Simpatrik yo‘nalishda tur paydo bo‘lishi ajdod tur areali doirasida alohidalanish sodir bo‘lishi bilan
bog‘liq. Alohidalashgan populatsiyalar ajdod tur bilan bir arealda tarqalgan bo‘ladi. Odatda
alohidalashgan individlar guruhi ajdod tur vakillaridan urchish muddati yoki yashash joyi, yoxud jinsiy
jihatdan 107-rasm. A – allopatrik tur paydo bo‘lishi; B – simpatrik tur paydo bo‘lishi. farq qilishi bilan
ajralib turadi. Shunday usul da alohidalashgan populatsiyalardan ke yin cha lik mu ta tsion
o‘zgaruvchanlik, tabiiy tan la nish tufayli yangi turlar paydo bo‘ladi. Filippinda 10 ming yil oldin paydo
bo‘lgan Lanao ko‘lida yagona bitta ajdod baliq turidan simpatrik yo‘nalish bilan 18 ta baliq turi, yonsuzar
qisqichbaqa turkumining bir ajdod turidan 250 ta yangi tur paydo bo‘lgani ma’lum. Shu singari
sim patrik yo‘nalishdagi yangi turlarning paydo bo‘ lishi ekologik alohidalanish nati jasi ekanligidan
dalolat beradi.
Mustahkamlash: 1. Turlarning paydo bo‘lishini tushuntirishdagi qiyinchiliklar nimalardan iborat?
2. Tur paydo bo‘lishida mutatsiyalarning ahamiyatini izohlang.
3. 106-rasmda berilgan sxemani izohlang.
4. Allopatrik tur paydo bo‘lish mexanizmini tushuntiring.
5. Simpatrik tur paydo bo‘lish mexanizmini tushuntiring.
V. BaholashFaol qatnashgan faol qatnashgan o’quvchilar baholanadi. VI. Uyga vazifa berish. O`tilgan mavzuni konspektlab, o`qib kelish.
O’quv ishlari bo’yicha direktor o’rinbosari: __________ _______________________________
SANA: __________ SINF 10 ____ FAN: BIOLOGIYA 52-MAVZU : EVOLUTSIYANING SINTETIK NAZARIYASI
www.sadikov.uz @sadikov_uz
Mazkur dars ishlanmalar to’plamidan faqat namuna sifatida foydalansa bo’ladi!
Darsning maqsadi:
