Фаннинг маъруза матни социал психологик тренинг ҳАҚида умумий тушунча

Тренинг гуруҳига бошловчиларни тайёрлаш

Тренерларни тайёрлаш ва тренинг бўлиш эҳтиёжи мамлакатимизда охирги ўн йилга келиб оша бошлади. Ҳозирги кунга келиб Ўзбекистонда психолог маслахатчиларнинг сони анча ошган. Охирги ўн йил ичида психологияга бўлган қизиқиш давлат даражасида амалга оширила бошланди, ҳозирги кунга келиб ҳар бир даргоҳда психолог штатининг мавжудлиги бунинг яққол исботи ҳисобланади. Ҳозирги кунда ҳимоя қилинаётган диссертацияларни ҳисобини олсак ҳам охирги ўн йил ичида уларни кўпайганликларини кузатишимиз мумкин. Ҳозирги кунга келиб кўпгина психолог мутахассислар нафақат назарий жиҳатдан, балки амалий жиҳатдан ҳам етук мутахассис бўлиб етишмоқдалар. Ҳозирги кунга келиб индивидул ва гуруҳий тарзда ишлайдиган мутахассисларга бўлган эҳтиёж ортиб бормоқда. Ҳозирги кунда кўплаб қисқа муддатли курсларнинг кўплигига қарамай мутахассис психологларга бўлган эҳтиёж янада ортмоқда. Бироқ психологларга бўлган эҳтиёжларни қондириш учун бу етарли ҳолат ҳисобланидмайди. Ҳозирги кунда давлат миқёсида тренинг гуруҳлари қандай бўлиши керак, уларнинг вазифаси нималардан иборат бўлиши кераклиги ҳақидаги аниқ тушунчалар мавжуд эмас, ҳар бир мутахассис ўз билганича, ўз тажрибаларига таянган ҳолда таълим бермоқда.

Ҳозирги кунда тренинг машғулотлари нодавлат ташкилотлари доирасида кенг амалга оширилмоқда, уларда ҳеч қандай назооат ҳолати мавжуд эмас, улар нима хоҳлашса шуни мижозларга бериб келмоқдалар. Бунга кўра мутахассис бўлмаганлар ҳам ҳозирги кунга келиб тренинг ўтказиш имкониятига эга бўлмоқдалар, бу психологик нуқтаи назардан нотўғри ҳолат ҳисобланади. Улар ҳар хил мақсадда тренинг машғулотларини ўтказмоқдалар.
Бизнинг фикримизга кўра гуруҳий тренерларни етиштириш албатта олий даргоҳда бўлиши зарурдир. Бундай таълим қуйидаги қадамларни ўз ичига олиши талаб қилинади:

1. 
   Биринчи назарий дарс билан биргаликда албатта амалий машғулот бўлиши зарур, бунда мулоқот тренинги, биринчи танишувнинг мақсад ва вазифалари, гуруҳий аҳилликни сингдириш. Бундан ташқари ўзини англаш, ўз хатти ҳаракатини назорат қилиш тренинглари киритилиши зарур.
   
2. 
   Назарий билимларни олгандан сўнг талабалар махсус ўқув курсини тинглашлари талаб қилинади, бунда гуруҳий тренингни қонуниятлари, уни ўтказиш шарт шароитлари билан танишишлари зарур. Бунда турли хил психотехника воситаларидан ҳам самарали фойдаланиш талаб қилинади. Бу ҳолатда иштирокчиларни видеотасмалари ҳам таҳлил қилинади ва адабиётлар ўрганилади.
   
3. 
   Кейинги босқичда талабалар турли йўналишларнинг тренингида иштирок этишлари талаб қилинади, бунда улар шу мактабларнинг психотехника воситалари ва усулларини ўрганадилар. Шунга кўра талаба ўз йўналишини танлаши мумкин бўлади.
   
4. 
   Назарий жиҳатлар билан биргаликда албатта талаба тренинг машғулотларини ташкилотларда ўтказиши талаб қилинади, бу ҳолатда талаба тренингда фаол иштирок этиши керак.
   
5. 
   Кейинги босқичда талаба тренинг бошловчиси сифатида иштирок этиши зарур, бунда талабалар супервизерлар сифатида иштирок қилиши зарур.