Falsafa va fizikada substansiya, substrak va materiyaning o’zaro aloqasi

Falsafa va fizikada substansiya, substrak va materiyaning o’zaro aloqasi

Bajardi: Fayzullayev B

Qabul qildi: Aytmuratova Z

REJA:

• Falsafa va fizikada substansiya
• Substansiya tushunchasining mohiyati
• Substansiyaning o’ziga xos xususiyatlari
• Substansiol konsepsiya asoschilari
• Materiya va uning xossalari

Falsafa va fizikada substansiya

Substantsiya, substrat va materiya o'rtasidagi munosabatlar falsafada ham, fizikada ham muhim mavzudir. Faylasuflar ham, fiziklar ham voqelik va moddiy olamning tabiati, jumladan, materiya nimadan iboratligi va uning boshqa moddalar bilan oʻzaro taʼsiri haqidagi eng asosiy savollarga javob izlashmoqda. Falsafada substansiya xususiyatlar va baxtsiz hodisalarni qo'llab-quvvatlovchi asosiy voqelikni anglatadi. Moddalar moddiy dunyoning asosiy qurilish bloklari deb hisoblanadilar va ular moddaning o'zidan ikkinchi darajali deb hisoblangan xossalari va hodisalaridan ajralib turadi. Masalan, stul moddadir, uning rangi, shakli va o'lchami esa stulga tegishli xususiyatlardir. Moddalar, hatto ularning xossalari va baxtsiz hodisalari o'zgarganda ham, vaqt o'tishi bilan saqlanib qoladi deb ishoniladi.
Substrat, aksincha, biror narsa mavjud yoki yuzaga keladigan moddiy yoki jismoniy asosni anglatadi. Falsafada substrat ko'pincha aqliy hodisalar yoki holatlarning jismoniy asoslariga murojaat qilish uchun ishlatiladi. Misol uchun, og'riq hissi substrati miyadagi ba'zi neyronlarning otishmasi bo'lishi mumkin. Substrat fizikada ma'lum bir hodisani qo'llab-quvvatlovchi asosiy materialni tasvirlash uchun ham qo'llaniladi. Misol uchun, elektromagnit to'lqinlarning substrati elektromagnit maydon, tortishish substrati esa fazoviy vaqtning egri chizig'idir.
3
Falsafada
substansiyaga
bog‘liq asoslar
xudo
ong
Falsafa tarixida o‘zining mavjudligi uchun o‘zidan boshqa hech narsaga muhtoj bo‘lmagan shunday birinchi asosni ifodalash uchun «substansiya» (lot. substantia – mohiyat, asos) kategoriyasi qo‘llaniladi. Ilk falsafiy yo‘nalishlarning vakillari barcha narsalar asosini tashkil etuvchi moddani birinchi asos sifatida tushunganlar
efir
Substansiya tushunchasining mohiyati
materiya
6