Фармацевтика иқтисодиёти

хўжаликни 
бозор шароитида ташкил қилишдир.
Халқ хўжалигини ривожлантиришда бозор иқтисодиёти 
қонунларидан фойдал анилади:
I. Қиймат қонуни, нарх белгилаш қонуни
Т о в а р н и н г нархи н и б о зо р б елгилай ди, нарх э р к и н ҳолатда бўлади. 
Бу қ о н у н ҳам б у зи л д и . П а х т а , д о н , ж у н , сут, гўш т, к а р т о ш к а , м ева 
ва с а б з а в о т л а р г а н а р х л а р н и — д ав л а т г а с о т и л а д и г а н н а р х л а р н и
д а в л а т н и н г ў з и б е л г и л а й д и . Бу м аҳ су л о тл ар н и е т и ш т и р и ш г а к ет ган
10

---

м еҳн ат т ў ла н аза р га о л и н м ад и . Бу м аҳ су л о тл ар д авлатга жуда арзон га 
с о т и л д и , а й н и қ с а пахта, п и лл а.
II. Рақобат қонунв
К о р х о н а л а р , ф и р м а , к о н ц е р н , к о р п о р а ц и я л а р ўртаси да р ақ о б ат 
б ў л и ш и к е р а к : б о зо р у ч у н , н ар х с о ҳ а с и д а , и ш ч и куч и ва ҳ о к а зо .
III. Талаб қонуни
IV. Таклиф қонуни
Б о зо р и қ г и с о д и ё т и қ о н у н л ар и ҳ аёти й б ў л и ш и учун — бю д ж етни 
т ў ғр и т а ш к и л қ и л и ш к е р ак , с о л и қ , к р е д и т , б а н к т и зи м л а р и н и яхш и
т а ш к и л қ и л и ш к е р а к .
Б о зо р и қ т и с о д и ё т и ш а р о и т и д а ф а о л и я т кўрсатаётган д о р и х о н а
х ў ж а л и к ҳ и со б и н еги ал ар и га ам ал қ и л и ш л а р и л о зи м .
1. Х ў ж а л и к ҳ и с о б и н и н г б и р и н ч и , э н г м у ҳ и м н е г и з и — бу 
корхоналарнинг иқтисодий ва хўжалик мустақиллиги
ҳ и с о б л а н а д и ; 
б у н д а корхон алар: хусусий, ж ам оа, а к ц и о н е р д о р и хон алар ў зл ар и н и н г 
а с о с и й в о с и т а л ар и га , а й л а н м а м а б л а ғл а р и га эга бўлади.
Х ўж али к ҳисобидаги хусусий, ж а м о а , а к ц и о н е р л и к дорихоналари:
1) Б а н к д а ҳ и с о б -к и т о б сч ёти о ч а д и л а р .
2) К орхон алар билан к о н тр ак т-ш ар т н о м а асосида иш ю ритадилар.
3) М о л - м о д д и й б о й л и к л а р н и м у с т а қ и л с о т и б о л а д и л а р ва 
сотад илар.
4) Б и з н е с р е ж а н и ў зл ар и т у зад и л ар .
2. Х ў ж а л и к ҳ и с о б и н и н г и к к и н ч и н е г и з и — бу х ў ж а л и к
ҳ и с о б и д а г и х у с у с и й , ж а м о а , а к ц и я д о р л и к
дорихоналар ўз 
хараж ат ларини ўзлари қоплайдилар.
М а с а л а н , д о р и х о н а л а р
ў з л а р и н и н г с ав д о , и ш л а б ч и қ а р и ш ва м у о м а л а х ар аж эт л а р и н и савд о 
н а т и ж ас и д а о л и н г а н д ар о м ад л ар и д ан қ о п л а й д и л а р .
3. Х ў ж а л и к ҳ и с о б и н и н г у ч и н ч и н е г и з и — бу 
дорихоналарнинг 
фойда келтириб ишлашлиги,
я ъ н и д о р и х о н а н и н г о л ган д а р о м а д и
у н и н г х ар а ж а т л а р и н и қ о п л аб я н а о р т и б ҳам қ о л и ш и керак . Х ўж ал и к 
ҳисобидаги д о р и х о н ал а р рентабел — д ар о м ад л и и ш л аш и керак.
4. Х ў ж а л и к ҳ и с о б и н и н г т ў р т и н ч и н е г и з и - б у
корхона 
хизматчиларининг ўз меҳнатлари натижасидан моддий манфаатдор 
бўлишлиги,
я ъ н и я х ш и и ш л а г а н х и з м а т ч и л а р , ў з в а з и ф а с и н и
в и ж д о н а н , т ў ғр и , ҳ ал о л , ўз в а қ т и д а , с и ф а т л и б аж а р ган х и зм а т ч и л ар
м одд и й р а г б а т л а н т и р и л и ш л а р и зарур.
Б у н и н г у ч у н к о р х о н а н и н г о л г а н с о ф ф о й д а с и д а н м аъ л у м
м и к д о р и кор х о н а ф о н д и г а а ж р а т и л ад и . Б ун д ай корхон аларда корхон а 
ф о н д и т а ш к и л эти л ад и . К о р х о н а ф о н д и д а н м аб л ағн и қу й и д аги л ар га 
с а р ф л а ш м у м к и н :
11

---

— и ш л а б ч и қ а р и ш н и к е н га й т и р и ш га ;
— х о д и м л а р н и м у к о ф о т л аш га;
— у й -ж о й қ у р и л и ш и г а ;
— м а д а н и й -о қ а р т у в и н ш о а т л а р и қ у р и л и ш и г а ;
— с а н а т о р и я , д ам о л и ш у й л а р и , п а н с и о н а т л а р г а й ў л л а н м а со т и б
сшишга;
— ҳ ар х и л о м м а в и й к е ч а л а р — М у с т а қ и л л и к , Н а в р ў з , 8 м ар т, 
Я н г и й и л б а й р а м л а р и н и ў т к а з и ш г а в а ҳ о к азо .
5. Х ўж ал и к ҳ и со б и н и к г б еш и н ч и н еги зи — бу 
корхоналартнгўзаро 
моддий жавобгаришги.
М асалан, агар корхоналар ш аргном аларни бузиш са
— т о в ар л а р н и ўз вақги д а ет к ази ш м аса ёк и т ў л и қ б ў л м ага н ко м п л ек тд а 
т о в а р ет к ази л са, у ҳолда таъ м и н о т ч и к о р х о н а ж ар и м а тўлай ди . Бу эса 
корхон а олади ган со ф ф о й д ан и кам ай и ш и га сшиб келади.
6. Х ў ж ал и к ҳ и с о б и н и н г о л т и н ч и н е ги зи — бу 
хўжалик ҳисобидаги 
корхоналарнинг товар-моддий бойликларини, пул маблағларини, 
меҳнат ресурсларини тежаши, иқтисод цилиши
к е р а к .
1.2. Макро ва микроиқтисодиёт
И қ т и с о д и ё т
и к к и т а
а с о с и й
т а р м о қ қ а
б ў л и н а д и :
макроиқтисодиёт
ва 
микроиқтисодиёт.