Falsafiy tafakkur taraqqiyoti bosqichlari: G‘arb falsafasi

O‘rta asr g‘arb
falsafasi
xristologiya
kreatsionizm
esxatologiya
Xudoning
dunyoni
«hech narsadan»
yaratganligi
haqidagi
ta'limot
Oxiri zamon
haqidagi
ta'limot
Iso
payg‘ambarning
insoniy va
ilohiy
borlig‘i
haqidagi
ta'limot
O‘rta asr g‘arb
falsafasi
Sxolastika
Foma Akvinskiy
(1221-1274)
Nominalizm
i realizm
Patristika
Avgustin Avreliy
(354-430gg do n.e.)
«Summa
Teologii»
«Summa
filosofii»
Средневековые
формы
идеализма и
материализма
«O grade Bojьem»
«Ispovedь»
«Troitsa»

Sxolastikani tizimga solishda dominikanlar Ordenining vakili Akvinalik Foma (1225-1274) muhim hissa qo‘shdi. U o‘ziga maqsad qilib xristianlik aqidalarini aqlga muvofiq ravishda ishlab chiqishga bel bog‘ladi.

Yakka ko‘rinishdagi hodisalar dunyosi, Akvinalik Foma nuqtai nazaricha shaklning birinchi qoidasi va moddaning qo‘shilishidan tug‘iladi. Insonning ruhi esa, shakl tashkil qiluvchi qoida bo‘lib, o‘zining yakka tarzda namoyon bo‘lishini faqat badan bilan qo‘shilgan holatdagina qo‘lga kiritadi.

3. Uyg‘onish davri falsafasi. (J.Buruno, N.Kopernik)

Nikolay Kuzanskiy (1401-1464) ta'limotida inson bilimining kuch-qudrati ta'kidlandi; insonning o‘zi ijodiy aqliy faoliyatining («inson uning aqlidir») vositasida qandaydir xudoga o‘xshash ekanligiga ishora qilindi. Kuzanskiyning faoliyatida dialektika unsurlarini ham topish mumkin.

Uyg‘onish davri falsafasining xususiyatlari

Nikolay Kopernikning (1473-1543) «Samoviy doiralarning aylanishi haqida» asari astronomiyada inqilob yasadi, negaki, quyidagilarni o‘z ichiga olgan geliotsentrizm sistemasini ta'kidladi

Uyg‘onish davri panteizmining eng yirik vakili Djordano Bruno (1548-1600) edi. Qarama-qarshiliklarning bir-biriga o‘xshashligi haqidagi dialektik g‘oyani ta'kidlagan holda, Bruno falsafiy bilimlarning maqsadi Xudo emas, balki tabiat deb hisoblab, shu bilan birga koinotda tabiatning va dunyolarning cheksizligi haqidagi taxminlarni ifodalab berdi.