Energo-mexanika fakulteti «mashinasozlik texnologiyasi»

Mexanik yuritmalarning kinematik hisobiga
oid masalalarni yechish
1 – masala. Zanjirli konveyer quyidagi qismlardan tuzilgan: elektrodvigatel, elastik mufta, chervyakli reduktor, zanjirli uzatma (1.1 – rasm). Elektrodvigatelning talab qilingan (zarur) quvvati kWt; aylanishlar takroriyligi .
Yuritmaning kinematik sxemasini tuzib, konveyer validagi burovchi moment ni hisoblang.
Yechish. Burovchi moment ni (1.10) ifodadan foydalanib hisoblaymiz. Bunda quvvatni (8.8) ifodadan hisoblaymiz, yuritmada uch juft podshipnik bor.
,
bunda – chervyakli reduktorning f.i.k.i, – zanjirli uzatmaning f.i.k.i: –yuritma tayanch (podshipnik)larning quvvat yoqotilishi koeffisientlari ularni 8.1 – jadvaldan aniqlaymiz: (chervyak 2 kirimli deb olamiz): ; .
1.1 – rasmda yuritmaning kinematik sxemasi ko‘rsatilgan:


1.1 – rasm. Zanjirli konveyer yuritmasi: 1 – elektrodvigatel; 2 – chervyakli reduktor; 3 – zanjirli uzatma
.
Burovchi moment
.
2 – masala. Lentali konveyer yuritmasining tarkibi: elektrodvigatel; elastik mufta; ikki pog‘onali silindrsimon qiya tishli o‘qdosh reduktor, zanjirli uzatma. Konveyer elektrodvigatelining aylanishlar takroriyligi . Yuritma umumiy uzatish nisbati . Reduktor tishli g‘ildiraklarining tishlari soni: , , , .
Yuritmaning kinematik sxemasini tuzing va hamma vallaridagi aylanishlar takroriyligini hisoblang.
Yechish. Yuritmaning kinematik sxemasi kerak 1.2 – rasmda ko‘rsatilgan.


1.2 – rasm. Lentali konveyer yuritmasi sxemasi:
1 – elektrodvigatel; 2 – ikki pog‘onali silindrsimon qiya tishli o‘qdosh reduktor; 3-zanjirli uzatma; 4 – lentali konveyer barabani
Reduktor uzatmalarning uzatish sonlari:
;
.
Zanjirli uzatmaning uzatish nisbati
.
Yuritma vallarining aylanishlar takroriyligi:
;
;
;
.
3 – masala. Zanjirli konveyer yurtimasi tarkibi: elektrodvigatel, elastik mufta, bir pog‘onali silindrsimon tishli reduktor, zanjirli uzatma, zanjirli konveyer barabani. Konveyer barabanining burchak tezligi . Barabandagi aylana kuch , baraban diametri .
Yurtima kinematik sxemasini tuzing va elektrodvigatelning zarur quvvatini hisoblang.
Yechish. Yurtimaning kinematik sxemasi 1.3– rasmda ko‘rsatilgan.

1.3 – rasm. Yurtimaning kinematik sxemasi: 1 – elektrodvigatel; 2 – bir pog‘onali silindrsimon vertikal reduktor; 3 – zanjirli uzatma; 4 – zanjirli konveyer bazalani

(1.11) formula bo‘yicha

(1.9) formulaga binoan:
.

4 – masala. Lentali konveyer yuritmasi tarkibi: elektrodvigatel, elastik mufta, ikki pog‘onali silindrsimon qiya tishli o‘qdosh reduktor, zanjirli uzatma, lentali konveyer vali. Yuritma elektrodvigateli aylanishlar takroriyligi . Konveyer validagi quvvat . Reduktorning tishli g‘ildiraklirini tishlar soni: , , , . Zanjirli uzatma yulduzchlari soni , . Yuritma kinematik sxemasini tuzing va konveyer validagi burovchi momentni hisoblang.
Yechish. yuritmaning kinematik sxemasi 1.2 – rasmda ko‘rsatilgan.
Konveyer validagi burovchi moment qiymatini (1.10) formuladan hisoblaymiz. Bunda konveyer valining aylanishlar takroriyligini (1.5) formulalardan aniqlaymiz. Reduktor tezyurar pog‘onasining uzatish soni
;
Sekinyurar pog‘onaniki
;
Zanjirli uzatmaning uzatish nisbati
.
Konveyer valining aylanishlar takroriyligi
;
.