Демокрит таълимотининг асоси
Бутун моддий олам атомлардан ташкил топган;
Атом-майда зарра, «оламнинг бошланғич асоси»;
Атом бўлинмас (бу ғоя фақат бизнинг замондошларимиз томонидан инкор қилинган);
Атомлар турли ҳажмга (энг майда, энг йирик) турли шаклга эга (эгри, қалқонсимон, айлана, узунчоқ ва ҳ.к.).
Атомлар орасида бўшлиқ билан тўлдирилган макон мавжуд;
Атомлар абадий ҳаракатда;
Атомлар хаосда ҳаракат қилади; нарсалар, тирик организмларда мавжуд бўлади, бўлинади, сўнгра бу атомлардан янги тирик организмлар ва моддий олам предметлари пайдо бўлади;
Атомларни ҳиссий билиш орқали «кўриш» мумкин эмас.
Арасту - (эрамиздан олдинги
384-322) буюк юнон файласуфи.
Арасту устози
Афлотуннинг ғоялар дунёси
тўғpисидаги қарашларига
эътироз билдирган
Унингча ғоя албатта бор, мавжуддир.
Ғоялар, ҳатто нарсалар ва
ҳодисалардаги жараёнлар
учун сабаб бўлади.
Ғоя, фикр, тушунча нарса
ёки ҳодисаларнинг
ўзида мавжуд бўлиши керак.
Ғоя (тушунча)лар нарсаларга
хос бўлган жиҳaтларнинг
умумийлигини акс эттиради.
Ҳар бир нарса ёки ҳодиса конкрет "шакл" ва "мазмун"га эга. Нарсаларнинг шакли ана шу нарса ёки ҳодисанинг моҳиятини белгилайди. Масалан, мисдан ясaлган шарни олайлик, унинг шарсимон (думалоқ,)лиги шакл бўлиб, мазмуни унинг мисдан ясалганлигидир.
.
Apacту фикрича:
биринчидан,
- олам ягона.
У руҳий ҳамда моддийдир.
Шу билан бирга реал мавжуддир
иккинчидан, - реал мавжуд дунёнинг нарсалари ва ҳодисаларининг моҳиятини нариги, Ғoялар дунёсини ўрганиш орқали эмас, оламнинг ўзини ўрганиш орқали англаб олишимиз мумкин
учинчидан, - билиш жараёнининг объекти қилиб мавҳум, абстракт
схемаларнигина эмас, балки нарсалар ва жараёнларнинг
ўзини қўйишимиз керак. Ана шундагина илм-фан реал
нарсаларни ўрганиши орқали маълум маъно касб этади
Do'stlaringiz bilan baham: |
