Fanning nomi: Fizika Sinfi: 6-11 sinflar Malaka ishi mavzusi

Titul varag’i
Ishtirokchining ism familyasi: Hafizov Erkin Ikromovich

Ish joyi: Buxoro viloyati Romitan tuman 32- maktab

Lavozimi: Fizika fani o’qituvchisi

Fanning nomi: Fizika

Sinfi: 6-11 sinflar

Malaka ishi mavzusi: Fizikadan virtual laboratoriya ishlarini o’tkazish va AKT ni qo’llash metodikasi

Annotatsiya

Hozirgi zamon o'quv jarayoni faol o'qitish usullarini ta'minlaydigan interfaol, multimediya boy o'quv resurslaridan foydalanishda samaraliroq bo'layotganligi aniqlandi. Ushbu talablarni qondirishning eng yaxshi usuli - bu ta'lim manbalari va virtual haqiqat tizimlari. Bunday elektron manbalarga misol sifatida kompyuterda haqiqiy dunyo ob'ektlarining xatti-harakatlarini taqlid qila oladigan virtual laboratoriyalar mavjud ta'lim muhiti va o’quvchilarga kimyo, fizika, matematika, informatika, biologiya kabi tabiiy fanlar bo'yicha yangi bilim va ko'nikmalarni egallashlariga yordam beradi.

Virtual laboratoriyalarni yaratishning maqsadlaridan biri bu o'rganilayotgan jarayonlarni har tomonlama vizuallashtirishga intilishdir va asosiy vazifalardan biri talabani ularning mohiyatini to'liq idrok etishga va tushunishga tayyor bo'lishini ta'minlashdir.

Virtual laboratoriyalar o'quvchilarni ko'rish qobiliyatini, interaktivligini oshirishga, shuningdek, o'quvchilarning bilim va ijodiy faolligini shakllantirishga yordam beradi.

Virtual laboratoriyalar sizga dunyo ob'ektlari va jarayonlarini taqlid qilish, haqiqiy laboratoriya uskunalariga kirishni tashkil qilish imkonini beradi.

Mavzu:Fizikadan virtual laboratoriya ishlarini o’tkazish va AKT ni qo’llash metodikasi

REJA

KIRISH

1. 
   BOB. FIZIKA TA'LIMIDA KOMPYUTER TEXNOLOGIYALARIDAN FOYDALANISHNING O’RNI
   

1. 
   Ta’lim jarayonida kompyuter texnologiyalaridan foydalanishning psixologik jihatlari
   
2. 
   Fizikada eksperimental ko'nikmalarning mazmuni va tavsifining ilg’or pedagogik-didaktik asoslari
   

2. 
   BOB. UMUMIY FIZIKA LABORATORIYASI EKSPERIMENTIDA OLINGAN NATIJALARNI AVTOMATLASHTIRISHNING AYRIM USULLARI
   

1. 
   Maktab ta’limida fizikadan zamonaviy laboratoriya mashg'ulotlarining ahamiyati
   
2. 
   Fizikada o'quv jarayoni va laboratoriyani avtomatlashtirish metodikasi
   

3. 
   BOB. TAJRIBADAN OLINGAN NATIJALAR TAHLILI
   

1. 
   Tajriba natijalarning tahlili
   
2. 
   Xulosa
   

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR

KIRISH

Hozirgi kunda ta'lim jarayonini modernizatsiyalashtirish jarayonida informatsion texnologiyalarni ta'lim jarayonida qo’llash masalasi alohida band sifatida ta'kidlanadi. Buni amalga oshirish uchun fanlarga oid yangi dasturlarni tuzmay, balki mavjud information texnologiyalarni u yoki bu fanni o'qitishda qo'llash dolzarb muammoga aylandi.

Respublikamizda «Ta’lim to’g’risida»gi Qonun va «Kadrlar tayyorlash milliy dasturi» [3] ning amalga oshirilayotganligi munosabati bilan umumiy o’rta va o’rta maxsus, kasb-hunar ta’limi muassasalaridagi fizika ta’limi mazmunining yangilanishi, ularning yangi laboratoriya sinflari, yangi laboratoriya jihozlari bilan ta’minlanishi, ta’lim jarayonida axborot texnologiyalaridan keng foydalanish fizika o’qituvchilariga alohida mas’uliyat yuklamoqda.

Ularning bilim, ko’nikma va malakalariga bo’lgan talablar kuchaymoqda.

O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining IX sessiyasida (1997 yil 29- avgust) Prezidentimiz I.A.Karimov «Yuqori malakali pedagog kadrlar tayyorlash va qayta tayyorlashga e’tibor berish lozim. Kadrlar tayyorlashning sifati, erkin fikrlovchi shaxs-fuqaroni kamol toptirish, sinfxonalar va auditoriyalarda kimlar dars va saboq berishiga bog’liq. Yana bir bor ta’kidlab o’tishga to’g’ri keladi: amalga oshirilayotgan barcha islohotlarning taqdiri shu masalaga, ya’ni kadrlar tayyorlashga chambarchas bog’liqligini biz aniq va ravshan anglab olishimiz lozim. O’zini shu mamlakatning haqiqiy vatanparvari deb biladigan har bir kishi bu Dasturni amalga oshirishga o’z mehnatini, o’z ulushini qo’shadi, deb ishonaman» deya ta’kidlab o’tgan edi [1].

Virtual laboratoriyalar deganda ikki turdagi dasturiy va apparat tizimlari tushuniladi:

1) masofaviy laboratoriyalar - masofadan kirish imkoniyati bo'lgan laboratoriya majmuasi;

2) virtual laboratoriyalar - laboratoriya tajribalarini taqlid qilishga imkon beradigan dastur.

Buning uchun foydalanish mumkin:

1) tajriba texnikasi bilan tanishish;

2) ishlash kerak bo'lgan jihozlar bilan tanishish;

3) kuzatuv, hisobot berish ko'nikmalarini rivojlantirish uchun.

Bunday majmualar maksimal ko'rish qobiliyatini, eksperiment o'tkazish uchun haqiqiy asbob-uskunalar modeliga mos kelishning aniqligini ta'minlaydi. Bu ishni sezilarli darajada osonlashtiradi, vaqtni tejaydi, o'rganilgan uskunani tan olish effektini yaratadi.

Virtual laboratoriyalarning afzalliklari:

1) interaktivlik;

2) ma'lum bir laboratoriyadan mustaqillik (kompyuter mavjud bo'lgan joyda o'tkazish imkoniyati);

3) o'quv yurtida takrorlanmaydigan yoki amalda kuzatib bo'lmaydigan narsalar, jarayonlar, hodisalarni taqlid qilish qobiliyati;

4) Internetdan foydalangan holda masofadan turib vazifalarni bajarish qobiliyati.

Foydalanishning kamchiliklari virtual ish:

1) haqiqiy izlanishning mumkin emasligi;

2) ob'ektiv ko'rinishning yo'qligi;

3) maxsus uskunalar bilan ishlash bo'yicha amaliy ko'nikmalarning etishmasligi.

STAR (akademiklar va tadqiqotchilar uchun dasturiy vositalar) - Massachusets texnologiya institutida (MIT) tadqiqot va o'qitish uchun virtual laboratoriyalarni rivojlantirish uchun mo'ljallangan dastur. Dastur umumiy biologiya, biokimyo, genetika, gidrologiya, taqsimlangan hisoblash sohasidagi o'quv va ilmiy-amaliy dasturlarni ishlab chiqishdan iborat. Ko'pgina dasturlar java yoki html-da amalga oshiriladi. StarBiochem, StarGenetics, StarORF, StarMolSim, StarBiogene, StarHydro, StarCluster kabi virtual laboratoriyalar.

Kamchilik shundaki, ushbu dastur faqat biokimyo, genetika va biologiyada ko'plab vazifalarni qamrab oladi. Ammo, shunga qaramay, STAR o'zining asosiy tabiati va boy vositalari bilan ajralib turadi.

EWB (Electronics Workbench) - bu elektron simulyatsiya tizimi. Elektr zanjirlarini modellashtirish va tahlil qilish uchun mo'ljallangan. EWB dasturi sizga katta murakkablikdagi analog, raqamli, raqamli-analog davrlarni simulyatsiya qilishga imkon beradi. Dasturda mavjud bo'lgan kutubxonalar keng tarqalgan elektron tarkibiy qismlarni o'z ichiga oladi. Yangi tarkibiy kutubxonalarni ulash va yaratish mumkin. Komponent parametrlari keng qiymat oralig'ida o'zgarishi mumkin.

Asboblarning keng doirasi har xil miqdorlarni o'lchash, kirish ta'sirini o'rnatish va grafikalar tuzishga imkon beradi. Barcha qurilmalar iloji boricha real shaklda tasvirlangan, shuning uchun ular bilan ishlash oddiy va qulaydir.

Simulyatsiya natijalarini bosib chiqarish yoki matn yoki grafik muharrirga keyinchalik qayta ishlash uchun kiritish mumkin. Electronics Workbench dasturi P-SPICE dasturiga mos keladi, ya'ni u turli xil versiyalarga mikrosxemalar va o'lchov natijalarini eksport qilish va import qilish imkoniyatini beradi.

Kamchilik shundaki, ushbu dasturni ishlab chiqish va qo'llab-quvvatlash endi amalga oshirilmaydi. So'nggi qo'shimcha EWB Layout bo'lib, elektron platalarni ishlab chiqishda va Electronics Workbench imkoniyatlarini kengaytirishga ixtisoslashgan

Hozirgi kunda ta'lim, fan, muhandislik va texnologiya, kompyuter axborot tizimlari kabi faoliyat sohalarida katta qiziqish uyg'otmoqda. Bundan tashqari, fan, muhandislik va texnologiyaning doimiy rivojlanishi yangi paydo bo'lishiga olib keladi axborot tizimlari, shuningdek, mavjudlarini rivojlantirish va takomillashtirish. Ta'lim sohasiga kelsak, yangi texnologiyalarni joriy etish, shuningdek, har tomonlama modernizatsiya nafaqat Qozog'istonda, balki butun dunyoda alohida e'tiborga olinadigan asosiy masalalardir. Shuni yodda tutish kerakki, o'quv jarayoniga axborot texnologiyalarini joriy etish mavjud o'quv texnologiyalarini samarali ravishda to'ldirsa yoki an'anaviy o'qitish shakllariga nisbatan qo'shimcha afzalliklarga ega bo'lsa. Masalan, fizika fanini o'qitish jarayonida virtual laboratoriya ishlaridan foydalanish bizga ta'lim sifatini oshirish bilan birga laboratoriya ishlarini yanada jonli va qiziqarli qilish imkonini beradi.

Chunki fizika asosdir ilmiy-texnik taraqqiyot, jismoniy bilimlarning ahamiyati va fizikaning o'rni doimiy ravishda oshib bormoqda. Jismoniy bilishning usullari va vositalari inson faoliyatining deyarli barcha sohalarida talabga ega. Kundalik hayotdagi amaliy muammolarni hal qilish uchun har bir inson uchun jismoniy bilim va ko'nikmalarni qo'llash zarur.

Virtual kompyuter laboratoriyasining vazifalari quyidagilardan iborat:

· Murakkab korporativ va boshqa dasturiy ta'minotni ishlab chiqish, virtual serverlarni yaratish bo'yicha vazifalarni bajarish: dasturiy ta'minotni o'rnatish va sozlash, shuningdek, professional kompetentsiyalarni shakllantirish va o’quvchilarning konstruktiv, tahliliy va tizimli fikrlashlarini rivojlantirishga imkon beradigan muammoli amaliy amaliy misollardan foydalanish;

Yetakchi IT-kompaniyalar salohiyatini jalb qilgan holda ilmiy loyihalarni tashkil etish;

· Amaliy seminarlar doirasidagi vazifalarni bajarish;

· O'z-o'zini o'qitish uchun korporativ dasturlardan va o'quv jarayonida foydalaniladigan boshqa dasturlardan masofadan foydalanish imkoniyatini berish;

Uzluksiz ta'lim darslarini o'tkazish;

Maktab o'quvchilari, magistrant va aspirantlarni ilmiy-tadqiqot ishlari natijalarini nashr etish orqali turli darajadagi konferentsiyalar va tanlovlarda chiqishlarga tayyorlash.

Virtual laboratoriyalardan foydalanish quyidagi imkoniyatlarni beradi:

O’quvchilar orasida katta qiziqish uyg'otish va ularga kirish imkoniyatini yaratish;

O'qitish va o'zlashtirishni samaradorligini oshirishga hissa qo'shish o'quv materiallari, shuningdek, umuman o'qitishning samaradorligi;

Darslarga tayyorgarlik ko'rish vaqtini qisqartirish;

Dars davomida haqiqiy hayotga kiritib bo'lmaydigan eksperimentlarni namoyish qilish;

O’quvchilarga individual yondoshishni tashkil qiling.

Virtual tajriba quyidagicha tashkil etilishi mumkin:

· O'rganilayotgan jarayonning matematik modeliga asoslangan. Tajriba davomida haqiqiy laboratoriya jihozlarining ishlashini taqlid qilish sodir bo'ladi. O’quvchi haqiqiy qurilmalar va uskunalar (yoki ularning modellari) bilan ishlayotganligi haqidagi taassurotga ega.

O'rganilayotgan ob'ektga masofadan kirish imkoni mavjud bo'lgan (masalan, Internet-kanallari orqali) haqiqiy yoki sanoat jihozlariga asoslanib. Bunday holda, tajriba real vaqt rejimida laboratoriyada o'rnatiladi. O’quvchi turli xil ish xususiyatlarini o'rnatish, tegishli mexanizmlarni yoqish / o'chirish, kuzatiladigan qurilmalardan ma'lumotlarni olib tashlash va keyingi ishlov berish uchun kompyuteringizda saqlash imkoniyatiga ega bo'ladi.

Virtual laboratoriya mahalliy foydalanish uchun yoki tarmoq tanlovi uchun tashkil qilinishi mumkin.

Virtual laboratoriyani rivojlantirishda eng muhim masalalardan biri o’quvchi uchun qulay bo'lgan navigatsiya tizimini yaratishdir. U uchta asosiy ko'rsatkichni ta'minlashi kerak:

Birinchidan, o’quvchini u borgan joyni noyob identifikatsiyalash bilan laboratoriya ichiga yo'naltirish.

Ikkinchidan, o’quvchi tashrif buyurgan laboratoriyada ushbu joylarning maxsus aksi. Buning uchun, asosan, tashrif buyurilgan havolalarni boshqa rangda ta'kidlash ishlatiladi.

Uchinchidan, o’quvchiga laboratoriyada ilgari bo'lmagan joylarda bo'lish imkoniyatini berish. Ushbu navigatsiya ko'rsatkichini ta'minlash uchun, eng muhimi, butun virtual laboratoriyaning umumiy tuzilishini aniq va etarli darajada namoyish etishdir.

Eng keng tarqalgan uchta navigatsiya strategiyasi: keng (strukturaning yuqori darajalarini aks ettirish), 9-chuqurlik, ushbu sahifaga laboratoriya tuzilishiga ko'ra to'liq yo'lni ko'rsatadigan) va aralashgan.

Yaxshi navigatsiyani tashkil etish faqat virtual laboratoriyaning aniq arxitekturasi bilan ta'minlanishi mumkin. Qoida tariqasida, u tabiatda ierarxikdir. Axborot arxitekturasini rivojlantirishda ushbu virtual laboratoriyada ishlashda talabaning axborot qulayligini ta'minlash muammosi hal qiluvchi rol o'ynashi kerak.

"Qidiruv" kabi xizmat, kerakli ma'lumotlarni qidirishda o'quvchilarning navigatsiyasini ancha osonlashtiradi. Qidiruv funktsiyasi ma'lumot qidiriladigan joyni aniq belgilashi va laboratoriyaning istalgan sahifasida osongina foydalanishi kerak. Boshqa shunga o'xshash laboratoriyalar, saytlar yoki taniqli ma'lumot olish tizimlarida kengaytirilgan qidiruv imkoniyatini ta'minlash kerak.

Virtual laboratoriya tarkibining ko'rib chiqilayotgan shakllari sizga to'liq loyihani yaratishga imkon beradi, uni o'quv jarayonida qo'llash talaba va o'qituvchi uchun qulay va qiziqarli bo'ladi

O'tkazilgan tahlil bizga informatika sohasida virtual laboratoriyalardan foydalanish zarurligining bir qator sabablarini aniqlashga imkon berdi:

· Virtual laboratoriyalar dars davomida o'quv uchun qo'shimcha material sifatida namoyish etilishi mumkin.

Virtual laboratoriyalardan foydalanish o’quvchilarning ushbu fanni o'rganishga bo'lgan qiziqishini oshiradi.

Umuman olganda ta'lim samaradorligini oshiradi, o’quvchiga individual yondoshishni ta'minlaydi.

Vizualizatsiya o'qitishning eng samarali usullaridan biri bo'lib, qadimgi vaqtlarda ko'rgazmali qurollar asossiz ishlatilgan emas, balki turli hodisalarni mohiyatini ancha oson va chuqurroq tushunishga yordam beradi. Vizualizatsiya va modellashtirish, ayniqsa, oddiy darslikdagi oddiy statik rasmni ko'rib chiqishda tushunish qiyin bo'lgan dinamik, vaqtni o'zgartiruvchi ob'ekt va hodisalarni o'rganishda foydalidir. Laboratoriya ishi va o'quv eksperimentlari nafaqat foydali, balki juda qiziqarli - albatta, tegishli tashkilot bilan.

Barcha o'quv eksperimentlari "haqiqiy" rejimda o'tkazilishi yoki o'tkazilishi mumkin emas. Kompyuterni modellashtirish texnologiyalari ushbu sohaga tezda kelganligi ajablanarli emas. Endi bozorda virtual o'quv tajribalari uchun mo'ljallangan bir qator dasturiy paketlar mavjud. Ushbu sharhda bunday echimlarning nisbatan yangi jihati ko'rib chiqiladi: virtual onlayn laboratoriyalar. Ularning yordami bilan siz qo'shimcha dasturlarni olmagan holda kompyuterda tajriba o'tkazishingiz mumkin va har qanday qulay vaqtda Internetga kirish mumkin bo'ladi.

Bunday rejaning zamonaviy tarmoq loyihalarini ishlab chiqishda hozir bir nechta tendentsiyalar kuzatilmoqda. Birinchisi, katta miqdordagi resurslarni tarqatish. Katta miqdordagi tarkibni to'playdigan yirik loyihalar bilan bir qatorda, kichik laboratoriyalar to'planadigan ko'plab saytlar mavjud. Ikkinchi yo'nalish - bu turli xil bilim sohalari uchun laboratoriyalarni taklif etadigan, shuningdek, tematik ixtisoslashtirilgan loyihalarni amalga oshiradigan ko'p tarmoqli loyihalarning mavjudligi. Va nihoyat, shuni ta'kidlash kerakki, tabiiy fanlarga bag'ishlangan laboratoriyalar eng yaxshi onlayn tarzda taqdim etiladi. Darhaqiqat: umuman olganda jismoniy tajribalar juda qimmatga tushishi mumkin va kompyuter laboratoriyasi sizga murakkab jarayonlarning orqasidan qarashga imkon beradi. Kimyo ham g'alaba qozonadi: haqiqiy reaktivlarni, laboratoriya uskunalarini sotib olishning hojati yo'q, agar biron bir xato bo'lsa, biron narsani buzishdan qo'rqmaslik kerak. Virtual laboratoriya mashg'ulotlari uchun teng darajada unumli maydon bu biologiya va ekologiya. Sir emaski, biologik ob'ektni batafsil o'rganish ko'pincha uning o'limida tugaydi. Ekologik tizimlar katta va murakkabdir, shuning uchun virtual modellardan foydalanish ularning idrokini soddalashtirishga imkon beradi.

Bizning sharhimiz ko'p qirrali va eng qiziqarli onlayn loyihalarni o'z ichiga oladi tematik reja. Ushbu sharhning barcha veb-resurslari ochiq va bepul kirishga ega bo'lgan saytlardir.

Axborot vositalaridan foydalanish muammolari kompyuter texnologiyalari ichida o'quv jarayoni asarlari V.A. Dalinger, P.P. Dyachuk, M.P. Lapchik va boshqalar, virtual laboratoriyalarni yaratish va ulardan foydalanish olimlar ishtirok etgan: Koterov D.V., Leskov N.S. va boshqalar.

Virtual laboratoriyani yaratishda siz bilan shug'ullanishingiz kerak

Uning ta'rifi masalasi. Turli manbalarni tahlil qilish quyidagi tushunchani aniqladi: " Virtual laboratoriya o’quvchiga vazifaning shartlarini yaratish va rasmiylashtirish uchun virtual vositalar, uni hal qilish vositalari va talabalarning harakatlarini nazorat qilish imkoniyatini beradigan har qanday fan sohasidagi vazifalar majmui. "

Virtual laboratoriyalarni yaratishni nazariy o'rganish bizga virtual ravishda kirish laboratoriyalarining ta'limda qo'llanilishini bir necha bor ajratib ko'rsatishga imkon berdi:

1. "Transfüzyon" virtual laboratoriyasi ma'lum hajmdagi kemalar orasidagi tarkibni quyish (quyish) modeliga asoslangan muammolarni echishga ixtisoslashgan. Muammolarni hal qilishda suyuqlikning "manbai" va "drenajlash" ham maqbuldir - ya'ni, "ishlayotgan" idishni to'ldirish yoki quyish mumkin bo'lgan cheksiz hajmdagi idishlar. Modelning qurilishi kemalarni echish uchun zarur bo'lgan kemalarni tanlashni, ularning imkoniyatlarini ko'rsatishni va muammoni hal qilishning qisqa shartlarini yozishni o'z ichiga oladi. U mavzularni o'rganishda ishlatiladi: «Modellash. Model haqiqiy ob'ektning muhim xususiyatlarining aksi sifatida. Modellarning turlari. Modellarni tavsiflash usullari, modellarning xususiyatlari. "

2. "Krossovkalar" virtual laboratoriyasi. Ushbu virtual laboratoriyada bir xil paromda bir nechta belgilarning o'tish vaqtlari modellashtirilgan, ularning ko'lami ma'lum joriy cheklovlarni o'z ichiga oladi. Mavzuni o'rganishda foydalaniladi: "Algoritmlar va ularni yozish algoritmlari, oqim jadvallari shaklidagi ijrochilar".

3. "Jo'nashlar" virtual laboratoriyasi. Ushbu laboratoriyada asosiy maqsad ish aslida boshqa tomondan zarur bo'lgan ketma-ketlikni ta'minlaydigan etkazib berish ketma-ketligidir.

4. "tortish" virtual laboratoriyasi. Bu erda ushbu model ikki xil tortish muammolarining echimini aniqlashga mo'ljallangan:

Og'irligi boshqasidan farq qiladigan bir xil turdagi ob'ektlar orasida qidiruv algoritmini ishlab chiqish;

Og'irligi jihatidan bir xil bo'lgan o'xshash ob'ektlarni ketma-ket tortish orqali qidirish (kerakli ob'ekt tasodifiy dastur tomonidan belgilanadi).

1. 
   "Qora qutilar" virtual laboratoriyasi. Ushbu laboratoriya raqamlarda bajariladigan matematik operatsiyalarni aniqlash muammolarini hal qilish uchun mo'ljallangan. "Qora quti" tushunchasi modelga xosdir - bir nechta kirishli va bitta chiqishli va formulasi noma'lum bo'lgan qurilma. Yechim modelini yaratish uchun, siz "qora qutilar" dan muammoning holatiga qarab kerakli miqdordagi kirishlarni (bitta, ikkita yoki uchta) tanlashingiz kerak. Shundan so'ng, "boshlang'ich holat" maydoniga kirish parametrlarining qiymatlarini kiritish kerak. Kirishlar lotin alifbosidagi harflar bilan belgilanadi. O'zgaruvchilarning qiymatlariga mos keladigan raqamlar vergul bilan ajratiladi. "Yakuniy holat" maydoni xuddi shunday to'ldiriladi.
   

Hozirgi vaqtda hayotimizning barcha sohalariga kompyuter texnikasi shitob bilan kirib kelmoqda.Shu jumladan, barcha ta’lim muassasalarida o’quv jarayonlari, talabalar bilimlarini sinash va nazorat qilish jarayonlarini tashkillashtirishda kompyuterlardan tobora keng foydalanilmoqda. Fizika sohasidagi kompyuterlashtirish mayjud ilmiy tadqiqot qurilmalari asosida ma’lum bir fizik kattalikni o’lchash,olingan natijalarni hisoblash va qayta tahlil qilishga yordam beradi.

Zamonaviy laboratoriya mashg’ulotlar tuzuvchilari oldida quyidagi masalalar turadi:

1-chizma.