Enzimologiyadan oraliq savollariga

E + S + I → EI + S

Фаол марказга ингибиторнинг бирикиши реакциянинг боришига йўл
қўймайди. Яъни субстрат фаол марказ учун ингибитор билан рақобатлашади.
Бунда субстратнинг концентрациясини ошириш орқали ингибиторни сиқиб чиқариш мумкин.

4. 
   Фермент таъсир механизмининг ўрганилиш тарихи ва ферментатив катализ босқичларини ёзинг.
   

Fermentlarning ta’sir qilish mexanizmini o’rganish

19. 
    asr boshlarida boshlangan. 1902 yilda ingliz kimyogari A.Broun ferment substratga ta’sir qilganda o’rtada oraliq modda ferment-substrat kompleksi hosil bo’ladi, deydi. 1913 yilda esa L.Mixaelis va M.Mentenlar yuqoridagi g`oyani
    

tasdiqlab, fermentlarning ta’sir qilish mexanizmini quyidagi chizmada tasvirlaydi: E+S[ES]  [ES]’  [ER] E+R
E-ferment, S-substrat, R-mahsulot.
Fermentativ katalizning birinchi pog`onasida ferment-substrat kompleksi [ES] hosil bo’lib, ular o’rtasidagi bog`lar ionli yoki kovalentli bo’ladi.
Kompleksning hosil bo’lishi juda tez, bir zumda amalga oshadi.
Ikkinchi bosqichda kompleksdagi substrat ferment bilan bog`langanligi
tufayli faol holatga kelib, uning reakstion qobiliyati oshadi. [S’]. Substratning xuddi shu xolati keyingi reakstiya tezligini belgilaydi.
Uchinchi bosqichda kimyoviy reakstiya fermentning sathida ketib, fermentmahsulot kompleksi hosil bo’ladi.
Yakuniy bosqichda esa ferment-mahsulot kompleksidan ferment va mahsulot alohida bo’lib ajraladi.
Fermentativ katalizning birinchi bosqichida ferment-substrat kompleksi [ES] hosil bo’lib, enzim substrat bilan kovalent bog`i orqali bog`lanadi:

Katalitik reakstiyaning ikkinchi bosqichida substratning o’zgarishi asosida faollangan kompleksga aylanadi [ES]’:

Reakstiyaning sodir bo’lishida ferment-substrat kompleksida atomlarning tautomer guruhlanishi asosiy rol o’ynaydi. Gidroliz reakstiya natijasida ketokislota hosil bo’lib, ferment piridoksaminferment ko’rinishida kompleksdan ajraladi. Keyingi reakstiya bosqichlarini quyidagicha tasvirlash mumkin:

4. 
   Ҳужайра ёки тўқимадан ферментни тоза ҳолда ажратиб олиш босқичларини ёзинг.
   
   • 
     Ҳужайра ичидаги ва ҳужайра ташқарисига чиқадиган ферментларни ажратиб олиш ва уларни тозалашни дастлабки босқичида жуда ҳам
     

катта фарқ бор. Биомассани культурал суюқликдаги метаболитлардан, жумладан ҳужайра ташқарисига чиққан ферментлардан ажратиш
жараёни унчалик мураккаб бўлмасдан, центрафуга, сепаратор ҳаттоки оддий фильтрлаш (замбуруғлар учун) орқали амалга оширилади.
Оқибатда кимёвий таркиби бўйича хилма-хил метаболитлар сақловчи культурал суюқликни фильтрати биомассадан ажратиб олинади.

• 
  Одатда, фильтрат ажратиладиган ферментни 80%га яқинроқ бўлган
  

фаоллигини сақлайди ва кейинги технологик манипуляцияларга тайёр эритма ҳисобланади. Ҳужайра ичидаги ферментларни ажратиб олиш учун биомасса, унда сорбция бўлиб қолган компонентлардан тозалаш учун дистилланган сув ёки жуда ҳам суюлтирилган буфер билан бир неча маротаба ювиб ташланади.

• 
  Ҳужайра структурасини бузиб, ичидаги ферментларни ажратиб олиш учун ҳар хил усуллардан фойдаланилади: механик (шарикчалар ёрдамида бузиш; кварц қумлари билан артиш), физик (ультратовуш, гидравлик қимирлатиш, музлатиб-эритиш) ва бошқалар. Бузилган биомассадан ферментни рН кўрсаткичи ферментга тўғри келадиган
  

суюлтирилган буфер ёрдамида амалга оширилади. Ҳужайрани бузилган қисмлари центрафуга ёрдамида ажратилади. Нуклеин
кислоталар ферментлар ёрдамида парчаланади ёки юқори молекулали катионлар ёрдамида чўктирилади. Бу операция айниқса нуклеин
кислотаси кўпроқ бўлган бактериялар ва ачитқилардан (уларда нуклеин
кислоталар миқдори биомассадан 8-12% ни ташкил қилади) фермент ажратишда албатта қўлланилади.

4. 
   Оксидоредуктазалар синфи ферментлари иштирокидаги реакцияни ёзинг.
   

4. 
   Изоферментлар ва мултиферментлар ҳамда уларга мисоллар ёзинг. Izofermenlar – bu fermentlar molekulyar va genetik informastiya jihatdan bir xil tuzilgan o’xshashdir. Izofermentlar molukulyar massasi, aminokislota
   

tarkibi, termik stabilligi, optimal p, substratning o’ziga xosligi bilan farq qiladi. Masalan, kreatinkinaza fermenti M va B kichik bo’limlardan tashkil topgan izomerik shakllaridir.
Kreatinkinaza-1 V tipi miya hujayralarida uchraydi; Kretinkinaza-2 M va V tipi miokarda faollikka ega bo’ladi;
Kreatinkinaza-3 asosan M tipi bo’lib sklet hujayralarida uchraydi. Multiferment majmuasida bir nechta fermentlar bitta kompleksga birlashib, reakstiyalarni borishini amalga oshiradi, unda reakstiyalar ketma ket tarzda amalga oshiriladi.
Masalan, piruvat degidrogenaza majmuasi (piruvat degidrogenaza) piruvatni astetil-KoA ga aylantiradi.

4. 
   Рақобатсиз ингибиторлар ва уларга реакцияларни ёзинг.