Epidemiologiyadan

Epidemiologik tahlil 
Epidemiologik tahlil - epidemik jarayonni o’rganish usuli bo’lib, maxsus 
dastur asosida to’plangan epidemiologik ma’lumotlarni o’zaro taqqoslab, epidemik 
jarayonning ma’nosini anglab etishga asoslangandir. 
Epidemiologik tahlilniig quyidagi turlari ma’lum: 
a) Prognostik epidemiologik tahlil (epidemiologik razvedka) aniq 
ma’lumotlarga asoslanib, epidemik jarayonning kelgusida qanday rivojlanishini 
oldindan aniqlab berish uchun qilinadigan tahlil. 
b) Operativ yoki kundalik epidemiologik tahlil bu kundalik epidemiologik 
nazorat tartibi (5 - jadval). 
5-jadval.
Operativ (tezkorlik bilan qilinadigan) epidemiologik tahlil 
 
Epidemiologik 
jihatdan ahamiyatga ega 
bo’lgan 
ob’ektlarda 
uzluksiz ravishda olib 
boriladigan 
sanitariya-
gigiyenik 
va 
bakteriologik tekshiruv 
natijasini 
doimiy 
ravishda tezkorlik bilan 
tahlil qilib turish. 
Aholi 
o’rtasida, 
aholining 
har 
xil 
guruhlari 
o’rtasida 
antroponoz va zoonoz 
yuqumli 
kasalliklarning 
uchrashini 
doimiy 
ravishda 
kuzatib 
borish. 
Aholi 
orasida 
yuqumli 
kasalliklar qo’zg’atuvchilarini 
tashuvchilik 
darajasini 
aniqlash 
uchun 
tekshirish 
natijalarini 
va 
aholining 
yuqumli kasalliklarga moyillik 
holatini, immunitetini uzluksiz 
kuzatib turish. 
Yaqin atrofdagi va chegaradosh 
hududlardagi epidemiologik ahvol 
haqidagi ma’lumotlarni doimo 
tahlil qilib turish va bu hududga 
boshqa joylardan yuqumli 
kasalliklarning keltirilishi xavfini 
aniqlash. 
Kundalik hayotda uchrayotgan kasalliklarni 
keltirib chiqarayotgan va tarqalishiga sabab 
bo’layotgan omillarni aniqlash. 
Kasallikning ko’payib ketishini va bu 
ko’payishga sabab bo’luvchi shart-
sharoitlarni o’z vaqtida aniqlash va bu 
kasallikka qarshi kurashish choralarini 
tezlik bilan tashkil etish. 
v) Retrospektiv yoki o’tmishga asoslanib qilinadigan epidemiologik tahlil va 
o’tgan ma’lum davr oralig’ida, aholining ma’lum guruhlari o’rtasida tarqalgan 
kasalliklarning strukturasini, tarqalganlik darajasini, shu kasalliklarning tarqalish 
dinamikasini va kasallikning kelib chiqishiga va tarqalishiga sabab bo’lgan shart-

---

30 
sharoitlarni o’rganib chiqib, Shu ma’lumotlar asosida kasallikka qarshi kurashish 
chora-tadbirlarini ishlab chiqishga asoslangan tahlildir. Epidemiologik tahlil 
qilishdan asosiy maqsad epidemik jarayonni yuzaga kelishiga sabab bo’lgan va shu 
jarayonni rivojlanishiga ta’sir ko’rsatgan shart-sharoitlarni aniqlash, kasallikka 
qarshi kurashish maqsadida qo’llanilgan tadbirlar natijasiga baho berish va bundan 
keyingi davrda qo’llaniladigan chora-tadbirlarni rejalashtirishdir (6-jadval). 
 
6-jadval.