Эркин иқтисодий ҳудудлар

3.2-jadval. 
Jahon miqyosida erkin portlarning rivojlanish davrlari (1547-1824 yy.)
38
 
Port 
Yillar 
Port 
Yillar 
Livorno 
1547-yil 
Triest 
1719-yil 
Genuya 
1595-yil 
Fiumalar 
1719-yil 
Venetsiya 
1661-yil 
Gamburg 
1727-yil 
Altona 
1664-yil 
Ankona 
1732-yil 
Marsel 
1669-yil 
Messina 
1732-yil 
Gibraltar 
1706-yil 
Feodosiya 
1798-yil 
Port Magon 
1718-yil 
Bremen 
1824-yil 
33
http://chtooznachaet.ru/porto-franko.html 
34
Aндрианов В.Д. Россия: Экономический и инвестиционный потенциал. – M.: Экономика, 1999. – 467 с. 
35
 www.vlasovaandparners.ru/ru/pub7_sez.shtml Ryu Laxreev SEZ
36
Aндрианов В.Д. Россия: Экономический и инвестиционный потенциал. – M.: Экономика, 1999. – 467 с. 
37
 https://www.cps.org.uk/research/the-free -ports-opportunity/ 
38
chtooznachaet.ru/porto-franko.html 

---

83 
3.3-rasmda keltirilishicha erkin portlar va oddiy portlarning tafovutini ko„rish 
mumkin. Shundan ko„rinib turibdiki, oddiy portlar ham quruqlik ham bojxona 
chegaralari bilan chegaralangan hisoblanadi. Erkin portlarda esa, faqatgina quruqlik 
chegarisini ko„rishimiz mumkin. 
A – import, B – quruqlik chegarsi, C – bojxona chegarasi, D – eksport, F – erkin port. 
3.3-rasm. Erkin port va oddiy portlar tafovuti
39
. 
Shu o„rinda ularning eksport va importiga ham e‟tibor qiladigan bo„lsak, shu 
hududning o„zida eksport va import qilingan tovarlardan hech qanday bojxona bojlari 
undirilmaydi. Agarda mamlakat ichkarisiga eksport import faoliyati amalga oshirilsa, 
olib kirilayotgan mahsulotlar uchun bojxona bojlari va soliqlar undiriladi.
Quyida keltirilgan tasvirda oddiy portlardagi va erkin portlardagi soliq va 
bojxona tizimlari tasvirlangan.

– soliq va bojxona bojlari olinishi; 

– mahalliy import; 
– bojxona bojlari 
olinishi kerak bo„lgan tovarlar; 
– ishlab chiqarish markazi.