Estetikaning asosiy tushunchalari. Tabiat va texnogen sivilizatsiya estetikasi. Reja

Tabiat go‘zallikni eng qadimiy va boy manbaidir. Tabiatdagi go‘zallik insonda mustaqil suratda mavjuddir, lekin, go‘zallikning barkamolligini faqat insongina tushunishga qodirdir, u faqat inson uchungina ijodiy ilxom, o‘zgartiruvchi mehnat manbaidir. Tabiatga qancha chuqur kirib borsak: - moddalarning shakli va rangi; - o‘simliklar; -jonivorlar; chig‘anoq va meduzalarning ajoyib formalari; -gullar, kapalaklar, qushlarning go‘zalligini shunchalik yorqinroq his qilamiz.

Bularning barchasini o‘ziga xos shakllari, rangi, harakatlari bilan tanishish uchun butun bir inson umri ham etmaydi.

Tabiatning eng go‘zal mahsuli uning eng tarao‘o‘iy etgan bosqichi: - aql –zakovat, iroda egasi bo‘lgan; - ijod qilish qobiliyatiga ega bo‘lgan insondir

Tabiatdagi go‘zallikni ana shu inson o‘z aql zakovati orqali bilib oladi, moddalarning qonunlari va xossalarini ochib, o‘z ijodiy mehnati bilan ularni yanada takomillashtirish uchun bu qonun va xossalarda foydalanadi.

«Oltinni oltin qilgan bolg‘a» deyishganda, albatta insonning qo‘li va mehnati aks ettiriladi. Tabiatda uchraydigan tug‘ma oltin chiroyli bo‘ladi, ammo u qidirib topilib, yuvilib, yuzlab qo‘llardan o‘tib, oxiri og‘ir quyma holda yaltiragunicha, yupqa tilla taxtachalarga aylagunicha odam qanchadan-qancha mehnat sarflaydi. Bu ishning boshlanishi, xolos. Oltin qo‘li gul insonlar tomonidan yaratilgan turli buyumlar o‘z go‘zalligini to‘la-to‘kis namoyish qilmog‘i uchun zargarlar, tajribali ustalar, talantli rassomlar qanchadan-qancha mehnat sarflashlari kerak bo‘ladi. ...Butun go‘zalliklarni ko‘rsatish faqat insonning qo‘lidagan keladigan ishdir.

Insonning go‘zalligi jamiyatga, uning yuksak g‘oyalariga xizmat qilishida, ishga, o‘z do‘stlariga bo‘lgan munosabatida ayniqsa yao‘o‘ol namoyon bo‘ladi. Jamiyat manfaatlarini har narsadan ustun qo‘yadigan kishilarni, do‘stlik va birodarlikni, o‘zaro munosabatlarning asosi deb biladigan kishilarni go‘zal, ajoyib kishi deb ataymiz.

Ularni uzoq geologik ekskursiyalarda, studentlar auditoriyalarida; yulduzlar tomon uchuvchi kema kabinalarida; zavod tsexlarida; kolxoz dalalarida uchratamiz. Bunday odamlar qaerda bo‘lmasin, qanday og‘ir ahvolga tushmasin, har doim ham jasorat va haqiqiy inson go‘zalligi namunasini ko‘rsatadilar.