Фанидан маърузалар тўплами

МАВЗУ. АЁЛЛАР ЖИНСИЙ АЪЗОЛАРИ АНАТОМИЯСИ - 2
Аёллар жинсий аъзолари

1. 
   Ташқи
   
2. 
   Ички
   

Улар орасидаги чегара – қизлик пардаси

Ташқи жинсий аъзолар:

1. 
   Клитор
   
2. 
   Қин даҳлизи
   
3. 
   Қов
   
4. 
   Оралиқ
   
5. 
   Катта ва кичик уятли лаблар
   

Оралиқ чегаралари: олд – comissura labiorum posterior
орқа – анус
ён – tuber ishiadicum
Қин дахлизига очилади:

• 
  Уретра
  
• 
  Бертолле безлари (қиннинг катта безлари)
  
• 
  Кичик безлар
  

Ички жинсий аъзолар:

1. 
   Қин – қизлик пардасидан бошланиб, бачадон бўйнигача боради.
   

Узунлиги – 10-12 см
Функцияси – туғруқ пайтида туғруқ каналини хосил қилиш,
спермани ўтказиш.
Қин деворининг қаватлари:

1. 
   Шиллиқ қават – кўп қаватли мугузланмайдиган эпителий.
   
2. 
   Мускул – циркуляр ва бўйлама
   
3. 
   Адвентициал қават
   

Қинни бачадонга бирикиш сохасида 4 та гумбаз бор:

1. 
   Fornix anterior
   

2,3) Fornix lateralis

4. 
   Fornix posterior – энг чуқури хисобланиб, игна билан тешса Дуглас бўшлиғига тушилади.
   

2. 
   Бачадон.
   

Қисмлари:

1. 
   Бўйни
   
2. 
   Isthmus
   
3. 
   Танаси
   
4. 
   Туби
   

Ўлчамлари:

Узунлиги – 5-6 см
Кенглиги – 4-5 см
Қалинлиги – 3-4 см
Оғирлиги – туғмаган аёлда 50-60 г
туғган аёлда 80-100 г

Бачадон функциялари:

1. 
   Хомилани сақлаш
   
2. 
   Репродуктив – хомилани ривожланиши
   
3. 
   Менструал
   
4. 
   Гормонал
   

Бачадон деворининг қаватлари:

1. 
   Эндомертий – бир қаватли цилиндрсимон эпителий
   
2. 
   Миометрий – 1 та циркуляр ва 2 та қийшиқ. Истмусда фақат 1 та циркуляр қават бор.
   
3. 
   Периметрий – сероз қават
   

Бачадон топографияси: олида сийдик пуфаги, орқада эса тўғри ичак туради.

Қон билан таъминланиши:
a.uterine (isthmusнинг ён томонидан киради) ←a.iliaca interna←a.iliaca communis←aorta abdominalis

Бачадон бўйнидаги қисмлар:

1. 
   Ташқи бўғиз – қинга очилади
   
2. 
   Ички бўғиз – бачадонга очилади.
   

Ташқи ва ички бўғизлар орасида сервикал канал бор.

3. 
   Бачадон найлари.
   

Бачадон найлари қисмлари:

1. 
   Ампуляр – фимриялар жойлашган бўлади.
   
2. 
   Истмус
   
3. 
   Интрамурал
   

Бачадон найлари девори қаватлари:

1. 
   Шиллиқ қават – бир қаватли цилиндрсимон
   
2. 
   Мускул – циркуляр ва бўйлама
   
3. 
   Сероз
   

Бачадон найларининг узунлиги – 10-12 см

Бачадон найларининг функцияси:

1. 
   Уруғланиш – ампуляр қисмида
   
2. 
   Етказиб бериш – уруғланган хужайрани бачадонга, 7 кун давомида
   

4. 
   Тухумдон – жинсий безлар
   

Тухумдоннинг функциялари:

1. 
   Фолликулаларни етилиши
   
2. 
   Гормонал
   

Гормонлар:

1. 
   Эстрогенлар
   

А) Эстрадиол
Б) Эстрон
В) Эстриол
2) Прогестеронлар – эстрогенларни босиб туради.
3) Андрогенлар -бўйни ўстиради
Тухумдоннинг қаватлари:

1. 
   Ташқи қават – шиллиқ қават – цилиндрсимон эпителий
   
2. 
   Оқсил парда – коллаген ва эластик толалар
   
3. 
   Пўстлоқ қават – фолликулалар ривожланади
   
4. 
   Мия қават – қон ва лимфа томирларга бой бўлади
   

Ўлчамлари:

Узунлиги – 3,5 см
Кенглиги – 2,5 см
Қалинлиги – 1,5 см

Қон билан таъминланиши:

1. 
   a.ovarica←aorta abdominalis
   
2. 
   ramus ovaricus a.uterina
   

Бачадон бойламлари:

1. 
   Ушлаб турувчи:
   

1. 
   Lig. teres uteri – бачадон олд деворидан чов канали орқали ўтиб қов сохасида бирлашади. Узунлиги – 12-15 см. Ўнг томонда бироз калтароқ.
   
2. 
   Lig. latum uteri – бачадон найи ва бачадондан бошланиб, чаноққа боради. 2 та кнг пардаси бор.
   
3. 
   Lig. ovarium proprium – бачадондан тузумдонга боради. Бу ердан ramus ovaricus a.uterina ўтади.
   
4. 
   Lig. susoensorium ovarium – тухумдондан чаноқ суяги боради. Бундан a.ovarica ўтади.
   

2. 
   Фиксацияловчи:
   

1. 
   Lig. sacrouterina – бачадон бўйнининг орқа томонидан бошланибтўғри ичак орқали думғазага боради.
   
2. 
   Lig. pubavesicalis – бачадон бўйнинг олд томонидан бошланиб сийдик пуфагини айланиб ўтиб, симфизга бирикади.
   
3. 
   Lig. cordinale – бачадон бўйнининг ён томонидан бошланиб, чаноқ суягига боради.
   

Оралиқ мушаклар:

1. 
   Ташқи қават.
   

1. 
   M. ishiocavernosus
   
2. 
   M. bulbospongiosus
   
3. 
   M. sphincter ani externus
   
4. 
   M. transverses perinea superficialis
   

2. 
   Ўрта қават
   

1. 
   M. transverses perinea profundus
   
2. 
   M. sphincter urethrae
   

Бу икки мушаклар diaphragm urogenitaleни ташкил қилади.

3. 
   Ички қават
   

1. 
   M. levator ani – 3 та оёқчаси бор:
   

1. 
   M. ishiococcygeus
   
2. 
   M. pubacoccygeus
   
3. 
   M. iliococcygeus