Farg’ona davlat universiteti iqtisod fakulteti

3. Yaponiyaning maxsus fondlari. 
Yaponiya moliya tizimida maxsus fondlar muxim urin tutadi. Bu fondlarga 
asosan : turli avtonom va biriktirilgan budjetlar , budjetdan tashkari fondlar , 
maxsus smetalar va xisob rakamlari kiradi. Ularga asosan ijtimoiy va iktisodiy 
vazifalar yuklatiladi. 
Ijtimoiy sugurta fondi sugurta kilinganlarga pensiyalar va nafakalar berish , 
kredit fondi kreditlar berishga ishlatiladi.Soliklardan tushgan tushumlar maxsus 
xisob rakamida yigilib , shu yerdan kerakli maksadlarga yunaltiriladi. 
Maxsus fondlar ishlatilishi , maksadi, urniga kura davlat va maxalliy 
fondlarga bulinadi. Davlat maxalliy fondlari markaziy xukumat ixtiyorida bulib, 
investitsion , valyuta, ijtimoiy sugurta fondlariga bulinadi. Maxalliy boshkaruvda 
zayom fondlari xam buladi. Ishlatilishiga kura maxalliy fondlar :iktisodiy, ilmiy 
tekshirish , kredit , ijtimoiy, shaxsiy va mulkiy sugurta , xarbiy-siyosiy, 
mamlakatlararo 
fondlarga 
bulinadi.Iktisodiy 
fondlar 
-xujalik 
faoliyatini 
boshkarishga 
muljallangan 
buladi 
.Bundan 
korxonalar 
krezis 
davrida 
foydalaniladi.Ilmiy tekshirish fondi -ilmiy tadkikotlarga sarflanadi. 
Eksport-import fondi xam mavjud bulib , bu kapitalni eksport kilishga 
ishlatiladi. Yaponiyada maxsus eksport-import kilishga ishlatiladi. Yaponiyada 

---

maxsus eksport-import banklari xam mavjud.Ijtimoiy fondlar axoliga xizmat 
kursatishga sarflanadi.Xalkaro valyuta fondi orkali ishlab chikarishni kengaytirish 
uchun uzok muddatli kreditlar beriladi. 
Iktisodiyotning ustuvor yunalishlarini mablag bilan ta’minlash uchun 
budjetdan tashkari fondlar xam mavjud. 
Mablaglarni markazlashtirilishi Yaponiya budjetida muxim iktisodiy va siyosiy 
axamiyatga ega, chunki mobilizatsiya kilinadigan daromadlar davlat tomonidan 
rejalashtiriladigan tadbirlarni xayotga joriy kilishda muximdir. 
Mablaglarning markazlashtirilishi resurslarning erkin xarakatlantirish , 
ma’lum xududlarga yunaltirish imkonini beradi . 
Yaponiyada davlat budjetiga katta mikdordagi pul mablaglari tuplanishi 
davlatda samarali moliyaviy siyosatning malga oshirilishiga keng imkoniyatlar 
yaratib beradi .Bu davlatga kerakli soxalarga tegishli mablaglarni uz vaktida 
ajratish imkonini beradi xamda davlatning mablaglar bilan boshkarish imkoniyatini 
kengaytiradi .