Эркин Малик

108-КАНАЛ 
(ёки Шайтонваччани излаб келганлари) 
Эртасига қишлоқ арининг уяси бўлиб кетди. Ўаммаёқда дув-дув гап. 
— Эшитдингизми, қўшни, Ўожининг невараси келгиндилардан экан... 
— Қаёқдан келиб қолган экан? 
— Ўо-в-в,— дея осмонга ишора қилади униси. 
— ЙўҚ-е... – деб ишонмайди буниси. 
— Мен айтдимми, ишонаверинг, қизи раҳматлик жа кетворган, хурилиқо 
эди. Кўрган одам борки «оҳ» деб ўпкаси тушарди. Келгиндиларам анойи 
эмас, юлдузни бенарвон уришади. 
— Бу билан нима демоқчисиз? 
— Онаси болани ўшалардан орттирган, дон олишиб юрганини ўз кўзим 
билан кўрганман, туҚолмай ўлиб ҳам кетди, эссиз шундоқ нарса увол бўлди-
я... 
— Бундан чиқди, эри бекорга ташлаб кетмаган экан-да? 
— Ўа-да! Ўартугул энди сизга етиб борди. 
Қизиққан одамлар Ўожи отанинг набирасини минг марта кўрган 
бўлсалар ҳам, яна кўргилари келар, аммо ҳовлига бостириб киришга отадан 
истиҳола қилишар эди. Ташқаридаги гап-сўзлардан на кампирнинг, на 
чолнинг хабари бор эди. Ўожи ота эрта туриб бозорга сарёҚ, сузма сотгани 
кетган, кампир тинмай кув пишар, Шайтонвачча супурги билан товуқларни 
тирқиратиб катакни чангитиш билан овора эди. Шайтонвачча тақдирига тан 
бериб ўзига-ўзи дер эди: «Одамшайтон бўлгандан кейин қиласан-да, бунақа 
ишларни. Чанг ютасан. Эрта кунда ўпка касали орттирасан. Икки букилиб ўт 
юласан. Беланги бўласан. Кошкийди бу она-бола сигирлар ҳаром ўлсаю сен 
қутулсанг... Товуқлар ҳам қанот чиқариб узоқ-узоқларга учиб кетиша қолса. 
Шу пайт ҳовлига шоша-пиша телекамера кўтариб, бир аёл билан бир 
эркак кириб келди. Улар товуқхонада одам шарпасини сезиб, шу тарафга 
юришди. 

---

59 
— Ўов бола, — деди улардан бири чанг-тўзонни қўли билан нари-бери 
қилиб, — чемпион шетта турадими? 
Шайтонвачча катак ичига кўз ташлаб, ҳалидан бери жонсарак бўлаётган 
хўрозга қаради: 
— Суратга олмоқчимисиз, оловринг, қишлоқда бунақаси йўқ, ўттиз 
иккита товуққа бир ўзи бас келади. Ўақиқий чемпион! 
— Мушдек бошинг билан ўзингдан катталарни калака қилишга 
уялмайсанми, сендан гап сўраганда тўҚри жавоб беришни ўрган... 
— Қайси каналдансиз, амаки? 
— Бир юз саккизинчи каналдан, нимайди? 
— ¤зимам сто восмой бўлсалар керак деб ўйловдим, ахир товуқни 
катагида хўроздан бошқа яна қанақа чемпион бўлиши мумкин? 
— Э-э-э... хўрозингни пишириб е, анови бошқа сайёралик чемпионни 
сўраяпман. 
— Э уми, Қора денгизга кетворди. Ўозир маза қилиб чўмилиб юрган 
бўлса керак. 
— Воҳ, кеч қопмиз-а. Энди нима қилдик? Мухбир Шайтонваччага умид 
билан қаради: — Сен бола чемпионни укасига ўхшайсан, аканг ҳақида бир 
нима девор, қуруқ кетмайлик. Бўлақол шер! 
— Уми, у қип-қизил шарлатан. У биззикига ростан ҳам «Думи тугуклар» 
сайёрасидан келиб қолган. У ҳамманинг қулоҚига лаҚмон осиб юрибди... 
— Ўай, ким шарлатан, ким лаҚмон осиб юрибди? — деб кампир кув 
дастасини кўтариб ичкаридан чиқиб қолди. 
— Кўрмайсизми мановиларни, бувижон, — деб Шайтонвачча кампирга 
мухбирларни кўрсатиб юборди,— товуқни катагини тозалашга ҳам 
қўйишмайди. 
— Ўа яшшамагур, безбетлар, уялмасдан келдиларингми-а, мени ҳалол-
пок боламни ҳаромига чиқариб-а, — деб кампир кув дастаси билан 
мухбирларни тушира кетди. Мухбирлар машинасига ўтириб, зўрҚа қочиб 
қолишди. 
Шайтонвачча маза қилиб кулди, хуморидан чиққунча кулди. Уни 
шарманда қилган мухбирлардан бир нав аламини ҳам олди. Аммо бари бир 
юраги ёришмади. Ростдан ҳам Қора денгизга борадиган бўлиб қолса унда 
нима бўлади? Бормийман деса-чи? Аслида уни Қора денгизга боргиси 
келарди. Одамий ҳою-ҳаваслар уни кўрмаган жойларни кўришга ундар эди. 
Шайтонвачча дунё кезишни хоҳлаб қолган эди. 
Шайтонвачча Ажинашамол билан учрашиш учун бу ҳовлидан чиқиб, 
очиқроқ, холироқ жойни топиши керак эди. Ажинашамол ҳали ҳам бу 
ҳовлига кира олмас, чолнинг дуолари ҳамон ўз кучини йўқотмаган эди. 
Фақат заиф, бўлар-бўлмас жинларгина одамларга илашиб кириб қолмаса, 
бошқалари яқин йўлай олмас эди. 
УЧРАШУВ 
(ёки Шайтонваччанинг Ажинашамол билан

---

60