Farg`ona Politexnika instituti Mexanika-mashinasozlik fakulteti 28-20 tmj guruh talabasi To`rayev Abbosning Elektrotexnika va Elektronika fanidan taqdimoti

Metallurgiyada qo‘llanadigan pechlar turlicha bo‘lib, ularni quyidagi ko‘rsatkichlar asosida sinflarga ajratish mumkin: 1.Texnologik maqsadi: quritish, kuydirish, eritish, isitish, termik qayta ishlash; 2.Issiqlik manbai: uglerodli yoqilg‘ilarda ishlaydigan pechlar, elektropechlar. 3.Issiqlik almashuv asosida: isitilayotgan materiallarning ichidan issiqlik chiqishi, issiqlik manbai alohida bo‘lib, issiqlik almashuvi orqali isitilishi. 4.Ishchi hajmining tuzilishiga asosan: vertikal-shaxtali pech, gorizontal-olovli pech, silindr shakldagi, to‘g‘ri burchak shaklidagi pechlar. 5.Ishlash usuli bo‘yicha: davriy va uzluksiz. Metallurgiyada xomashyoni quritish va kuydirishga mo‘ljallangan pechlarning to‘rt turi mavjud, ular quyidagilardir. 1.Ho‘p tubli pech vertikal silindr shaklida bo‘lib, uning diametri 4—8 m, balandligi bo‘yicha gorizontal tublarga bo‘lingan. Tublar pech markazidan o‘tgan po‘lat o‘qqa mahkamlangan bo‘lib, jarayon davomida o‘z o‘qi atrofida aylanma harakat qiladi. Dastlabki shixta yuqoridagi pudga yuklanadi va pudlarning aylanma harakati hisobiga birin-ketin pastda joylashgan pudga tushiriladi. Yoqilg‘i va havo ham pech qarshisida joylashgan oynadan beriladi 1. Quvuri aylanadigan pech gorizontal silindr shaklida bo‘lib, diametri 2—5 m, uzunligi 20—200 m . Shixta va yoqilg‘i pechning qarama-qarshi tomonlaridan yuklanib bir-biriga qarab harakatlanadi. Shixta, pechning ma'lum qiyalikda joylashish va uning aylanishi hisobiga harakatlanadi.

2. Aglomeratxion maxhina eni 1—4 m, uzunligi 10—50 m bo‘lgan bir-biriga jipslashgan po‘lat aravachalardan tuzilgan. Shixta qatlam-qatlam tarzda aravaga solinadi va yondiriladi, yonishga kerak bo‘lgan havo shixta orqali so‘riladi. 3. Qaynar qatlamli (QQ) pech eni 2—8 m, balandligi 3—15 m silindr shaklidagi kamerani eslatadi. Pechning pastki qismidan ko‘tariladigan havo kuydirilayotgan materialni qaynar qatlam holda ushlab tura4. Yallig‘ qaytaruvchi pech ruda va boyitmalarni eritish hamda yarim mahsulotlarni tozalash uchun qo‘llaniladi. Yallig‘ qaytaruvchi pechning eni 4—10 m, uzunligi 10—35 m bo‘lib, kamera gorizontal joylashgan .Dastlabki shixta pechga pechning yon devorida joylashgan oynalardan yoki yuqoridagi maxsus tuynuklar orqali yuklanadi. Eritma mahsulotlar esa pechning vannasida to‘planadi.Yoqilg‘i pechning bosh tomonidan beriladi, gazlar esa pechning oxiridan chiqariladi. Jarayonning mahsulotlari (shlak, shteyn) pechdan vaqti-vaqti bilan chiqarib turiladi. 5. Shaxtali pech eni 1—2 m, uzunligi 5—15 m, balandligi 5— 8 m bo‘lgan vertikal shaxta shaklida yasalgan.Yirik shixta va yoqilg‘i pechning tepa qismidan yuklanadi, havo pechning pastki qismiga joylashgan maxsus qurilmali naychalar — furmalardan beriladi. Jarayon mahsulotlari pechning yig‘indixonasiga tinimsiz chiqariladi. 6. Elektropech — yallig‘ qaytaruvchi pechga o‘xshash shaklda bo‘lib, pechning yuqori qismidan grafitdan yasalgan elektrod tushirilgan, uning diametri 0,6—1,4 m. Shixtani solish va erigan mahsulotlarni chiqarish yallig‘ qaytaruvchi pechga o‘xshashdir. Konverter diametri 2—4 m, uzunligi 4—10 m bo‘lgan gorizontal silindrni yodga soladi. Konverter aylanishi mumkin (gorizontal o‘qi atrofida). Erigan shteyn va flus pechning yuqori qismidagi maxsus darchadan solinadi, havo esa to‘g‘ridan-to‘g‘ri eritmaga pechning yon qismidan vannaga purkaladidi