Farg’ona Davlat Universiteti Sirtqi bo’lim fakulteti

Jismoniy madaniyatning tarkibiy qismlari Jismoniy madaniyat tarkibiy 
qismlarining har biri ma’lum bir mustaqillikka, o’ziga xos maqsadli belgiga, 
moddiy-texnik ta’minotga, rivojlanish darajasi va shaxsiy qadriyatlar miqdoriga 
ega. Shuning uchun jismoniy tarbiya faoliyati sohasida sport, ayniqsa, «jismoniy 
tarbiya va sport», «jismoniy madaniyat va sport» iboralari yordamida alohida 
ajralib turadi. Bunda “jismoniy madaniyat”, “jismoniy madaniyat” tor ma’noda 
ommaviy jismoniy madaniyat va terapevtik jismoniy madaniyatni anglatishi 
mumkin.
Ommaviy jismoniy madaniyat Ommaviy jismoniy madaniyat odamlarning 
umumiy jismoniy rivojlanishi va sog’lig’ini yaxshilash, harakat qobiliyatini 
yaxshilash, jismoniy va turish holatini yaxshilash uchun jismoniy tarbiya va o’z-
o’zini tarbiyalash jarayoni doirasidagi jismoniy faollik, shuningdek, jismoniy 
tarbiya mashg’ulotlari natijasida shakllanadi. Jismoniy dam olish darajasi.
Jismoniy dam olish Dam olish (lot. – recreatio, so’zma-so’z – tiklash) – 1) 
bayramlar, maktabdagi o’zgarish, 2) ta’lim muassasalarida dam olish xonasi, 3) 

---

4 
dam olish, inson kuchini tiklash. Jismoniy dam olish – bu jismoniy mashqlar, 
ochiq o’yinlar, turli sport turlari, shuningdek tabiatning tabiiy kuchlaridan 
foydalangan holda motorli faol dam olish va o’yin-kulgi, buning natijasida zavq va 
yaxshi sog’liq va kayfiyat paydo bo’ladi, aqliy va jismoniy faoliyatni tiklaydi. 
Qoida tariqasida, sog’lom odam uchun ommaviy jismoniy madaniyat darajasidagi 
mashg’ulotlar juda katta jismoniy va ixtiyoriy harakatlar bilan bog’liq emas, ammo 
ular uning faoliyatining barcha jihatlari uchun kuchli intizomli, tonik va 
uyg’unlashtiruvchi fon yaratadi.
Shifolash uchun fitnes Asosiy maqola: Shifolash uchun fitnes Maqsadlari jihatidan 
sportga xos bo’lmagan yana bir jismoniy tarbiya yo’nalishi terapevtik jismoniy 
tarbiya (motor reabilitatsiya) tomonidan shakllantiriladi, bu esa maxsus tanlangan 
jismoniy mashqlar va yuqorida aytib o’tilganidek, buzilgan tana funktsiyalarini 
davolash va tiklash uchun ba’zi sport inshootlaridan foydalanadi. Kasalliklar, 
shikastlanishlar, ortiqcha ish va boshqalar natijasi.