Fanidan akademik litseylar fizika kursida

ASOSIY QISM 
Yangi asrda biz sifat jihatidan tamomila yangilangan jamiyatga, chuqur 
integratsiyalashgan iqtisodiy makonga, yagona kommunikatsiya va axborot tizimiga 
kirgan holda keljak sari shaxdam qadamlar bilan bormoqdamiz. Bu anchagina 
tayyorgarlikni, bilimni, saviyani, iqtidorni talab qiladi. Bosayotgan qadamlarimiz 

---

qatiyatli, ishonchli, zafarli bolishi uchun esa zamonaviy, bozor iqtisodi sharoitida ishlay 
oladigan, yetuk bilimdon, yuqori malakali kadrlar zarurdir. Yurtboshimiz I.A Karimov 
takidlaganidek, IX-XV-asrda marifatli dunyo ahillari Buxoriylar, Fargoniylar, Xorazmiylar, 
Beruniylar, Ibn Sinolar, Ulugbeklarni qanchalik izzat-ikrom qilgan bolsa XXI asrda ham 
xalqimiz, millatimizga nisbatan ana shunday ehtiromni qolga kiritishimiz kerak. Osha 
davrda ulug ajdodlarimiz asos solgan va olamga dong taratgan ilmiy maktablarni 
zamonaviy shaklda qayta tiklashimiz lozim. Bunga esa talim-tarbiya tizimini tubdan 
isloh qilish orqali erishish mumkin. Kadrlar tayyorlash boyicha milliy dasturida 
quyidagilar nazarda tutilgan : 
-butun talim tizimini tubdan isloh qilish, ishlab torgan oquv yurtlarini yangi yonalishga 
solish va yangi sharoit va zamonaviy texnologiyada ishlay oladigan mutaxasisslar 
tayyorlash uchun yangi oquv yurtlarini tashkil etish; 
-oquv tarbiya jarayonining sifatini jahon standartlari darajasiga kotarish, talimda 
zamonaviy pedagogik va axborot texnologiyalarining butunlay yangi usulini joriy etish; 
-oquv yurtlari tuzilmalarini takomillashtirish, xususan 9-sinfni bitiruvchilar uchun 
tadbirkorlik faoliyati asoslari, iqtisodiy va huquqiy bilimlar darslari kiritilgan maxsus 
talim muasasalarini barpo etish va ularni tarmogini kengaytirish; 
-yoshlarga milliy uyg`onish va umuminsoniy qadriyatlarni idrok etish mafkurasi 
asosida, Vatanga mehr-muhabbat, mustaqillik ideallariga sadoqat ruhida talim tarbiya 
berish; 

---

-yoshlar bilan muntazam ravishda tinimsiz ishlash, iqtidorli bolalarni qidirib topish, 
ularni eng yaxshi xorijiy oquv markazlarida professional talim olishi uchun sharoit 
yaratish; 
-Ozbekistonning iqtisodiy va manaviy ehtiyojiga mos keladigan, yuksak malakali, 
xorijiy mutaxasislar bilan raqobat qila oladigan kadrlar salohiyatini yuzaga chiqarish va 
uni rivojlantirish; 
-talim muassasalarining moddiy-texnik bazasini yangi oquv adabiyotlari bilan, 
zamonaviy jihozlar va kompyuter texnikasi bilan mustahkamlash; 
-pedagoglik kasbiga hurmatni oshirish, pedagog va murabbiylar mehnatiga qiziqishini 
kuchaytirish uchun zarur bolgan ijtimoiy-iqtisodiy shart-sharoitni yaratish. 
Islohatning bosh maqsadidan kelib chiqqan holda, talim andozalari, oquv rejalari, 
dasturlari mazmuniga tuzatishlar kiritish, yangi darsliklarni, zamonaviy
pedagogik va axborot texnologiyalarini oz vaqtida ishlab chiqish va joriy etishni 
taminlash maqsadida Ozbekiston Respublikasi manfaatdor talim vazirligi tomonidan 
ishlab chiqilgan davlat talim standartlari (DTS) tasdiqlandi. 
Davlat talim standarti oquvchilar umumtalim tayyorgarligiga qoyiladigan majburiy 
minimal darajani belgilab beradi, shuningdek, talim mazmuni shakllari, vositalari, 
usullarini, uning sifatini baholash tartibini belgilaydi. DTS oz mohiyatiga kora oquv 
dasturlari, darsliklari, qollanmalar, nizomlar va hujjatlarni yaratish uchun asos bolib 
xizmat qiladi. Davlat talim standartida fizika talimining maqsad va vazifalari talim 

---

yonilishining majburiy minimumi, fizika boyicha umumiy orta va orta maxsus talim 
oquv dasturi asoslanishi bilan birga oquvchilarning tayyorgarlik darajasiga qoyiladigan 
majburiy minimal talablar oz aksini topgan. Davlat talim standarti talabi boyicha 
oquvchilar fizika asoslariga oid quyidagi bilim, konikma va malakalarni egallashlari 
shart: 
-fizikaviy hodisalar haqida tasavvurga ega bolishi va ularni tahlil qila olish; 
-mexanika, molekulyar fizika va termodinamika asoslari, elektr, yoruglik, Atom va 
yadro fizikasiga oid asosiy tushunchalar, atamalar, kattaliklar, qonuniyatlar, 
formulalarni bilish va ularni qollay olish; 
-fizikaviy hodisalarni kuzatishni rejalashtirish va otkazish. Kuzatish natijalarini 
umumlashtirish ishlarini bajara olish;
-olchov asboblaridan foydalana bilish, asboblarning olchash xatoligini baholay olish; 
-mustaqil ravishda tajriba otkaza olish va natijalarni sxema, jadval, grafik korinishda 
tasvirlay bilish ularni tahlil qilish va xulosalar chiqarish; 
-buyuk allomalarimiz fizika rivojiga qoshgan hissalari haqida tasavvurga ega bolish; 
-darsliklar, oquv qollanmalari va qoshimcha adabiyotlardan foydalanib, mustaqil bilim 
olish va ularni amaliyotda qollay bilish; 
-masalalar yechish boyicha konikma va malakaga ega bolish; 
-fizikaga oid bilimlarini amaliyotda qollay olish. 
Ozbekiston Respublikasining Talim togrisidagi Qonuni va Kadrlar tayyorlash milliy 
dasturi ni hayotga tadbiq etish maqsadida, umumiy orta va orta maxsus talim 

---

maktablari uchun fizikadan davlat talim standarti asosida oquv dasturlari tuzildi. 
Dasturni tuzishda umumiy orta talim maktablarining bitiruvchilari fizika kursidan 
malum darajada tugallanmagan bilimlarga ega bolishlari, ularga orta maxsus, 
kasb-hunar talimi muassasalarida (akademik litsey va kasb-hunar kolleji) fizikadan 
fundamental bilim berilishi inobatga olingan. Dasturni tuzishda umumiy orta talim 
maktablarining 9-sinfini tugatgan oquvchilar umumiy fizika kursining barcha 
bolimlaridan, chunonchi, mexanika, molekulyar fizika va termodinamika, elektr, optika, 
atom va yadro fizikasidan malum darajada tugallangan bilimlarga ega bolishlari zarur 
ekanligi inobatga olingan.