Entomologiya fanining rivojlanish tarixi, vazifalari va ahamiyati

Hasharotlarning ko‘payishi.
Hasharotlarning ko’payish xillari. Barcha hasharotlar ayrim jinsli bo’lib, ular
asosan jinsiy yo‘l bilan ko‘payadi. Faqat ba‘zilarida kamdan-kam uchraydigan
germafroditizm hodisasi kuzatiladi. Ba‘zan hasharotlar geterogoniya (ikki jinslik va
partenogenetik nasllarning gallanishi) yo’li bilan ham ko’payadi. Bu hodisa odatda
urg’ochisi qanotsiz bo’lgan hasharotlar orasida uchraydi. Masalan, yoz davomida shira bitlarining partenogenetik yo’l bilan tirik lichinka tug’adigan urg’ochilari rivojlanadi. Bu lichinkalardan faqat urg’ochilari rivojlanadi. Partenogenetik urg’ochi hasharotlarning oxirgi bo’g’inining naslidan esa urg’ochi va erkak hasharotlar rivojlanib chiqadi. Urug’langan urg’ochi hasharotlar qo’ygan tuxumlar qishlab qoladi va bahorda ulardan yana urg’ochilari chiqadi. Ayrim cho‘psimonlar, yong‘oqyasarlar va o’simlik bitlarining erkaklari umuman noma‘lum, ular faqat partenogenez usulda ko’payadi.
Ayrim hasharotlar (asosan, ikki qanotlilar) lichinkalik davrida ham ko’payish
xususiyatiga ega. Bu hodisa pedagenez deyiladi. Masalan, Miastor pashshalarining
lichinkalari birin-ketin pedagenez yo’li bilan lichinkalarning bir necha yangi naslini hosil qiladi.
Chivinlardan-galitslar lichinkalik davrida ko’payadi, ya‘ni katta yoshdagi lichinkalar mayda lichinkalar tug’adi. Keyingi nasl lichinkalari rivojlanib, erkak va urg’ochi hasharotlarga aylanadi.
Urug’langan tuxumlardan yana pedagenetik lichinkalar rivojlanadi. Ba‘zi hasharotlar, masalan, yaydoqchilarning ko’payishida poliembrioniya hodisasini kuzatish mumkin. Bu hodisa tuxum hujayrasini maydalanish davrida bir qancha mustaqil rivojlanish xususiyatiga ega bo’lgan guruhlarga ajralishi va har bir guruhdan alohida lichinkalar rivojlanib chiqishidan iborat. Shu usul bilan bitta tuxumdan 100 tagacha, ba‘zan undan ham ko’proq embrion hosil bo’lishi mumkin. Poliembrioniyaning biologik mohiyati parazit individlari sonini keskin oshirishdan iborat.