shpindel va kesuvchi asbob boshlang'ich holatda aylanmasdan turganida amalga oshiriladi, detalni ish zonasidan tashqarida o'rnatish imkoniyatini beruvchi stanokning maxsus ko'p o'rinli moslamaga ega bo'lgan holati bundan mustasno;
8.7. kesish asboblarini o'rnatishda ularning ishonchli va mustahkam qotirilganligiga va to'g'ri markazlashganligiga e'tibor qilish, asboblarni o'rnatishni esa, stanok to'liq to'xtatilgandan keyin bajarish;
8.8. asboblarni almashtirishda shpindelni tushirish, stanok ishlab turgan holatda asboblarni almashtirish, faqatgina tez almashtiriluvchi maxsus patronlar bo'lganda ruxsat etiladi;
8.9. konussimon quyrug'i yelangan asboblardan foydalanmaslik, shpindelga konussimon quyruqli parma yoki razvertkalar o'rnatishda asbobning kesuvchi qirrasi bilan qo'lni kesishidan ehtiyot bo'lish kerak;
8.10. parmalanayotgan detalni qo'lda ushlab turish taqiqlanadi, mahkamlash moslamalari bo'lmagan holatda mayda detallarni ustaning ruxsatidan keyin dastaki tiskilar, qisqichlar yoki yassi paralell jag'li ombirlar bilan tutib turish mumkin;
8.11. parma va detal patroni qotirilganligi bo'shashganda darhol stanokni to'tatish, hamda buyum stolda parma bilan birga aylanayotgan bo'lsa uni qo'lda tutishga urinmasdan tegishli moslamalardan foydalanish;
8.12. posangi (protivoves) trosidagi yuk yaroqliligi va mustahkam qotirilganligini tekshirish;
8.13. mo'rt materiallarni parmalashda, stanokda qirindilardan himoya qurilmasi bo'lmagan holda shaffof materialdan yasalgan himoya yoki saqlash shchitini taqish;
8.14. chuqur teshiklarni parmalashda qirindidan tozalash uchun vaqti-vaqti bilan parmani teshikdan chiqarib turish;
8.15. parmalanayotgan detaldan va stoldan qirindini asbob to'xtagandan keyin olib tashlash;
8.16. qovushqoq metallarda teshik parmalashda qirindi sindirgich ariqcha (kanavka)si mavjud spiral parmalar qo'llash;
8.17. parma yoki patronni almashtirishda yog'och tagliklardan foydalanish;
8.18. kesish asbobini ishlov berilayotgan detalga asta sekin, zarbsiz, ravon yo'naltirish;
8.19. parmani dastaki uzatishda va teshib o'tishga parmalashda yoki mayda parmalar bilan teshishda richagni qattiq bosmaslik, avtomatik uzatishda uzatishni pasportda keltirilgan normadan oshishiga yo'l qo'ymaslik;
8.20. stanokni to'xtatishdan oldin albatta asbobni ishlov berilayotgan detaldan uzoqlashtirish.
9. Parmalovchiga quyidagilar taqiqlanadi:
9.1. ishni himoya ko'zoynaklarisiz bajarish;
9.2. parmalanayotgan detalni qo'l bilan ushlab turish;
9.3. stanok ishlab turganda detal, moslama va asboblarni qotirish;
9.4. stanok asosi ishonchli mahkamlanmagan holda radial-parmalash stanogida ishlash;
9.5. qo'lqoplarda va bintlangan barmoqlar bilan rezina barmoq-g'ilofsiz (napalchniksiz) ishlash.