Farg’ona viloyati Oltiariq tumani 8-umumiy o‘rta ta’lim maktabi biologiya fani o‘qituvchisi Boboyeva Muazzamxonning dars taqdimoti

HARORAT – MUHITNING ABIOTIK OMILI
Poykiloterm (sovuqqonli)
HARORAT – MUHITNING ABIOTIK OMILI
Gomoyoterm (isiqqonli)
Umurtqasiz hayvonlar,
baliqlar, suvda ham quruqlikda yashovchilar, sudralib yuruvchilar
Qushlar, sutemizuvchilar

O‘SIMLIKLARDA HARORATNING O‘ZGARISHIGA MOSLANISHLAR

Fiziologik
moslanishlar
Biokimyoviy
moslanishlar
Morfologik
moslanishlar
Sitoplazmada
organik kislota, tuz
konsentratsiyasi ortadi
Suv bug‘lanishi
kamayadi,
tinim davriga o‘tadi,
anabioz
Barg sirtining tukchalar
bilan qoplanishi,
tikanga aylanishi

HAYVONLARDA HARORATNING O‘ZGARISHIGA MOSLANISHLAR

Biokimyoviy
moslanishlar
Fiziologik
moslanishlar
Baliqlarda glikoproteinlar,
hasharotlarda glitserin
to‘planadi
Issiqlik ajralish darajasi
o‘zgaradi, qon tomirlar
kengayishi yoki torayishi,
sovuqda muskullarning
qisqarishi, qishki uyquga
ketishi

HAYVONLARDA HARORATNING O‘ZGARISHIGA MOSLANISHLAR

Etologik
moslanishlar
Morfologik
moslanishlar
Qulay yashash joy tanlashi,
migratsiya qilishi,
uya qurishi
Tananing tangachalar,
patlar, qalin jun bilan
qoplanganligi,

BILIMINGIZNI SINAB KO‘RING

• O‘simliklardagi muhit haroratiga nisbatan hosil bo‘lgan moslanish tiplari va misollari o‘rtasidagi muvofiqlikni aniqlang. Moslanish tiplari: A) biokimyoviy; B) fiziologik.

Moslanishlarga misollar: 1) sovuqqa chidamli o‘simlik lar hujayralari sitoplazmasida uglevod miqdorining ortishi; 2) cho‘l va chala cho‘l o‘simliklarida vegetat siya davrining qisqa bo‘lishi; 3) organizmlarning anabioz holatiga o‘tishi; 4) transpiratsiyaning kucha yishi; 5) hujayra sitoplazmasida organik kislotalar, tuz miqdorining ortishi.