Фарьона Политехника институти «Бухгалтерия ъисоби ва статистика» кафедраси


Download 0.55 Mb.
bet25/35
Sana17.06.2023
Hajmi0.55 Mb.
#1527418
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   35
Bog'liq
АУДИТ

Аудитор таваккаличилиги (АТ) деб, аудитор эoтиборидан четда ыолган хато ва тушириб ыолдиришлар мавжуд бщлиши мумкинлиги холатида, ташыи ъисобот маoлумотларининг тщла ишончлилиги тщьрисида хулоса ясаб, щз зиммасига маoсулиятни олганлиги тушинилади.
Бизнес таваккалчилиги мижознинг молиявий холати мустахкам деб тасдиыланган холатда, ушбу холатнинг аудиторга боьлиы бщлмаган вазиятлар таoсирида ёмонлашиб кетганлиги ъисобланади.
Аудитор таваккалчилиги ыуйидагича намоён этилиши мумкин: АТ=ИТ*НТ*ДТ, бунда АТ-аудитор таваккалчилиги, ИТ-ирсий таваккалчилик, ДТ-детекцион таваккалчилик, НТ-назорат таваккалчилиги.
Аудитор таваккалчилиги – аудитор амалларининг текшириш ъисоботига нисбатан бир томонлама бщлишида намоён бщлади. Таваккалчилик нисбатининг паст бщлишини истаган аудитор – ъисоботда хато ва тушириб ыолдиришлар йщылигига ишонч ъосил ыилиши керак.
Нолp нисбатидаги таваккаличилик – маoлумотларнинг мутлаыо ишончлилигини билдиради. Амалда эса ъисоботнинг пухта ишланганлигига тщла ишонч ъосил ыилиб бщлмайди, шунинг учун аудитор таваккалчилигининг нисбати 0 ва 1 (ёки 0 ва 100) фоиз щрталарида бщлади.
Аудитор таваккалчилигининг исталган нисбати ва аудит щтказиш учун режалаштирилган маoлумотлар базаси щртасида тескари муносабат мавжуд: аудит таваккалчилиги ыанча кам нисбатда бщлса, тест учун шунча кщп миыдорда маoлумот тщплаш керак.
Ирсий (хол бщлган) таваккалчиликда – бир ыатор субoектив ва обoектив кщрсаткичлар таoсири натижасида ъисоботнинг моддий хатоларга мойиллик даражаси тушинилади. Бунда аудит щтказилаётган ташкилотда ички хщжалик назоратининг умуман йщылиги эътимол ыилинади. Ички назорат таoсирининг йщыолганлигини – аудитор таваккалчилиги андозаси ичида назорат таваккалчилиги билан тушинтириш мумкин. Ирсий таваккалчилик – аудит учун режалаштирилган маoлумот базасиниг ъажмига тщла боьлиы. Мижознинг ъисоботидаги айрим атайлаб ва атайлаб ыилинмаган хатолар мавжудлиги бир ыатор ташыи ва ички кщрсаткичларга ъам боьлиы. Аудитор уларни таълил ыилиб, баъолаб, аудитнинг маoлумот базасини тартига келтиради. Бундай кщрсаткичларга ыуйидагилар киради: аудит щтказилаётган корхона бизнесининг моъияти ва мазмуни, бошыарув аппаратининг малакаси ва ъалоллиги, ходимлар меънатини раьбатлантириш тизими, илгари щтказилган аудиторлик текшириш натижалари, ьайриоддий ва нойб хщжалик операцияларининг мавжудлиги, щрганилаётган умумий маoлумотлар ва репрезентатив танлаб олинган маoлумотларнинг таркиби ва миыдори ъамда бошыалар.
Амалиётда аудитор, ирсий таваккалчилик нисбатини 50% ва бундан ортиы миыдорларда белгилайди. Кщрсаткичларнинг сабий таoсири аниыланган таыдирда ирсий таваккалчилик нисбати 100% яыинлашиб келади.
Назорат таваккалчилигида мижоз ички хщжалик назорати тизимининг самараси ъисоб юритиш ва ъисоботчиликдаги хатоларнинг келиб чиыишига йщл ыщймаслик ёки уларни тузатиб чиыиш маысадларида аудитор томонидан баъоланиши тушинилади.
Ички назорат структураси 3 таркибий ыисмдан: мувоффаыиятли назоратнинг ташыи шарт-шароитлари (бошыарув аппаратининг ички хщжалик назоратига бщлган муносабати), бухгалтерлик ъисобининг самарали тизими, мижоз томонидан ишлаб чиыилган ва амалга оширилаётган умумий ва маъсус назорат омилларидан ташкил топади.
Назорат таваккалчилигини белгилашдан олдин ыуйидаги асосий тадбирлар бажарилади: берилган ички назорат структурасидаги таркибий ыисмларни пухта щрганиб чиыиш асосида, йщл ыщйилган хато ва тушириб ыолдиришларни аниылашга кафолат берилишини таoминловчи тадбирларни тузиш; умумий аудит дастуридаги ички назорат воситаларини тестдан щтгазиш; уларнинг самаралигидан келиб чиыиб назорат таваккалчилигини баъолаш. Назорат таваккалчилиги билан аудитринг маoлумот базаси щртасида тщла боьлиылик мавжуддир.
Мижознинг ички хщжалик назорати аудит томонидан самарали деб топилганида, тест учун маoлумот тщплаш ъажми ыисыартирилиши мумкин.
Детекцион таваккалчилик деб – аудит щтказиш мобайнида ъисоботлардаги хато ва тушириб ыолдиришлар аниыланмаганда аудитор истаги билан аниыланувчи таваккалчиликка айтилади. Бунда ички назорат тизими ушбу хатоларни аниылай олмагани ва тузатмаганлиги таъмин ыилинади. Детекцион таваккалчилик аудитор таваккалчилгининг моделини щзгартириш асосида ъисоб-китоб ыилинади:

Download 0.55 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   35




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling