Epidemiologiyadan

Epidemiologik tekshirishda quyidagi uslublardan foydalaniladi: 
a) Epidemiologik vaziyatni aniqlash, buning uchun ushbu kasallik haqida 
mavjud bo’lgan hujjatlar o’rganiladi (DSENM da mavjud bo’lgan hujjatlar - uy 
kartatekasi, bolalar muassasalaridagi yuqumli kasalliklar kartotekasi va yuqumli 
kasalliklar daftari). Bu hujjatlar asosida turar joyda yoki ish joyida (bolalar 
muassasasida) xuddi shu kasallik bilan ilgari kasallanish qayd qilinganligi yoki 
yo’qligi aniqlanadi. Epidemiologik tekshirishning keyingi bosqichi kasallangan 
kishidan so’rab ba’zi ma’lumotlarni to’plashdir. 
b) Kasallik o’chog’idagi kasallangan va sog’lom kishilarni so’rab chiqish. 
Ko’pincha bemorning ahvoli og’ir bo’lganda, yosh bo’lganda, kasallanib qolgan 
kishining qarindoshlaridan, qo’shnilaridan, xizmatdoshlaridan va ba’zi boshqa 
shaxslardan so’rashga to’g’ri keladi. Bu so’rashlar natijasida, tekshirilishi va 
so’ralishi lozim bo’lgan shaxslar, ko’zdan kechirilishi lozim bo’lgan ob’ektlar, 
laboratoriya tekshiruvlari hajmi, o’rganilishi kerak bo’lgan hujjatlar aniqlanadi. 
So’rash qanchalik puxta bo’lmasin, u kasallik o’chog’ini ko’zdan kechirishning 
o’rnini bosa olmaydi. 
v) Kasallik o’chog’ini va atrof-muhitni ko’zdan kechirish. Tekshirilish 
o’tkazilayotgan kasallikka ko’ra turli xil ob’ektlar ko’zdan kechiriladi. Masalan: 
yuqumli ichak kasalliklarda suv ta’minoti inshootlari, suv idishlari, ovqat 
tayyorlanadigan va saqlanadigan joylar, pashshalar borligiga e’tibor beriladi. 
Zoonozlarda - hayvonlar va hayvonlardan olinadigan mahsulotlarga ahamiyat 
beriladi. 
g) Laboratoriya tekshirishlari natijasini o’rganish, kasallik manbaini topish 
uchun, kishilar va hayvonlarni bakteriologik va serologik tekshirish zaruriyati 
borligi va yo’qligini aniqlash katta ahamiyatga egadir. 
d) To’plangan ma’lumotlarni tahlil qilib, kasallik o’chog’i, uning paydo 
bo’lish sabablari, o’choqning chegaralari va uni tugatish yo’llari haqida ma’lum 
xulosaga kelinadi. 
Epidemiologik tekshirish natijasida to’plangan ma’lumotlar maxsus (№357 
hisob shakli) epidemiologik tekshiruv kartasiga kiritiladi. Epidemiologik tekshiruv 
kartasi hamma ma’lumotlar yozilishi lozim bo’lgan hujjat hisoblanadi. Kartalarni 

---

29 
chiroyli yozuvda to’ldirishga, kartadagi hamma bandlarga javoblar bo’lishiga, 
ortiqcha qisqartmalar qilmaslikka ahamiyat berish kerak, chunki keyinchalik 
boshqa shaxsning bu kartalar bilan ishlashi mumkinligi ehtimoldan holi emas. 
Epidemiologik tekshiruv kasallik o’chog’ida bitta emas, bir nechta (bir guruh) 
bemorlar uchragan holda olib borilsa, yuqorida ko’rsatilgan ma’lumotlarga 
qo’shimcha kasallik o’chog’ida sodir bo’lgan kasallanish dinamikasini o’rganishni, 
epidemiologik belgilariga binoan, kasallik o’chog’ida uchragan kasalliklar 
strukturasini tahlil qilishni ham taqozo qiladi.