Эркин иқтисодий ҳудудлар

Tayanch iboralar: 
Erkin iqtisodiy hududlar, offshor hududlar, offshor markazlari, soliq gavanlari, 
rezident, norezident, offshor biznesi. 
Mazkur paragraf bo„yicha umumiy xulosalar: 
1. Bugungi kunda dunyoda tashkil etilgan bir qator EIHlar offshor hududlarning 
tashkil etilishi va rivojlanishiga muhim vosita bo„lib xizmat qilmoqda. Bu esa hozirda 
jahonda 300 dan ortiq offshor hududlarini ng vujudga kelishiga sabab bo„ldi. Offshor 
markazlari deyilganda, umumiy ko„rinishda, faoliyatlari bo„yicha soliqqa tortishning 
imtiyozli tizimi amal qiladigan chet el, xorijiy kompaniyalarning o„z hududdida 
faoliyatini tashkil etuvchi mamlakatlar yoki hududlar tushuniladi. 

---

321 
2. Offshor markazlarida ro„yxatdan o„tgan kompaniyalar davlat yurisdiktsiyasi 
ostida bo„ladi va mahalliy qonunchilikga qat‟iy amal qilishlari majburdir. Offshor 
hududlarida soliq imtiyozlari turli xil variantlarda bo„lishi mumkin. Irlandiya va 
Liberiya offshor hududlarida soliq umuman olinmaydi. Shveytsariyada soliqlar juda 
ham past stavkalarda olinadi. Lixtenshteyn va Antil orollari offshor hududlarida soliq 
sifatida yagona to„lov amalga oshiriladi, bu kabi hududlarda yana yillik ro„yxatga 
olish badallari, bank va sug„urta xizmatlaridan foydalanganlik uchun to„lov, trast 
faoliyati uchun litsenziya to„lovlari ham olinadi. 
3. Eng birinchi tashkil etilgan offshor hududlariga Men, Gernsi, Djersi, Gibraltar 
orollari hamda Irlandiya va Panamalar misol bo„la oladi. Xuddi mana shu mamlakat 
va hududlar uzoq vaqt davomida, nafaqat, Yevropa biznesi imkoniyatlarini, balki, o„z 
hududlarida offshor operatsiyalarining salmoqli ulushini amalga oshirishgan. Odatda, 
offshor biznes bank, sug„urta ishi, dengiz kemachiligi, ko„chmas mulk bilan 
operatsiyalar, trast faoliyati, eksport-import operatsiyalari, konsaltingda jamlanadi.